دموکراسی و عدالت اجتماعی

جمهوریت - الهام مردانی حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری : دموكراسي واقعي آنقدر پر ارزش است كه كشورهاي داراي خط مشهاي ديگر نيز سعي دارند اعمال خود را بر اساس دموكراسي جلوه دهند .

گذشته از عامل انسانی ،ملت،ملیت و تابعیت و اصل سرزمین و حکومت فائقه ، رژیم یا سیستم حکومتی دولتها همواره سعی دارند که اصل دموکراسی و عدالت و رفاه را در جامعه رعایت و ترویج نمایند، ژان ژاک روسو عقیده دارد ؛ دموکراسی در پناه عدالت بیشتر مقبول و مجری است . در اصطلاح قرون جدید دموکراسی عبارت است از حکومت مردم که به وسیله توجه به آراء اکثریت مردم از طریق انتخابات نمایندگان و تشکیل مجلس اجرا میگردد و اراده امور حکومت در اختیار اکثریت آراء مردمی است که طبق قانون حق رای دادن دارند ،اصطلاح دموکراسی به معنای اصلی و اولی خود یک وضع حکومت را مجسم میکند که اختیار تصمیم در امور دولتی مستقیما بوسیله افراد ذیحق جامعه به موقع ،اجرا گذاشته میشود و ملاک اتخاد تصمیم ،اجرای حق حاکمیت ملت بر مبنای اکثریت است.

دلائلی که از نظر حقوق اصلی افراد بشر در اثبات فرضیه “حکومت مستقیم ملت ” اقامه میگردد و از جنبه عملی و سازمانی در ضرورت آن اصراری نیست و این معنی را تلویحا تصدیق مینماید و با این حال میتوان گفت ترتیبات حکومت دموکرات هر چه با اصول اولیه شرکت مستقیم و رای بلاواسطه مردم نزدیکتر باشد بهتر و کاملتر خواهد شد .

احقاق حق در پناه حکومت مردمی: دموکراسی بر اساس قانون است و افلاطون قانون را مقرراتی میداند که افراد جامعه آن را پذیرفته اند که طبق آن زندگی کنند و هر گاه تشخیص دادند که بحال افراد جامعه مفید نیست قابل لغو و تغییر است و گوید وقتی که احساس کنیم اطاعت از قانون دیگر بما کمکی نمیکند میتوانیم آن را بشکنیم، بشرط آنکه بتوانیم از مجازات قانون شکنی فرار کرده مصون بمانیم .

در سویی دیگر حضرت علی علیه السلام میفرماید “فرزندان خود را برای فردا تربیت کنید ” این کلام بسیار بسیط است و اصول مذهبی را هم که برای رفاه جامعه بوجود آمده اصول و قوانینی اختراع شده از جانب پیغمبر اکرم نیستند ،بلکه پیغمبر اکرم این اصول و قوانین اخلاقی و اجتماعی را ظاهر ساخت تا بشر اساس زندگانی انفرادی و اجتماعی خود را بر روی آن استوار سازند و قوانین را نیز برای رفاه آنان وضع نمود ،قوانین موضوعه نیز که بدست عده ای افراد خیر خواه برای رفاه جامعه و حفظ حقوق افراد تدوین گردیده در پناه دموکراسی و با توجه به اوضاع و احوال و خصوصیات و پیشرفتهای حقوقی را که همعرض و حتی جلوتر از پیشرفتهای اجتماعی است تحت عنوان ترقی قوانین مورد نظر قرار بگیرد و دموکراسی هر کشور ایجاب میکند که قوانین آن با اوضاع و احوال روز تغییر نموده ،تطبیق ،تعدیل و بهبود یابد .

حق آزادی در دموکراسی و تعریف آن : ساده ترین تعریف این است که در آن حالت افراد تحت هیچگونه مضیقه و فشاری نباشند ،در طول تاریخ تقریبا در اکثر مواردی که آزادی در معرض خطر قرار گرفته است بیدادگری را منسوب به حکومت و فرمانروایان دانسته اند ،درباره آزادی افراد جامعه از بیدادگری و فشار حکومات پاره ای آزادیهای فردی وجود دارد که در طول تاریخ بشر مرتبا از آنها دم زده است و آنها را عزیز شمرده است .از آن جمله است آزادی فرد از بازداشت بدست عمال خود سر حکومات ،بدین معنی که هر فردی تا این حد طالب اینقدر آزادی بوده است که بدون ترس از قوای بدون مجوز و بلاپروای قوای انتظامی حکومت بتواند راه خود را در پیش گیرد و بکار خود ادامه دهد .طبیعی است که افراد بشر نمیتوانند انتظار آزادی مطلق داشته باشند و یا از چنین حالتی که صرفا جنبه انتزاعی دارد برخوردار باشند ،زیرا انسان متمدن از وقتی که تصمیم گرفت در جامعه ای بطور دسته جمعی سالم زندگی کند طبعا و ضمنا تقبل نمود که در ازاء این موهبت مقداری از آزادی خویش را از دست بدهد ، با توافق و تراضی افراد جامعه این جریان در جوامع بین المللی بجائی رسید که قرار گذاشتند آزادی انفرادی بحدی باشد که آزادی و خیر و صلاح عموم را به خطر نیاندازد و هر فردی تا آن حدود از آزادی بر خوردار گردد که مخل آسایش و آزادی دیگران نشود در حالیکه ما برای افراد آزادی قائلیم باید یکی از شروط اساسی نیز آن باشد که آزادی فردی مخل آزادی سایرین نگردد به همین نحو نیز باید شرایطی در جامعه فراهم آید که فعالیتهای عده ای مخل آزادی و رفاه افراد جامعه نشود . در پایان به یکی از سخنان علی علیه السلام در وصف دموکراسی اکتفا مینمایم که میفرماید : “خوب اینقدر ارزشمند و پسندیده است که بدکاران نیز سعی دارند اعمال خود را خوب جلوه دهند ” پس دموکراسی واقعی آنقدر پر ارزش است که کشورهای دارای خط مشهای دیگر نیز سعی دارند اعمال خود را بر اساس دموکراسی جلوه دهند .