ادامه تلاش‌ها برای «بازگشت به برجام»؛ آیا این کلاف پیچیده باز شده است؟!

نواندیش: نشست تازه کمیسیون مشترک برجام این بار با حضور یک مهمان قدیمی برگزار ‌شد. هیاتی از آمریکا  روز سه‌شنبه ۶ آوریل ۲۰۲۱ در وین حضور داشتند تا تلاش‌ها برای یافتن راه‌حلی در خصوص بازگشت ایران و آمریکا به تعهدات برجامی شدت یابد.

به گزارش آریا سعادتمند از سرویس بین الملل نواندیش، گاردین در مورد احتمال گشایش در روابط ایران و آمریکا نوشت:  بعد از گذشت بیش از ۲ ماه از زمان روی کار آمدن جو بایدن در آمریکا و در آستانه پایان دولت روحانی، حالا طرفداران توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بیش از گذشته امیدوار شده‌اند که برجام از کما خارج شود و تهران و واشنگتن بار دیگر به تعهدات خود در این توافق بازگردند. امیدی که البته با موانع و پیچیدگی‌های بسیار زیادی رو به رو است.

هرچند ایران همچنان تاکید می‌کند که تا زمان برداشتن عملی تمام تحریم‌های وضع شده در دولت ترامپ، به تعهدات هسته‌ای خود بازنخواهد گشت، اما ناظران سیاسی امیدوارند نخستین حضور مشترک هیات‌هایی از ایران و آمریکا از زمان روی کار آمدن دولت جدید آمریکا، زمینه‌ساز یافتن راه‌حل‌هایی برای خروج از بن‌بست حاصل شده «اول تو» شود.

بن‌بستی که گمانه‌هایی درباره پایان آن به گوش می‌رسد. علی اکبر صالحی، رئيس سازمان انرژی هسته‌ای ایران روز ۲ آوریل در یک گفتگوی مفصل و چند ساعته در کلاب‌هاوس با بیان این که این بن بست عملا به پایان رسیده ادامه داد: وقتی وارد مرحله فنی می‌شویم یعنی مساله دارد به گونه‌ای مدیریت می‌شود که آن بحث «اول تو، اول تو» دور زده می‌شود.

از سوی دیگر راب مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران روز یکشنبه ۴ آوریل در گفتگو با شبکه پی‌بی‌اس اعلام کرد این کشور آماده است تحریم‌هایی را که با برجام مغایرت دارد، لغو کند.

اما مشکل بیش از این که در این بخش ماجرا باشد، به زمان‌بندی موضوع ارتباط دارد. جایی که هر دو طرف می‌گویند پس از آنکه طرف مقابل گام نخست را برداشت، به تعهدات خود باز خواهد گشت.

با این حال بسیاری از تحلیلگران بر این باورند مواجهه مستقیم و حضوری طرفین می‌تواند ساز و کاری را تعریف کند که طبق آن ایده‌ای برای پایان بخشی به این بن بست پیدا شود. هرچند ایران تاکید کرده در مذاکرات روز سه‌شنبه در وین چه به صورت مستقیم و چه غیر مستقیم گفتگویی با طرف آمریکایی نخواهد داشت، با این وجود تحلیلگران منتظرند تا ببینند نخستین حضور آمریکای دولت جدید در مذاکرات پیرامون برجام چه اثرات و تغییرات عملی با خود به همراه خواهد داشت.

علی واعظ، مدیر بخش ایران گروه بین‌المللی بحران در این خصوص می‌گوید: دولت بایدن و ایران بر سر بازگشت به برجام توافق دارند اما مسیر برای رسیدن به این نقطه آسان نیست. احتمالا بحث‌ها در وین با چالش‌هایی در خصوص تنظیم زمان بندی بازگشت به تعهدات رو به رو خواهد بود. ضمن این که بدبینی‌های متقابل تهران و واشنگتن نسبت به یکدیگر این چالش‌ها را افزایش می‌دهد.

موضوع انطباق زمان بندی بازگشت به تعهدات در حالی طرح می‌شود که رهبر ایران در نخستین سخنرانی خود در سال جدید شمسی تاکید کرده «سیاست ایران در این زمینه قطعی است.» آقای خامنه‌ای می‌گوید تا زمانی که تحریم‌ها به صورت عملی برداشته نشود و ایران این موضوع را راستی آزمایی نکند، بازگشتی به تعهدات هسته‌ای نخواهد داشت.