مهم ترین مزیت چای ایرانی

اگرچه سالهاست شعارهای تبلیغاتی زیادی مانند «ایرانی، چای ایرانی بنوش» یا «چای ایرانی؛ بهترین چای دنیا» مطرح است اما مهمترین دلیل این برتری - نداشتن ترکیبات شیمیایی -موضوعی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

در شرایطی که تغییرات جوی، بالا رفتن عمر باغ های چای، قدیمی شدن کارخانجات فرآوری، هجوم چای قاچاق و غیرقاچاق خارجی به بازار ایران و هوشیاری رقبای خارجی از طریق ایجاد تنوع در محصولات، جذابیت در بسته بندی و پایین نگه داشتن قیمت، روز به روز فضا را برای تولید و عرضه چای ایرانی، تنگ و تنگ تر کرده و توجیه اقتصادی این عرصه را از بین برده است، خود ما نیز در ارائه و معرفی مزیت های چای ایرانی کوتاهی کرده ایم.

بسیاری از شهروندان ایرانی از خواص چای ایرانی اطلاع کافی ندارند که درصورت آگاهی بخشی و معرفی آن، چای محصول داخل را بیش از گذشته در سبد مصرف خانوار خود قرار خواهند داد و این امر، بازار تقاضا را تحریک کرده و کشاورزان ایرانی را به تولید بیشتر دلگرم خواهد کرد.

رییس مرکز تحقیقات چای کشور در گفت و گو با ایرنا، استفاده نکردن از سموم شیمیایی در باغ های چای کشور و در نتیجه، نبود ترکیبات شیمیایی در محصول به دست آمده را مهم ترین مزیت چای ایرانی در مقایسه با محصولات خارجی عنوان کرد.

سیروس آقاجان زاده درباره میزان تولید و سرانه مصرف چای داخل گفت: مصرف سرانه چای داخل کشور براساس آمارهای موجود، بین 1.1 تا 1.5 کیلوگرم است که با این حساب، سالانه 80 تا 110 هزار تن چای به مصرف می رسد و چای تولید داخل تا 20 درصد این میزان را تامین می کند.

به گفته وی در سال 91، کشاورزان ایرانی 30 هزار تن و سال 92 هم حدود 20 هزار تن چای خشک تولید کردند که همه ساله بیشتر آن در داخل مصرف می شود و حدود 10 تا 20 درصد چای تولید داخل با کیفیت متوسط به کشورهای همسایه صادر می شود و چای درجه یک ایرانی، مصرف کننده داخلی دارد.

آقاجان زاده یادآور شد: تولید چای در سال های اخیر روند کاهشی داشته است به طوریکه میزان چای تولیدی پنج سال قبل کشور، 50 تا 60 هزار تن بوده است.

**عوامل موثر بر کاهش مصرف چای داخلی

وی تاکید کرد: عوامل متعددی در کاهش تمایل افراد به مصرف چای داخلی طی سالهای گذشته دخیل بوده اند که مهم ترین آن، تغییر ذائقه آنهاست.

در زمان های قدیم، بیشتر مردم چای را بدون هیچگونه افزودنی مصرف می کردند و برخی نیز افزودنی های طبیعی مانند دارچین، هل، گل سرخ و بهار نارنج به آن اضافه می کردند اما در سال های اخیر با ورود چای های معطر خارجی، ذائقه مردم کشور نیز به سمت اینگونه چای ها متمایل شده است.

**عوامل موثر بر کاهش تولید چای :

به گفته رییس مرکز تحقیقات چای، تولید چای برای کشاورزان، باغداران و کارخانه داران به نوعی غیراقتصادی است و با توجه به قیمت چای، هزینه های تولید بسیار گران تمام می شود.

وی ابراز امیدواری کرد با افزایش قیمت خرید برگ سبز چای در سال جاری، انگیزه بیشتری در کشاورزان برای کشت چای ایجاد شود.

آقاجان زاده، شرایط آب و هوایی را از دیگر عوامل موثر در میزان چای تولیدی عنوان کرد و گفت: باغ های چای اغلب در دامنه ها واقع شده اند و از آنجا که بیشتر آنها دیم هستند عدم پراکنش مناسب بارندگی و خشکی تابستان می تواند کاهش محصول آنها را به دنبال داشته باشد.

وی با بیان اینکه بازار رقابتی در داخل وجود ندارد، گفت: عملیات باغداری و بهزراعی مناسب صورت نمی گیرد و صنعت کارخانجات فرآوری هم سرمایه گذاری لازم نمی شود.

آقاجان زاده با بیان اینکه باغ های چای، وسعت کمی دارند و به صورت خرده مالکی اداره می شوند، این موضوع را از عوامل افزایش هزینه های تولید در این بخش ذکر کرد.

**عوامل تاثیرگذار بر کیفیت محصول چای

وی ادامه داد: بخشی از کیفیت چای نیز به مرحله قبل از فرآوری برمی گردد به عنوان مثال اگر نحوه برداشت برگ سبز چای مناسب نباشد کیفیت محصول نهایی پایین می آید و در مرحله برداشت با دست یا به صورت ماشینی نیز باید استانداردهای لازم رعایت شود.

وی تاکید کرد: مدیریت مناسب باغ چای نیز در کیفیت محصول، تاثیرگذار است، برای نمونه چنانچه باغداران در فصول گرم سال، آبیاری را اجرا کنند هم عملکرد و هم کیفیت تولید چای بالا می رود درغیراینصورت، برداشت برگ های شاداب نخواهیم داشت.

آقاجان زاده به تاثیر مرحله فرآوری در کیفیت چای تولیدی اشاره کرد و گفت: وقتی برگ سبز چای وارد کارخانه می شود هم دستگاه ها و هم محیط فرآوری چای باید از استانداردهای لازم تبعیت کند تا چای، کیفیت خوبی داشته باشد.

وی بسته بندی مناسب را از دیگر عوامل موثر بر حفظ کیفیت چای عنوان کرد و گفت: کیفیت نگهداری و بسته بندی برگ چای نیز باید به گونه ای باشد که طعم و طراوت چای حفظ شود.

وی با بیان اینکه بخشی از کیفیت، طعم و رنگ چای نیز به رقم و واریته گیاه آن مربوط می شود، ادامه داد: درختچه های چای که در ایران کشت می شوند از ارقام و کلون های چینی هستند که کیفیت خوبی دارند و چنانچه، استانداردهای لازم در زمینه کاشت، داشت، برداشت، فرآوری و نگهداری آنها رعایت شود محصول خوبی به دست خواهد آمد.

رییس مرکز تحقیقات چای کشور خاطرنشان کرد: برخی شرکت ها به منظور طعم دهی، اسانس های خاصی به برگ های خشک چای اضافه می کنند که این مواد باید طبیعی باشد و برخی نیز رنگ هایی به چای می افزایند.

وی درباره ضرر و زیان های احتمالی مواد افزودنی محصول چای برای سلامت افراد نیز گفت: تشخیص و اعلام سلامت مواد طعم دهنده یا رنگ و اسانس چای برعهده سازمان استاندارد است.

آقاجان زاده یادآور شد: به نظر می رسد آن دسته از محصولات چای که از مجرای قانونی وارد کشور شده اند از استانداردهای لازم برخوردارند ولی درباره سلامت چای های قاچاق، علامت سوالهایی وجود دارد.

وی درباره امتیازات چای ایرانی نسبت به چای وارداتی گفت: خوشبختانه مصرف سموم شیمیایی در باغ های چای کشور نداریم به دلیل اینکه آفات و بیماری های باغ های چای در کشور ما بسیار اندک است و آفت شپشک چای نیز در باغ های ایران از طریق مبارزه بیولوژیک کنترل می شود.

رییس مرکز تحقیقات چای کشور تصریح کرد: میزان ترکیبات شیمیایی چای ایرانی نسبت به چای های تولیدی دنیا، بسیار ناچیز است.

وی ادامه داد: استفاده نکردن از سموم شیمیایی در باغ های چای ما، موجب شده محصول با کیفیت تر و سالم تری عرضه کنیم که این امر، پتانسیل بی نظیری برای چای ایرانی به شمار می آید اما متاسفانه این ظرفیت به خوبی معرفی نشده است.

**استفاده مداوم از رنگ و اسانس های غیرمجاز، سرطان زاست

محمدعلی سحری استاد گروه صنایع غذایی دانشگاه تربیت مدرس نیز که سالها تحقیقات متعددی در زمینه محصولات کشاورزی و صنایع غذایی کشور انجام داده است به خبرنگار علمی ایرنا گفت: به نظر می رسد چای داخلی از نظر سلامت مطمئن تر باشد چون افزودنی رنگ و طعم ندارد و البته چای خارجی اگر از مسیرهای صحیح خریداری، وارد شده و توزیع شده باشد از لحاظ کیفیت خوب است.

وی درباره عوارض استفاده از چای های خارجی همراه با افزودنی های مختلف اعم از اسانس و رنگ نیز اظهار داشت:

افزودنی های غیر مجاز (اعم از اسانس و رنگ) چه در چای و چه در مواد غذایی دیگر، اگر به صورت دائمی مصرف شود خطرناک و بعضا سرطان زا است.

سحری، مسائل اقتصادی به ویژه سودآوری کم و واردات بی رویه، تخریب باغ های چای و تبدیل آن به ساختمان با سودآوری بیشتر، استفاده از دستگاه های قدیمی در فرآوری چای، تمایل نداشتن بخش خصوصی به سرمایه گذاری و وجود قوانین دست و پاگیر را از مهم ترین عوامل کاهش میزان تولید و موفق نبودن چای ایرانی در رقابت با دیگر کشورها عنوان کرد.

عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس، بر لزوم حمایت دولت از چایکاران و جلب سرمایه های بخش خصوصی در این زمینه تاکید کرد و گفت: ایجاد واحدهای نمونه کشت و صنعت چای در استانهای مربوطه با تکنولوژی های جدید نیز سهم موثری در تقویت صنعت چای کشور و تولید محصولات سالم خواهد داشت.

از : زینب کارگر

گزارش خطا