"آتش نشانی" جدال با مرگ در دل زبانه های آتش

نواندیش- رضا امیری: در دنیای امروز همه مشاغل از ساده ترین و پیش پا افتاده ترین کارها تا سخت ترین و پیچیده ترین آن ها چه آن هایی که نیاز به تخصص و مهارت دارند یا آن ها که لزوما با مهارت خاصی همراه نیستند همه و همه برای پویایی جامعه مهم هستند. هر کس باید بداند که در هر جایگاهی که حضور دارد مسئولیت او به اندازه خودش مهم و حیاتی است پس باید به بهترین شکل این مسئولیت را اجرا کند.

برای اینکه ما گاهی حواسمان به برخی مشاغل باشد و قدردان زحمات شاغلان آن حوزه را داشته باشیم تقویم ما پر است از روزهایی که به نام یکی از این عزیزان نام گذاری شده از کارگران و مهندسان گرفته تا معلم و آتش نشانان که امروز روز آن ها است. به همین خاطر سعی می کنیم در بخش ویژه ای به نام "در دل تقویم" هر روزی که متعلق به یکی از مشاغل و اصناف باشد ضمن قدردانی از آن ها مشکلات و مسائل مختلفی که پیرامون آن وجود دارد را بررسی کنیم.

حالا در اولین بخش از دل تقویم با توجه به اینکه امروز 7 مهر ماه روز آتش نشانان است قصد داریم در گزارشی تمام مسائل پیرامون این قهرمانان را بررسی کنیم و حتی این شغل را برای جوانانی که به آن علاقمند هستند معرفی نماییم.

7 مهرماه روز آتش نشان

سال 1359 درست در روز هفت مهرماه بود که پالایشگاه آبادان در جنگ ایران و عراق از سوی دشمن مورد حمله هوایی قرار گرفت. پس از این اتفاق آتش‌نشانان برای اطفای حریق وارد عمل شدند اما حین اطفای حریق، بار دیگر این پالایشگاه بمباران شد و تعداد زیادی از آتش‌نشانان در این حادثه شهید شدند.

حدود 20 سال پس از این اتفاق، یعنی در سال 79 ستاد هماهنگی امور ایمنی آتش‌نشانی کشور پیشنهاد داد تا به بهانه این اتفاق، هفتم مهر به‌عنوان روز ملی آتش‌نشانی و ایمنی نامگذاری شود و شورای عالی انقلاب فرهنگی هم آن را تصویب کرد.

معرفی شغل آتش نشانی

آتش نشان فردی است که انواع مهارت های اطفاء حریق و عملیات امداد و نجات را دارد. او از افراد و اموال آنها در برابر آتش و سایر خطرات محافظت کرده و در شرایط اضطراری به آنان کمک می کند. همچنین درباره مسایل ایمنی به مردم آموزش و مشاوره می دهد.

کار آتش نشانی شامل دو بخش اطفاء حریق و عملیات امداد و نجات می شود. در بخش اطفاء حریق به خاموش کردن انواع آتش ها در مناطق مختلف پرداخته می شود. در بخش عملیات امداد و نجات، افرادی که در چاه یا معدن سقوط کرده ، در آسانسور یا ارتفاعات گیر کرده، دچار مسمومیت و خفگی شده، زیر آوار مانده و ... را نجات می دهند.

برای آتش نشان شدن باید حداقل 18 و حداکثر 25 سال سن، حداقل 170 سانتی متر قد و آمادگی جسمانی خوب داشته و آموزش های مربوطه را دیده باشید. همچنین باید توانایی نشان دادن عکس العمل های سریع و به موقع و توانایی حفظ آرامش در شرایط بحرانی را داشته باشید. این شغل استرس زا بوده و معمولا آتش نشان با خطرات مختلفی از جمله سوختگی، انفجار، مواجهه با مواد شیمیایی و گازهای سمی ، سقوط و ... روبرو است.

افرادی که در آتش نشانی استخدام می شوند، در ابتدا مامور آتش نشان هستند. با گذشت زمان به سمت های بالاتر مانند راننده، معاون شیفت، فرمانده شیفت، رئیس ایستگاه، معاون عملیاتی و معاون امور ایستگاه ها می رسند. اگر مدرک تحصیلی بالایی داشته باشند می توانند افسر آتش نشان، افسر ارشد آتش نشان و رئیس ایمنی و آتش نشانی شوند.

ساعات کاری آتش نشان به 24 ساعت کار و 48 ساعت استراحت است. همیشه آماده باش بودن، کار کردن در شرایط مختلف آب و هوایی و روبرویی با خطرهایی مانند سقوط از ساختمان، انفجار وسایل نقلیه و... بخشی از ویژگی های این شغل است.

برای آشنایی بیشتر با شغل آتش نشانی اطلاعات کاملی در زمینه وظایف، مهارت و دانش مورد نیاز، تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل، فرصت های شغلی و بازار کار و میزان درآمد آتش نشان بر روی این لینک کلیک کنید.

وضعیت آتش نشانان در ایران

بعد از حادثه پلاسکو و شهادت جمعی از آتش نشانان بود که توجه عمومی به این شغل بیش از گذشته حداقل در بین مردم جلب شد، اما به لحاظ وضعیت معیشتی تغییرات چندانی در وضعیت آنان ایجاد نگردید. آتش‌نشان سوم، مجتبی شوریابی سال گذشته در گفتگو با خبرگزاری فارس در این باره گفت:

از موقعی که پلاسکو روی داد، هیچ اتفاق خاصی برای ما نیفتاد. البته شهر تهران با کل کشور فرق می‌کند و آتش‌نشان‌های تهران شاید افزایش حقوق داشته‌اند ولی ما جزء آن دسته از آتش‌نشان‌های کشور هستیم که بعد از آن حادثه، اضافه حقوقی نداشته‌اند یا اگر هم اضافه حقوقی داشته باشند، چندان زیاد نبوده است. (ولی حقوق من صادقانه تا انتهای سال 96، 24 ساعت که شیفت بودم، یک میلیون و 800 هزار تومان تا دومیلیون تومان متغیر بوده است و بستگی به اضافه‌کاری‌ای دارد که مدیرعامل سازمانی به من می‌داده است. ولی بچه‌های آتش‌نشانی چند کاره هستند و 48 ساعت را به سازمان کمک می‌کنند و اضافه‌کاری هم به ما می‌دهند و حقوق‌مان به 2200 یا 2300 هم می‌رسد. در سال 97 تا انتهای مرداد، هیچ افزایش حقوقی نسبت به پارسال نداشتیم. حقوق همه کارمندان و کارگران بالا رفته بود و هیچ اشل حقوقی برای سازمان کل کشور داده نشده بود. در انتهای مرداد حقوق ما افزایش پیدا کرده است که با افزایش حقوق بدون اضافه‌کاری به 2300 یا 2400 تومان رسیده است و معوقات حقوق را هم طی چندروز گذشته به ما پرداخت کردند.)

البته گفتنی است در  ردیف بودجه سال 98 آتش نشانی برای اولین بار در ردیف سخت و زیان‌آور بودن برای در نظر گرفته شد و مقرر شد آتش نشانان با 30 روز حقوق در زمره مشاغل سخت و زیان‌آور بودن بازنشسته شوند.

با وجود تغییرات مثبتی که امسال ایجاد شده اما استانداردهای این شغل در ایران همچنان با استانداردهای بین المللی فاصله فاحشی دارد چرا که بنا بر آمار بسیاری از عزیزان آتش نشان افرادی دو شغله هستند! البته که این مشکل نه فقط مختص به این عزیزان که مختص به اکثر مشاغل دیگر هم هست، اما برخی از مشاغل به لحاظ حساسیتی که دارند و با جان مردم در ارتباط هستند نیاز به توجه های متفاوتی می باشند.

به گزارش خبرگزاری ها محسن هاشمی، رئیس شورای شهر تهران نیز امروز صبح پیش از دستور یکصد و شصت و هفتمین جلسه علنی این شورا در سخنانی ضمن گرامیداشت روز آتش نشان گفت:

در حال حاضر اوضاع سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی در کشور و در تهران خوب است، اما با استاندارد‌های جهانی هنوز فاصله داریم.

او افزود: تا به امروز نزدیک به ۴۰۰ میلیارد تومان برای توسعه تجهیزات آتش نشانی هزینه شده و این رقم، رقم خوبی است.

به هر حال بررسی وضعیت آتش نشانان نشان می دهد که این شغل پر خطر و حساس نیاز به توجه بیشتری دارد با این امید که روزی آتش نشانان و همه مشاغل دیگر بدون هیچ مشکل معیشتی به ایفای وظیفه خود که همان خدمت به ایران عزیز است موفق باشند.

آتش نشانان زن، ایران پیشگام در غرب آسیا

زنان نیز همپای مردان در بسیاری از مشاغل حتی سخت حضور دارند و عملکرد بعضا حتی بهتری هم از خود نشان می دهند، اما شغل آتش نشانی از آن مشاغلی است که شاید بسیاری تصور کنند انجام آن برای زنان دشوار است در حالی که ما در جهان و حتی در ایران آتش نشانان زن داریم و انتظار می رود که طرح جذب این بانوان در سازمان آتش نشانی با جدیت بیشتری هم پیگیری شود.

خبرگزاری دانشجو در گزارشی پیرامون آتش نشانان زن منتشر کرده می نویسد: در ایران زمزمه های این بحث از مدت ها پیش مطرح شده است. طی سال های گذشته، فراخوان های زیادی برای آموزش و به کارگیری آتش نشانان داوطلب از سوی سازمان آتش نشانی داده شد که در بین این فراخوان ها، آموزش به زنان نیز دیده می شد. یکی از جدی ترین این فراخوان ها در سال 85 بود که سازمان آتش نشانی کرج، اعلام نیاز به استخدام تعداد محدودی آتش نشان زن کرد.

در آن زمان، بیش از 160 نفر برای ثبت نام و شرکت در آزمون مراجعه کردند که مرحله اول 60 نفر و در مرحله پایانی 12 نفر موفق به گذراندن آزمون های سنگین علمی و عملی سازمان شده و به عنوان اولین آتش نشانان زن خاورمیانه مشغول به کار شدند. این تعداد الان به 29 نفر رسیده اند و در عملیات ها شرکت می کنند.

در تهران هم فرایند جذب و آموزش زنان برای آتش نشانی انجام شد، اما مدتی بعد، معاون عملیات سازمان آتش نشانی تهران اعلام کرد که در حال حاضر نیازی به استفاده از نیروهای آتش نشان زن در شهر تهران نداریم.

این مقام مسئول در همان سال گفت: اگرچه تا پیش از این، اعزام زنان آتش نشان تهرانی در انجام ماموریت های اطفای حریق و امداد و نجات پیش بینی شده بود، اما در حال حاضر بحث جذب و آغاز به کار این افراد در سازمان آتش نشانی تهران منتفی است.

مسئولین وقت آتش نشانی با همین جمله «فعلاً هیچ گونه برنامه ای برای جذب زنان آتش نشان در سازمان وجود ندارد» آب پاکی را روی دست همه ریخت و رویای بانوان تهرانی برای جنگجوی آتش شدن را نابود کرد!

این مقام مسئول در آتش نشانی پیشنهاد می دهد که پیش از اجرایی شدن طرح، کارگروهی تشکیل شود و تمام نقاط مثبت و منفی را پیش بینی کند تا مبادا نقاط منفی باعث منتفی شدن کل طرح پس از اجرا شود.

در هر حال، آتش نشان شدن زن ها دیکته کمتر نوشته شده ای است که فعلاً غلط چندانی ندارد؛ باید نشست و دید تهدیدها و فرصت های این طرح جذاب را!

شهدای آتش نشان

از زمان تاسیس نخستین ایستگاه آتش نشانی در تبریز که نزدیک به 80 سال می گذرد تا امروز آتش نشانان بسیاری در این راه به شهادت رسیدند که شاید آخرین آن که در ذهن همگان به عنوان فاجعه ای دلخراش ثبت شده باشد حادثه پلاسکو است، حادثه ای که در جریان آن 16 تن از آتش نشانان عزیز وظیفه خود را به بهترین شکل ممکن انجام دادند و درسی به همه ما آموختند که هر کداممان در هر جایگاهی که هستیم باید بدانیم وظیفمان چیست، یاد و خاطره همه این عزیزان گرامی باد.

ازغغ