نقش ویتامین دی در کیفیت اسپرم

پژوهشگران با بررسی میزان ویتامین دی در افراد نابارور و افراد سالم عنوان کردند که میزان ویتامین دی در مردان با کیفیت اسپرم در ارتباط است.

به گزارش ایسنا، یکی از مشکلات بهداشتی در جامعه امروز که همواره هزینه زیادی را به نظام سلامت تحمیل می‌کند، نازایی و مشکلات ناشی از آن است.

حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از زوج‌ها به این مشکلات مبتلا هستند و در ۴۰ درصد موارد، ناباروری مردان، علت اصلی ناباروری و در ۲۰ درصد موارد هر دو عامل زنانه و مردانه مطرح است.

یکی از دلایل ناباروری در مردان کاهش حرکت اسپرم یا نبود حرکت اسپرم در مایع منی است که منشا آن نامشخص است. در سال‌های اخیر «استرس اکسیداتیو» به عنوان یکی از دلایل ناباروری مردان مطرح شده است. از آن‌جایی که آنتی‌اکسیدان‌ها نقش محوری در دفاع از سلول‌ها در مقابل رادیکال‌های آزاد دارند، بنابر این احتمال دارد که کاهش فعالیت آنتی‌اکسیدان‌های فیزیولوژیک بدن با کاهش کیفیت اسپرم مرتبط باشد.

از دیرباز عنوان شده که ویتامین دی در روند تولید اسپرم، نقش دارد. با توجه به شیوع روزافزون کمبود ویتامین دی در سطح جهان و به خصوص ایران، احتمالاتی در خصوص ارتباط کمبود ویتامین دی در بیماران مبتلا به نابارور مطرح می‌شود.

در مطالعاتی که در گذشته تاثیر ویتامین بر ویژگی‌های اسپرم‌ها را بررسی کردند، تناقضاتی وجود دارد. به همین دلیل پژوهشگران با انجام یک مطالعه سطح ویتامین دی را در بیمارانی که در ویژگی‌های اسپرم دارای اختلال هستند را بررسی کردند.

این مطالعه در آذرماه ۱۳۹۷ تا شهریور ۱۳۹۸ بر روی ۱۱۴ نفر از بیماران مراجعه‌کننده به کلینیک اورولوژی یکی از بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شد. برای آزمایش اسپروموگرام، نمونه منی از بیماران گرفته شد و شاخص‌های مربوط با ناباروری مورد بررسی قرار گرفت. همچنین میزان هورمون‌های LH و FSH نیز بر روی نمونه خون بیماران بررسی شد.

بیماران بررسی شده شامل دو گروه ۵۷ نفره کنترل و نابارور بودند که در سنین ۲۰ تا ۵۹ سال قرار داشتند. گروه نابارور متشکل از مردانی بود که پس از یک سال رابطه جنسی بدون جلوگیری، فرزنددار نشده بودند و گروه کنترل مردانی بودند که حداقل یک فرزند کم‌تر از پنج سال داشتند و به علل دیگر به کلینیک اورولوژی مراجعه کرده بودند.

پس از بررسی‌های انجام شده در هر دو گروه، داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از روش‌های آماری مورد تحلیل قرار گرفت.

یافته‌های این مطالعه حاکی از این بود که سطح سرمی ویتامین دی و تحرک، شکل و تعداد اسپرم در افراد گروه نابارور به طور معنی‌داری نسبت به گروه کنترل کم‌تر است.

در این تحقیق مشخص شد که میزان ویتامین دی در خون افراد با تحرک اسپرم تعداد اسپرم و تستوسترون همبستگی معنی‌دار و مستقیمی دارد. این همبستگی در مورد تحرک اسپرم متوسط و در مورد تعداد اسپرم ضعیف و در مورد تستسترون نیز ضعیف است.

این همبستگی بین میزان ویتامین دی و تستسترون در گروه نابارور به شکل معنی‌دار و مستقیم بود و بین میزان ویتامین دی و شکل اسپرم در گروه کنترل معنی‌دار و معکوس مشاهده شد.

در این تحقیق بین سطح سرمی ویتامین دی با متغیرهای LH و FSH هیچ ارتباط معنی‌داری مشاهده نشد.

به گفته پژوهشگران این مطالعه ویژگی‌های شکل اسپرم، تعداد اسپرم و تحرک اسپرم و سطح سرمی ویتامین دی در دو گروه تفاوت معنادار دارد. و تمامی این متغیرها در گروه نابارور کم‌تر از گروه کنترل است.

این محققان معتقدند؛ این نتایج در مجموع مطرح کننده ارتباط احتمالی ویتامین دی با کیفیت اسپرم در مردان است و درمان کمبود ویتامین دی در مردان می‌تواند راه‌حلی برای کاهش اختلالات ناباروری باشد.

در انجام این تحقیق علیرضا اخوان رضایت و سلمان سلطانی؛ استادیاران گروه اورولوژی، مریم عمادزاده؛ استادیار گروه پزشکی اجتماعی، به همراه رامین حسین‌زاده پزشک عمومی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشارکت داشتند.

یافته‌های این مطالعه فروردین سال جاری به صورت مقاله علمی با عنوان «بررسی سطح ویتامین دی در بیماران با اختلال اسپرموگرام» در مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، منتشر شده است.