بیم و امیدها پس از روی کارآمدن "طالبان"؛ رهبران عالی این گروه چه کسانی هستند؟

نواندیش- آریا سعادتمند: طالبان سرانجام پس از 20 سال جنگ با حکومت مرکزی و در حالی که آمریکایی ها پشت افغان ها را خالی کرده بودند و رئیس جمهور دست نشانده فاسدشان هم با چمدان های پول از کشور گریخت وارد کابل شدند تا این بار بیم و امید این کشور را فرا بگیرد، بیم از جهت بازگشت به سال های سیاه پیش از 2001 امید از این جهت که طالبان تغییر رویه داده باشد و حالا جنگ به پایان برسد.

اما رهبران امروز طالبان چه کسانی هستند؟

ملا محمد عمر، بنیانگذار و اولین رهبر طالبان چه در دوران زمامداری این گروه و چه در دوران پس از اشغال افغانستان از سوی آمریکا و متحدانش چهره‌ای مرموز بود. تعداد عکس‌های منتشرشده از او انگشت شمار است. ملا محمد عمر پس از سرنگونی طالبان به زندگی مخفیانه روی آورد و در سال ۲۰۱۳ درگذشت.

خبر مرگ او تا دو سال از سوی طالبان مخفی ماند. درنهایت مقامات افغانستان در سال ۲۰۱۵ خبر مرگ او را اعلام کردند و گروه طالبان نیز این امر را تائید کرد.

اختر محمد منصور پس از اعلام خبر مرگ ملا محمد عمر به عنوان رهبر عالی طالبان انتخاب شد.

او کمتر از یک سال بعد در ماه مه سال ۲۰۱۶ میلادی در حمله پهپادی آمریکا کشته شد.

گروه طالبان پس از آن ملا هبت‌الله آخوندزاده را به عنوان رهبر خود معرفی کرد.

در ادامه کارنامه و سرگذشت شماری از رهبران کنونی طالبان از جمله ملا هبت‌الله آخوندزاده بررسی شده است.

ملا هبت‌الله آخوندزاده

ملا هبت‌الله آخوندزاده اکنون در میان سران طالبان در امور مذهبی، سیاسی و نظامی حرف آخر را می‌زند. با این حال گفته می‌شود که حوزه اصلی نفوذ او امور مذهبی است و اکثر فتواهای طالبان از سوی وی صادر می‌شود.

ملا هبت‌الله آخوندزاده بین سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۶ میلادی واعظ و مدرس یکی از مساجد شهر کوچلاک در ایالت بلوچستان پاکستان و در نزدیکی مرز افغانستان بود.

او به دنبال کشته شدن اختر محمد منصور در حمله پهپادی آمریکا به طور ناگهانی در ماه مه سال ۲۰۱۶ به زندگی مخفیانه روی آورد.

ملا هبت‌الله آخوندزاده حدودا ۶۰ ساله است و محل اقامت کنونی وی مشخص نیست.

ملا محمد یعقوب

ملا محمد یعقوب پسر ارشد ملا محمد عمر است و تاکنون چند بار گزینه رهبری طالبان بوده است. ملا محمد یعقوب در جلسه انتخاب جانشین اختر محمد منصور با اشاره به جوانی و کم‌تجربگی خود حاضر به پذیرش رهبری طالبان نشد و نام ملا هبت‌الله آخوندزاده را به عنوان رهبر آینده مطرح کرد.

گفته می‌شود که ملا محمد یعقوب مسئول نظارت بر عملیات نظامی گروه طالبان است. او پس از کشته شدن اختر محمد منصور به همراه سراج‌الدین حقانی به عنوان یکی از دو معاون ملا هبت‌الله آخوندزاده معرفی شد.

بنا به برخی گزارش‌ها ملا محمد یعقوب سه ماه پیش به دنبال ابتلای ملا هبت‌الله آخوندزاده به بیماری همه‌گیر «کووید ۱۹» به طور موقت رهبری طالبان را برعهده گرفت.

سراج‌الدین حقانی

سراج‌الدین حقانی فرزند جلال‌الدین حقانی از فرماندهان ارشد مجاهدین افغانستان و رهبر شبکه حقانی است. از شبکه حقانی به عنوان مسئول شماری از حملات انتحاری در افغانستان و سازمان‌دهنده منابع مالی و نظامی گروه طالبان یاد می‌شود.

سراج‌الدین حقانی به همراه ملا محمد یعقوب یکی از دو معاون ملا هبت‌الله آخوندزاده است. آمریکا برای دریافت اطلاعاتی که منجر به دستگیری سراج‌الدین حقانی شود جایزه ۱۰ میلیون دلاری تعیین کرده بود.

طبق برخی از گزارش‌ها سراج‌الدین حقانی حدود سه ماه پیش به بیماری همه‌گیر «کووید ۱۹» مبتلا شده بود. تخمین زده می‌شود که سراج‌الدین حقانی ۴۵ تا ۵۵ ساله باشد.

ملا عبدالغنی برادر

ملا عبدالغنی برادر در جریان مذاکرات آمریکا با گروه طالبان در دوحه چهره اصلی این گروه بود. او از جمله بنیانگذاران طالبان و رئیس دفتر سیاسی این گروه است.

گفته می‌شود که ملا عبدالغنی برادر یکی از فرماندهان مورد اعتماد ملا محمد عمر بود. او در سال ۲۰۱۰ میلادی در شهر کراچی پاکستان بازداشت شد.

طالبان در سال ۲۰۱۸ آزادی او از سوی پاکستان را تائید کرد. زلمی خلیل زاد، نماینده آمریکا در امور افغانستان ادعا کرد که آزادی ملا عبدالغنی برادر به درخواست واشنگتن صورت گرفته است.

ملا عبدالغنی برادر در فوریه سال ۲۰۲۰ به نمایندگی از طالبان توافق این گروه با آمریکا را امضا کرد.

شیرمحمد عباس استانکزی

شیرمحمد عباس استانکزی در اولین دوره حکومت طالبان به معاونت وزارت رسیده بود. او اکنون ریاست دفتر سیاسی طالبان در دوحه را برعهده دارد.

وی همچنین از اعضای ارشد هیات مذاکره کننده طالبان با دولت پیشین افغانستان بود.

شیرمحمد عباس استانکزی همچنین سرپرست هیاتی از گروه طالبان را که ماه گذشته به ایران سفر کرد برعهده داشت.

وی که نزدیک به ۶۰ سال دارد به زبان انگلیسی مسلط است؛ امری که احتمال فعالیت او به عنوان وزیر خارجه حکومت طالبان یا سمتی مشابه آن را تقویت می‌کند.

عبدالحکیم حقانی

عبدالحکیم حقانی ریاست هیات مذاکره کننده طالبان با دولت افغانستان را برعهده داشت. از او به عنوان معتمد نزدیک ملا هبت‌الله آخوندزاده یاد می‌شود.

عبدالحکیم حقانی سابقه دوستی با ملا محمد عمر را نیز دارد و از بنیانگذاران طالبان بوده است.