روایتی از دیدار امام خمینی(ره) با خانواده امام موسی صدر در شهریور ۵۹

امام‌ موسی‌ صدر در تاریخ‌ سوم‌ شهریور ۱۳۵۷ (۲۵ آگوست‌ ۱۹۷۸) برای‌ دیدار از لیبی‌ وارد این‌ کشور شد و قصد داشت‌ پس‌ از چند روز این‌ کشور را به‌ قصد ایتالیا ترک‌ کند. اما او هرگز به‌ ایتالیا نرسید و ناپدید شد.

به گزارش جماران، لیبی‌ ادعا کرد که‌ وی سوار هواپیمایی‌ شد که‌ قرار بود عازم‌ ایتالیا شود و به‌ آن‌ کشور عزیمت‌ کند، اما دولت‌ ایتالیا اعلام‌ کرد که‌ امام‌ موسی‌ صدر وارد این‌ کشور نشده‌ است‌. دلایل‌ امر هر چه‌ بود، امام‌ موسی‌ صدر از صحنه‌ سیاسی‌ لبنان‌ حذف‌ شد و طایفه‌ شیعه‌ رهبری‌ توانمند را از دست‌ داد. 

امام خمینی در دومین سالگرد ناپدید شدن امام موسی صدر در دیداری که روز ششم شهریور ۱۳۵۹ با خانواده وی داشتند، خدمت کردن و زجر کشیدن در راه هدف را افتخاری دانسته و بیان داشتند که ملیت در اسلام مطرح نیست. همچنین اظهار داشتند:

«آن چیزی که همه مطالب را آسان می کند این است که ما و ملت ما و آقای صدر - سلمه الله تعالی - به دنبال مکتب، یک گرفتاری پیدا کردیم. وقتی که مسأله، مسئله وظیفه است، وظیفه ما این است که برای اسلام خدمت بکنیم و در این وظیفه، اگر هر مقداری که موفق به اجرای آن اموری که در نظر داریم بشویم، این یک خیری است فوق اصل خیر و اگر موفق نشویم، اصل خیرش که عبارت از این است که ما در راه خدمت به اسلام و مکتب هستیم، آن جایی نمی رود. آقای صدر را، که من سالهای طولانی دیده ام، بلکه باید بگویم من بزرگ کردم ایشان را، من فضایلشان را می دانم و خدمتهایی هم که بعد از آنکه به لبنان رفته اند کرده اند، آن را هم می دانم و آنچه که لبنان احتیاج به ایشان دارد، باز آن را هم می دانم. من امیدوارم که ان شاء الله، ایشان برگردند به محل خودشان و مسلمین آنجا از ایشان استفاده کنند. همین حالا هم که ایشان می گویید، که شواهد داریم که در لیبی هستند، همین امر، در راه خدمت به مکتب و خدمت به اسلام است. این هم برای ایشان عبادت نوشته می شود. برای ماها هم این اموری که واقع می شود، باید سهل باشد، از باب اینکه در راه اسلام است.

ما مطلعیم که اولیای اسلام، که در رأس آنها رسول خداست، آن قدر زحمت کشیدند، تمام مدت عمرش را پیغمبر در زحمت و تعب بوده است و بعد از او هم ائمه ما همین طور بوده اند که یک روز خوش- به اصطلاح مادیین- نداشتند، گرچه همه خوش بودند به یک راه- به اصطلاح عرفا و اسلام شناس ها- در هر صورت، این یک شیوه ای بوده است که از اول، اولیای اسلام داشتند و در راه هدف خودشان حبس رفته اند و کشته شده اند و زجر کشیده اند. آقای صدر حالا دو سال است که در حبس هستند، لکن جد ایشان هفت سال می گویند مسلم بوده، احتمال چهارده سال هم هست.

این یک راهی بوده است که همه اولیای خدا، نه فقط آنهایی که در زمان اسلام بودند، قبل از اسلام هم انبیا و اولیایی که بودند، راهشان همین بوده. این طور نبوده است که آنها در رفاه مادی باشند و در - عرض کنم - کارهای چه. وقتی که تاریخ انبیا را ملاحظه کنید، می بینید که سرتاسر تاریخ انبیا مجاهده و زحمت و تعب بوده است، لکن آنها خوش بودند به اینکه در خدمت آن هدفی که دارند بودند و این، هم مایه افتخار شماست و [هم ] خانواده آقای صدر که یک فرد لایقی که خدمت می کرد، در راه خدمت گرفتاری ای پیدا کرده است. من امیدوارم که این گرفتاری آمدش زود سر بیاید و من دعای به ایشان می کنم و خواهم کرد و امیدوارم که زودتر ان شاء الله، ایشان خلاص بشوند و برگردند.

قضیه لبنان و ایران و اینها شما می دانید که اینها قضایای مختلفی نیستند. مسلمانها هر جا هستند، باید با هم باشند. آن چیزی که رنج است برای یک طایفه ای، برای طایفه دیگر هم همان مسأله و رنج باشد، مسائلشان جدا نباید باشد. اینکه ما ایرانی هستیم و آنها لبنانی هستند یا جای دیگری هستند، در اسلام مطرح نیست. اسلام همه افرادی که ایمان به خدا آورده اند، همه آنها را برادر می داند و حساب جداگانه ندارد که حسابی برای عرب باز کرده باشد، یک حسابی برای عجم باز کرده باشد، یک حسابی برای ایران باز کرده باشد و یک حسابی برای کجا. حسابها، این حسابهایی که پیش مردم مادی که مطرح است، که ما ایرانی هستیم و برای ایران باید چه بکنیم، و آنی که [عراقی است ]، بگوید ما عراقی هستیم و برای چه، این حسابها در اسلام نیست. اسلام می خواهد که همه دنیا یک عائله باشد و یک حکومت در همه دنیا، آن هم حکومت عدل برقرار باشد و همه افراد، افراد همان عائله باشند. و لهذا، ما مکرر این معنا را گفته ایم که این قضیه ای که شاید صحبتش در همه جا هست که ملت ایران – مثلًا - جدا، ملت عراق جدا، هر کدام یک عصبیتی برای او داشته باشند و حتی به اسلام کار نداشته باشند، به ملت و به ملیت کار داشته باشند، این یک امر بی اساسی است در اسلام، بلکه مُضاد با اسلام است.

اسلام در عین حالی که وطن را - آنجایی که زادگاه است - احترام می گذارد، لکن مقابل اسلام قرار نمی دهد. اساس، اسلام است. اینها دیگر بقیه اش فرعند. و اساس آنهایی که مکتبی هستند خدمت به اسلام است. این خدمت اگر در لبنان باشد خدمت است، اگر در ایران باشد خدمت است. اگر در هر جا، اگر در حبس هم باشد خدمت است، اگر بیرون هم باشد خدمت است. ایشان الآن هم در خدمت است. برای اینکه وقتی در راه اسلام یک کسی این مصایب را دید- که نباید اسمش را مصایب گذاشت- وقتی در راه اسلام باشد، همه چیز آسان می شود؛ هَین می شود.

شما می بینید که حتی این جوانهایی که الآن در اینجا و در لبنان و اینها مشغول خدمت هستند، چه روحیه هایی دارند. همین دیروز یک جوانی آمده بود اینجا می خواست یک زنی را عقد کند. بعد از اینکه صحبت از مِهر شد، آن زن گفت که مهر من را این قرار بدهد که به مکه من را ببرد. آن جوان می گفت که من زنده نیستم تا تو را به مکه ببرم، من شهید می شوم. بالاخره با مدتی صحبت، ما راضی اش کردیم به اینکه نه، ان شاء الله، شما هستید و خدمت می کنید. این یک روحیه خیلی خوبی است که در جوانها پیدا شده است و امیدوارم که در همه ما این روحیه ها پیدا بشود؛ آن روحیه مکتبی، توجه به مکتب، نه توجه به امور دیگر.

من از خدای تبارک و تعالی مسألت می کنم که ما را و شما را دلخوش کند به اینکه ایشان برگردند پیش ما و به خدمت خودشان ادامه بدهند. ان شاء الله، خداوند به همه عائله ایشان در این فراق صبر بدهد و چشم همه را به وجود ایشان ان شاء الله، روشن کند تا ایشان برگردند و به خدمت به مکتب موفق بشوند و شیعه های لبنان هم از وجود ایشان استفاده بکنند، بلکه همه مسلمانها، ان شاء الله.

و السلام علیکم و رحمة الله و برکاته.

(صحیفه امام؛ ج ۱۳، ص: ۱۶۶- ۱۶۹)