مژده لواسانی: از اظهارنظر درباره هرچیزی بیزارم

تسنیم: تهیه‌کننده برنامه تلویزیونی "بسته پیشنهادی" اعتقاد دارد برخی از تهیه‌کنندگان افرادی شده‌اند که پول می‌آورند و امروز طرح اولویت نیست بلکه پول اولویت است.

مژده لواسانی مجری "بسته پیشنهادی" است، برنامه‌ای که در کنداکتور شبانگاهی آخر هفته شبکه دو سیما قرار دارد، برنامه‌ای که در وهله اول ساختِ آن کار آسانی است اما به‌تعبیرِ لواسانی نیاز به رصد و مطالعه فراوانی دارد چون خبر، گفت‌وگوی اجتماعی، گفت‌وگوی فرهنگی، چهره هفته و پیگیری هفته دارد و الهه بهبودی تهیه‌کننده و برنامه‌سازی که او را با برنامه "تازه‌ها" به‌یاد می‌آوریم و همچنین برنامه "چرخ"، "آفاق" و "قرار" و خیلی از کارهای دیگر که خلاقیت و نوآوری در آنها پررنگ است.

بهبودی با خیلی از مجریان سرشناسِ تلویزیون همکاری داشته است مثلِ گیتی خامنه، محمد مؤمنی و محمد نظری و مالک سراج در جریانِ برنامه "چرخ" و یا در پروژه "قرار"، با محمد جوان یافتیان، سعید کرمی، احمد بصیری و محسن گمار این همکاری را داشت، حالا در صحنه "بسته پیشنهادی" با هارمونیِ زیبایی از رنگ‌ها به‌سراغِ دکور رفته است. از حیثِ انتخاب میهمان و فضاسازی آیتم‌ها می‌توان به خلاقیت و نوآوری در برنامه‌سازی پی برد که این روزها جزو حلقه‌های مفقوده برنامه‌سازی تلویزیون به‌شمار می‌رود.

وقتی از کتاب و فیلمی نام برده می‌شود مجری و میهمانِ تلفنی برنامه با اشراف درباره‌اش صحبت می‌کنند؛‌ این هم وجه تمایز دیگرِ برنامه به شمار می‌رود. شاید مهمتر از همه، شعارِ و هدف اصلی برنامه یعنی حال خوب مردم است؛ به تعبیرِ «بهبودی»، به دنبالِ مجموعه‌ای از پیشنهادات برای حال بهتر مردمیم. همان‌طور که لواسانی می‌گوید: قرار ما در گفت‌وگوها بر این است که به خوب‌ها و خوبی‌ها بپردازیم و میهمان و سوژه را از آنها انتخاب کنیم.

ارائه پیشنهادهای «حال‌خوب‌کن» جزء اصلی برنامه

مشروح میزگردِ بررسی برنامه "بسته پیشنهادی" با حضور مژده لواسانی (مجری برنامه) و الهه بهبودی (تهیه‌کننده) را در ادامه بخوانید:

* بگذارید از اینجا شروع کنیم که چگونه برنامه‌ای مثلِ "بسته پیشنهادی" به وجود آمد و ایده‌اش از کجا به ذهن‌تان متبادر شد؟

الهه بهبودی (تهیه‌کننده): به ما پیشنهاد شد که برنامه‌ای برای شبکه دو سیما بسازیم، اگر می‌گفتند برای شبکه سه، شاید برنامه یک فرم دیگری پیدا می‌کرد. با توجه به سفارشی که به ما داده شده بود اتاق فکری تشکیل شد، با گروهی واردِ‌ صحبت و مشاوره و هم‌فکری شدیم که اقتضائات شبکه، زمان پخش برنامه و... را بررسی کنیم، چند پیشنهاد مختلف شد که ترکیب این‌ها «بسته پیشنهادی» را به وجود آورد، به‌معنای واقعی، ارائه پیشنهادهای «حال‌خوب‌کن» جزء اصلی این برنامه را تشکیل می‌دهد و همراهی خانم لواسانی به‌عنوان مجری هم حائز اهمیت است.

* با خانم لواسانی از ابتدا همفکری داشتید؟

بهبودی: بلی، از ابتدا با همفکری و همراهی کار را پیش بردیم و کلید زدیم، از سردبیری و نویسندگی و تا ایده و اتاق فکر همه‌جا با همدیگر پیش رفتیم، البته سردبیر برنامه آقای محمد جباری نیز در این کار گروهی نقش بسیار مؤثری داشتند، تقریباً می‌توانم بگویم که گروه اصلی‌مان یک گروه سه‌نفره‌ است؛ من، خانم لواسانی و آقای محمد جباری که خودشان سال‌ها کار مطبوعات کردند، گروه خوبی هم به‌نظرم تشکیل شده است، یعنی فکر می‌کنم هرکدام از بچه‌ها در حوزه کار خودشان ورود خوبی دارند و همدیگر را کامل می‌‍‌کنند.

"بسته پیشنهادی" دنبالِ حال خوب مردم است

* رویکرد اصلی برنامه چیست؟

بهبودی: رویکرد اصلی برنامه راهنمای «حال خوب» است. "بسته‌ پیشنهادی" فقط این نیست که به مخاطب، کتاب و فیلم پیشنهاد بدهیم؛ برایمان مهم است کتابی را به مخاطب پیشنهاد بدهیم که حال او را خوب کند، آن هم با توجه به شرایط اجتماعی امروز که به‌واسطه بحث کرونا، تقریباً دو سال است که همه مردم دنیا در فشارهای روانی‌اند، گفتیم هرکاری بکنیم که حال مردم کمی بهتر شود.

* از ابتدا به پخش آن در شبکه دوی سیما فکر کردید یا شبکه دیگری؟

بهبودی: پیشنهاد روی شبکه دو بوده است، در گفت‌وگویی که با مدیران داشتیم به کنداکتور شبانگاهی و این برنامه و زمانِ پخش رسیدیم.

رقابتِ نمایش خانگی با تلویزیون در برنامه‌سازی؟!

* خانم لواسانی! امروز با توجه به حضورِ جدّی پلتفرم‌ها (وی‌او‌دی‌ها) برخی از اتفاقات ناخودآگاه در آنتن زنده یا حتی برنامه تولیدی تلویزیون می‌افتد که ناشی از رقابت با آن برنامه‌های وی‌او‌دی است تا بیشتر دیده شود و یا به‌تعبیری از قافله رقابت عقب نمانند؛ گاهی اوقات چارچوبِ برنامه‌سازی تلویزیون هم شکسته می‌شود، نظر شما دراین‌باره چیست؟

مژده لواسانی (مجری): درباره رقابت باید بگویم که اساساً هنوز معتقدم که اگر برنامه خوب در تلویزیون ساخته شود اصلاً قابل رقابت با هیچ مدیومِ دیگری نیست، به‌خاطر اینکه همچنان مردم تلویزیون را برای تماشای برنامه‌هایشان انتخاب می‌کنند و بیشتر از فضای پلتفرم‌ها برای سریال‌ها و آثار نمایشی بهره می‌برند، یعنی در واقع برای آثار نمایشی و سریال، حاضرند پولِ اینترنت بدهند و برنامه باید قواعد و چارچوبی داشته باشد که مردم در فضای نمایش خانگی، بیننده‌اش شوند، همچنان فکر می‌کنم اگر تلویزیون برنامه ترکیبی خوبی تولید کند انتخاب مخاطب، تلویزیون خواهد بود،

البته که آنها دستشان بازتر است؛ قطعاً میهمان‌هایی می‌توانند بیاورند که خیلی وقت‌ها ما به‌سمتشان برویم آنها ممکن است این دعوت را قبول نکنند و یا امکان دارد ما دست‌مان برای دعوت از آن میهمانان، بسته باشد. از هر نظر، روی لبه زردِ ماجرا بیشتر می‌توانند راه بروند چیزی که قطعاً من به‌عنوان مجری تلویزیون باید رعایت کنم برنامه و جریانِ گفت‌وگوها به این سمت کشیده نشود تا اتفاقات برنامه و گفت‌وگویِ با میهمان برنامه خیلی حواشی عجیبی پیدا نکند،

بنابراین آنها با دست بازتری می‌توانند برنامه‌‌های جذاب‌تری بسازند. به‌نظر من همچنان تماشایِ برنامه‌های ترکیبی تلویزیون برای مردم خوشایندتر است و بیشتر دنبالش می‌کنند، نمونه‌های موفق زیادی هم داشتیم که همچنان مردم در تلویزیون بیشتر رصد می‌کنند،

به همان نسبت مثلاً وقتی که کاری مثل "هم‌رفیق" در پلتفرم است آن‌چنان استقبالی که مثلاً فکر کنید نسبت به یک سریال نمایش خانگی می‌شود، وجود ندارد، قطعاً برش‌های شاخصِ آن در اینستاگرام بیشتر وایرال می‌شود تا مخاطبان تمام و کمال قسمت‌های مختلفِ آن را دنبال کنند.

وایرال‌شده‌های نمایش خانگی بیشتر شانس دارند...!

* خوب شد "هم‌رفیق" را مثال زدید، فکر می‌کنم شهاب حسینی به‌مراتب در تلویزیون به‌عنوان مجری بیشتر موفق بود...

لواسانی: من فکر می‌کنم برنامه ترکیبی در تلویزیون بیشتر دیده می‌شود و در پلتفرم‌ها فقط لحظاتی که وایرال شده و یا جنجالی بوده و یا حواشی داشته است در فضای اینستاگرام دیده می‌شود.

موضوع‌محور پیش می‌رویم؛ اصلاً کیس‌محور نیستیم

* خانم بهبودی! در انتخاب سوژه‌هایتان اولویت‌های موضوعی چیست؟ جایِ جامعه و مشکلات مردم در انتخاب سوژه‌هایتان و برنامه "بسته پیشنهادی" کجاست؟

بهبودی: بیشتر نگاه ما ایجابی است تا سلبی. در بخش انتخاب میهمان، رویکردمان این است که راجع به خوبی‌ها بیشتر صحبت کنیم؛ حرف خوب بزنیم و آنچه مشکلات جامعه را حادتر می‌کند همین کمرنگ شدن سرمایه‌های اجتماعی است. ما با رویکرد ایجابی و تمرکز بر داشته‌ها و خوبی‌ها سعی در تقویت سرمایه‌های اجتماعی داریم.

موضوع‌محور پیش می‌رویم؛ اصلاً کیس‌محور نیستیم و با توجه به موضوعات‌مان که براساس یک مرام‌نامه درون‌گروهی مبتنی بر اولویت‌های خودمان، انتخاب می‌شوند به‌سراغِ سوژه‌هایمان می‌رویم. سعی می‌کنیم نگاه‌مان به مسائل مثبت باشد، ما راجع به خود مشکل حرف نمی‌زنیم، در تلاشیم اراده و امید را در دلِ مردم زنده کنیم، به رؤیاهای مردم بیشتر بپردازیم تا یأس و ناامیدی‌هایشان(!)، می‌خواهیم مرهم مشکلات مردم باشیم نه نمک روی زخم‌شان.

در "بسته پیشنهادی" چه می‌گذرد؟

* برای مخاطبی که تا الآن برنامه شما را ندیده است و بخواهد بهتر در جریان برنامه شما قرار بگیرد، "بسته پیشنهادی" را معرفی کنید؛ از چه آیتم‌هایی برخوردار است؛ هدف‌تان از ساخت هر آیتم و بخش‌های مختلف برنامه چیست؟ آیا برای هر هفته به سوژه‌ها می‌رسید و یا یک برنامه و یک نقشه راه مشخص دارید؟

لواسانی: خانم بهبودی می‌دانند که من هر کتابی را معرفی می‌کنم خودم مطالعه کرده‌ام حتی در مورد فیلمی که پیشنهاد می‌دهیم اگر ندیدم فیلم را حتماً می‌بینم و بعد درباره‌اش با مردم صحبت می‌کنیم.

بهبودی: برنامه تلویزیونی ساختن مثل دسته‌گل درست کردن می‌ماند؛ آن‌قدر برنامه‌های ترکیبی الآن زیادند هم در پلتفرم‌ها و هم در تلویزیون؛ ما که روی آنتن می‌رویم 10 دقیقه بعد از ما برنامه دیگری به آنتن می‌رسد؛ در واقع یک‌سری گل در بازار است، آن بسته‌بندی متفاوت اهمیت دارد که این تفاوت را ایجاد کند.

همه برنامه‌های تلویزیونی یک‌سری ویژگی‌های مشترک دارند که ما سعی کردیم در این وجوه مشترک و تکراری، از اِلمان‌ها و آیتم‌های مختلف استفاده کنیم؛ همان چیزی را که هزار بار دیده شده است با چاشنی و نگاهِ متفاوتی کنار هم قرار دهیم. در بخش‌های اصلی برنامه هم این‌گونه‌ایم که اول برنامه مروری بر اتفاقات هفته گذشته دارد با همان رویکرد "حال‌خوب‌کن" و حتی "حال‌بدکن"؛ یعنی در واقع چهره هفته در بخشِ اول برنامه است که اشاره می‌کند به چهره‌های حال‌خوب‌کنی که در هفته گذشته بودند و نسبت به آن بی‌تفاوت نیستیم.

ما در این برنامه به‌شکلِ واضح چهار بخش داریم شروعِ برنامه عکس‌العمل نسبت به هفته گذشته است که چهره هفته و خبر است، بعد احوالپرسی از چهره‌ها و گفت‌وگوی‌مان است و بعد بسته پیشنهادی است که پیشنهاد کالاهای فرهنگی و هنری برای هفته پیش‌ِرو است. در بخش خبرها و پیگیری هفته تنها جایی که در این برنامه ما نقد داریم، خبرهای "حال‌بدکن" است، چرا که همه برنامه رویکرد مثبتی دارد. در بخش مستندمان با چهره‌های فرهنگی و هنری حال و احوال می‌کنیم؛ کسانی که سال‌ها برای ما محبوب بودند و ممکن است از آنها بی‌خبر مانده باشیم.

در ادامه همان سؤالی که از میهمانان‌مان می‌پرسیم مثلاً "شما آخرین بار آقای اویسی را چه‌زمانی دیدید؟"، این را بر خودمان واجب دانستیم که برویم حال یک‌سری از آدم‌ها را بپرسیم و فراموش‌شان نکنیم. خیلی زیاد پیش می‌آید در طول هفته که متأسفانه با هم می‌گویم "آخ فلانی هم رفت."، ما فراموش کرده بودیم اصلاً ایشان کجا بود و چند سال است از او بی‌خبر بودیم.

بخش دیگر، گفت‌وگویمان است که بر مبنای موضوعات‌مان است، یعنی راجع به خوبی‌ها، روابط خوب و اتفاقات خوب صحبت می‌کنیم. در آخر برنامه، "بسته پیشنهادی"‌مان است که سعی می‌کنیم برای هفته آینده پیشنهاداتی برای مخاطبین داشته باشیم که افراد در هفته پیش‌ِرو، چیزهایی را بخوانند، ببینند و استفاده کنند.

* در هر قسمت مجری برنامه، گفت‌وگوی با میهمان دارند و این بخش ثابت است؟

بهبودی: در هر هفته توسط خانم لواسانی، مجری برنامه، یک گفت‌وگو به‌تناسب موضوعات و اتفاقات روز و پیشنهادهای مخاطبان به‌صورتِ حضوری داریم و یک پیگیری هفته، و گفت‌وگویی هم به‌صورت اسکایپی و یا تلفنی اتفاق می‌افتد.

* خانم لواسانی، شما کارهای مجله‌ای تلویزیونی زیاد انجام داده‌اید و برای بسیاری از مخاطبان جذاب و جالب است، ما این روزها در تلویزیون کمتر برنامه مجله‌ای موفقی داریم؛ تفاوت این کار مجله‌ای با آن کارهای مجله‌ای که در کارنامه شما وجود دارد، چیست؟

لواسانی: اولاً من باید یادی کنم از تیم سازنده این برنامه تلویزیونی که بسیار برای کار نو و بِکر تلاش می‌کنند. شما وقتی یک تهیه‌کننده‌، سردبیر و اتاق فکری دارید که بر موضوعات اشرافِ خوبی دارند و آمده‌اند یک برنامه برای مردم بسازند حال‌شان خوب شود، مخاطب استقبال می‌کند و قسمت به قسمت برنامه را دنبال می‌کنند.

من حداقل در تلویزیون از 14سالگی مستمر کار کردم؛ تفاوت آن‌جایی مشخص می‌شود دقیقاً شما با یک تیم حرفه‌ای کار می‌کنید که به تمام فضای کاری‌شان اشراف دارند می‌دانند جنسِ مجله چیست. ببینید! آقای جباری سال‌ها در همشهری جوان سردبیر، قائم‌مقام سردبیر، دبیر تحریریه و... بودند. خانم بهبودی شاید حدود بیست سال است که برنامه‌های ترکیبی موفق از زمان "تازه‌ها" ساختند تا الآن.

تفاوت "بسته پیشنهادی" با دیگر مجله‌های تلویزیونی چیست؟

اگر بخواهم بگویم تفاوت "بسته پیشنهادی" با کارهای قبلی‌مان چیست اولین و مهمترین آن، این است که این تیم برنامه‌ساز با این‌همه اشراف و کارنامه پشتِ این کار حضور دارند. من می‌توانستم همین کار را با یک تیم دیگر پیش ببرم و شما ممکن است نگاه کنید و بگویید که این برنامه با برنامه قبلی "لواسانی" فرقی نداشت چندان!

اما الآن چرا همه می‌گویند متفاوت است؟ برای اینکه من دقیقاً دارم در هفته‌ای که منجر می‌شود به جمعه می‌بینم که ما همه دغدغه‌مان این است که چه‌کار کنیم این آیتم‌مان یا پیشنهادمان بهتر شود، یعنی واقعاً این مجله مثل مجله‌ای که همه می‌زنند نیست برای ما!‌

برای ما مهم است مخاطب این تفاوت را حسّ کند، برنامه برای مخاطب شورانگیز باشد و صادقانه‌اش این است ما نیامدیم فقط پول‌مان را بگیریم و کاری بکنیم و برویم،

‌خانم بهبودی به‌عنوان تهیه‌کننده می‌تواند این کار را بکند، خیلی راحت مثل برخی از تهیه‌کنندگان که کاسب‌مآبانه به کار نگاه می‌کنند، می‌آیند برنامه را تولید می‌کنند و می‌روند، شاید برای تهیه‌کننده و عواملِ کار خیلی آسان‌تر باشد اما وقتی تهیه‌کننده این برنامه از 5 صبح می‌رود بازار، برای اینکه گل‌هایی را انتخاب کند که هر هفته درست و زیبا چیده شوند روی میزِ برنامه، این یعنی نسبت به گل‌‍‌آرایی برنامه هم یک نگاه محتوایی دارد.

این‌همه توجه و دقت و ظرافت، به من انرژی می‌دهد، به من یک‌وقت‌هایی می‌گویند "در بسته‌ پیشنهادی انگار که چشم‌هایت برق می‌زند، یک شوق دیگری داری نسبت به برنامه‌های قبلی‌ات"! می‌گویم "بله؛ چون واقعاً حال من از این برنامه خوب است" و این حال خوب از چیست؟

از این نیست که مثلاً من الآن دیده می‌شوم؛ نه می‌بینم همکارانم چقدر تلاش می‌کنند و این به من انرژی می‌دهد؛ می‌بینم چقدر دغدغه‌مندند، این به‌نظر من شانس بزرگ یک مجری است که بتواند کنار تیمی کار کند که در وهله اول به آنها اعتماد و دوم اعتقاد دارد. من بسیار شده است با عزیزانی کار کردم که ناچار بودم، خیلی به آنها اعتماد نداشتم اما کار کردم، به‌هرحال تهیه‌کنندگان من بودند؛ اما در "بسته پیشنهادی" به تیمم اعتماد و اعتقاد دارم.

کسی نیست که درباره حوزه هنر، گرافیک و دیدگاه‌های هنری نظری بدهد!

* وقتی به برنامه "بسته پیشنهادی" نگاه می‌کنیم دکورِ این برنامه هارمونی رنگ‌های خوبی دارد و زنانه به‌نظر می‌رسد، ایده‌پردازی و خلاقیتی که خودتان برای طراحی آیتم‌ها و محتواهای برنامه‌ها اشاره کردید، جایِ خالی آن در برنامه‌‌های مختلفِ تلویزیون دیده می‌شود که صرفاً برای پُرکردن آنتن و جیبِ فلان تهیه‌کننده روی آنتن می‌روند، خانم بهبودی، درباره این موضوعِ مهم در برنامه‌سازی صحبت کنید؟

بهبودی: مدعی‌ام در حوزه رنگ، فرم و هارمونی، در برنامه‌سازی تأثیر داشتم و از اولین برنامه‌ای که داشتم در برنامه "تازه‌ها" شبکه یک سیما، خوب توانستم از این ظرفیت دیداری رسانه و هارمونی رنگ‌ها در لباسِ مجری و وسایل و تنوع ایده‌های آکسسوار استفاده کنم، همچنین می‌توانم بگویم یک حرکتِ جدید در تلویزیون بوده است در آن دوره و سعی می‌کنم این استفاده درست از قابلیت‌های هنری تصویر را تا جایی که بضاعتم است انجام بدهم.

نکته‌ای که می‌خواهم به آن اشاره کنم فارغ از اینکه سلیقه من یا گروه چیست، اهمیت نگاه هنری در رسانه دیداری است؛ رنگ، نور و فرم. متأسفانه ما الآن حتی جلساتی در حوزه دکور داریم که مثلاً درباره ابزارِ دکور صحبت می‌شود اما کسی نیست که درباره حوزه هنر، گرافیک و دیدگاه‌های هنری نظری بدهد،

در واقع بیشتر نگاه به ابزار و وسایل دکور است نه به خود فضای هنری دکور؛ در صورتی که قبلاً در شبکه‌ها کارشناسان گرافیکی بودند و دقتی به مسائل گرافیک برنامه‌ها یا طراحی دکورها وجود داشت و الآن کمتر به این ظرافت‌ها توجه می‌شود، هرکسی با هر سلیقه‌ای دکوری به تلویزیون می‌برد و خیلی به ترکیب و چیدمان رنگ‌ها و چارچوب هنری برنامه‌ها توجه نمی‌شود.

دوره‌ای در شبکه‌ها کارشناسان گرافیک داشتیم که به گرافیک برنامه‌ها می‌پرداختند. نگاه هنری داشتن حائز اهمیت است؛ من خودم هنرمند نیستم اما هنر را خیلی دوست دارم و سال‌ها در حوزه‌های مختلف تلاش کردم.

من کلاس تصویرسازی زیاد داشتم، سعی کردم از آنها یاد بگیریم. من در اینستاگرامم اگر هزار صفحه را هم فالو کردم بخش عمده‌ای از آنها صفحاتی است که یا تصویرسازی است یا به بخش‌های مختلف هنری و گرافیک برمی‌گردد. علاقه دارم برنامه‌های روز جهان را نگاه می‌کنم؛ حداقل سعی می‌کنم سطح سلیقه‌ام را بالا ببرم.

در این برنامه حال خوب انفرادی نداریم

* یعنی پله به پله دکور را با طراح پیش رفتید...

بهبودی: اصلاً ایده دکور کار من است، به‌واسطه یک‌سری تکنیک‌های هنری که الآن در دنیا تِرند است؛ تجربه‌ای که شما به سوژه نگاه می‌کنید، بدون اینکه به کاغذ نگاه کنید در مینیمال‌ترین حالت بدون اینکه دستتان را از روی خط بردارید این را اتود می‌زنید. ما فکر کردیم برای اینکه مثلاً یک نمادی از آحاد جامعه داشته باشیم؛ این فرمال‌ترین حالتی است که شما می‌توانید فرد را به نمایش بگذارید. خانم دکتر علی‌محمدی هم چند سالی است که با ایشان کار می‌کنم او دکترای معماری دانشگاه آزاد تدریس می‌کنند،

یعنی خود کسی که طراحی و پیاده‌سازی کار را انجام داده است، خلاصه دو سه نفری اتودهای دستی کار را زدند که همه هنرمندند و بعد یک خانمی که خودش دکترای معماری دارد این را چیدمان کرده است، ایده میز هم که خانم دکتر دادند، به ارتباط‌های سلولی مولکولی و وصل شدن این خطوط برمی‌گردد...، شما در تصویر می‌بینید این آحادی که جدا جدا با هم هستند در تصویر با یک خطوطی به هم وصل شدند.

این افراد معنا هم دارند فقط فرم نیستند، این افراد یک جایی به هم همه وصل می‌شوند و آن جامعه است و حال خوب هم از ابتدا خانم لواسانی اشاره کردند در برنامه حال خوب انفرادی نداریم؛ برای اینکه ما حال‌مان خوب باشد همه‌مان باید حال بهتری داشته باشیم، بنابراین ترکیبی از فرم و محتوا در هنر سعی شده است استفاده بشود و حتی اگر کسی این موضوع را نپسندد حتماً آشنایی‌زدایی کردیم و دکور به چشمِ مخاطبان می‌آید و نمی‌توانند به‌راحتی از کنارش رد بشوند.

رسانه نیاز به خلاقیت و نوآوری دارد

* مردم به‌خاطر برنامه‌های مختلف انتقادی به کلیشه‌سازی در تلویزیون داشتند؛ آیا شما برای ساختِ چنین برنامه‌ای ذائقه‌سنجی کرده‌اید؟

بهبودی: ما خودمان برنامه‌سازیم، می‌دانیم که مردم چه احساسی دارند، رسانه احتیاج به خلاقیت و نوآوری دارد، خلاقیت همیشه مورد استقبال است خصوصاً در حوزه تصویر و گرافیک و هنری.

* در بسته پیشنهادی به‌سراغِ هنرمندان تجسمی می‌روید؟

بهبودی: حتماً این میهمانان را خواهیم داشت، مثلاً من در دوره‌ای این کار را می‌کردم که می‌رفتم از مجسمه‌سازان مجسمه می‌گرفتم و این را وسط استودیو می‌گذاشتم؛ مثلاً اینجا یک گالری زنده است، بالاخره ما یک جایی باید از امتیازات این هنر بگوییم، حتماً آثار عکاسان و گرافیست‌ها و خیلی از هنرمندان این حوزه در برنامه ما دیده خواهد شد و به‌اشکال مختلف به آنها می‌پردازیم.

دلیلِ بی‌انگیزگی برخی از برنامه‌سازانِ تلویزیون!

* خانم لواسانی! شما در طول این چند سالی که کار کردید چرا رفته‌رفته خلاقیت‌ها در برنامه‌سازی ما کم شد و در بسیاری از برنامه‌ها، تقلید غالب است، چرا کمتر به خلاقیت و نوآوری توجه می‌‌شود؟

لواسانی: یک بخشِ آن برمی‌گردد به خیلی از همکارانم که انگیزه‌شان را برای برنامه خوب ساختن از دست داده‌اند، یعنی بسیاری برنامه‌ساز خوبی بوده‌اند اما دیگر دلسرد شدند و می‌خواهند برنامه‌ای بسازند و دستمزدی بگیرند و روی آنتن برود. من خیلی خُرده نمی‌گیرم؛ چون روحیه و انگیزه سابق را ندارند و اتفاقاتی افتاده است که کار را برایشان سخت کرده است اما یک بخش دیگرشان، یک‌سری جوان‌هایی‌اند که خیلی برایشان برنامه‌ مهم نیست و آن دستمزد بیشتر برایشان اهمیت دارد، با خودشان می‌گویند "ما که پول‌مان را می‌گیریم پس آن زحمت و تلاش عجیب و غریب برای نیم ساعت، یک ساعت برنامه برای چه؟"

* این انگیزه نداشتن، متأثر از شرایط فعلی جامعه است؟

لواسانی: متأثر از خیلی از مسائل است، شما وقتی می‌بینید دغدغه دارید اما شرایط کار برایتان سخت شده و یا توقعاتی است که شاید بالاتر باشد، این اتفاقات را روی آنتن شاهدیم، دراین‌باره حتماً خانم بهبودی تهیه‌کننده ما بیشتر می‌توانند صحبت کنند. من تصور می‌کنم که بخشی از این اتفاقات، انگیزه‌ای است که وجود ندارد، یک بخشی هم یک‌سری دوستان فکر می‌کنند "ما پول‌مان از این برنامه هرچه برود روی آنتن درمی‌آوریم؛ پس دیگر برای چه باید مثلاً ساعت‌ها ما جلسه بگذاریم؟"

من همچنان انگیزه دارم برای آن جوان‌ها خاصه دخترانی که خیلی به من لطف دارند، همه تلاشم را می‌کنم که به آنها اتفاقاً انگیزه بدهم، به آنها بگویم باید برای این زندگی جنگید، به آنها بگویم "خودتان را دستِ‌کم نگیرید". این‌که ما می‌گوییم کتاب خوب، فیلم خوب، چهره خوبِ هفته، اینها همه باعث می‌شود که شما کیفیت رضایتت از زندگی بالاتر برود.

شما وقتی یک کتاب خوب می‌خوانید یک موسیقی خوب می‌شنوید، به‌نظرم می‌توانی یک روز بهتری را تجربه کنی و از خودت و زندگی‌ات رضایت بیشتری داشته باشی؛ این کمترین تأثیری است که من می‌توانم در برنامه‌ام بگذارم.

ماجرای وایرال‌شدنِ یک پلاتوی "بسته پیشنهادی"!

* خانم لواسانی، این موضوع چون میانِ مجریان و همکاران‌تان، به یک اتفاق مرسومی تبدیل شده است، می‌پرسم؛ زمانی که دارید با میهمانی گفت‌وگو می‌کنید، انصافاً به وایرال‌شدن آن فکر می‌کنید؛ یعنی حرف‌هایی بزنید که در این چارچوب‌ها دیده شود؟

لواسانی: واقعاً نه!‌ به‌خاطر اینکه هم گفت‌وگوی مرا با خانم صبوری شما می‌توانید ببینید هم با خانم ناظمی، اصلاً ما یک تیم اتاق فکری هستیم که محورها در آنجا طراحی می‌شوند و می‌دانیم که می‌خواهیم از کجا شروع کنیم، می‌دانم که خانم ناظمی قرار است براساس رؤیای بیست‌ساله داوری جهانی صحبت کند.

وقتی درباره واکسن صحبت کردم اصلاً به این چیزها فکر نمی‌کردم؛ من واقعاً حرفم را زدم که "واکسن بزنید، این کارها چیست؟"، اصلاً به‌طرز عجیبی وایرال شد، بنابراین من فکر می‌کنم که اگر به‌خاطر وایرال شدن حرفی بزنم یا گفت‌وگویی کنم مخاطبم این‌قدر باهوش است که آن قسمتِ مورد علاقه‌اش را وایرال کند، اما هیچ‌وقت برای این اتفاقات تلاش نکردم.

ممکن است که در گفت‌وگویم، سؤالی بپرسم که بدانم به‌هرحال به آن نگاه خواهد شد؛ بیشتر یعنی مخاطب آن را بیشتر می‌پسندد، اما مگر مدیوم من اینستاگرام است؟ من مدیومم تلویزیون است و مطلقاً به وایرال شدن فکر نمی‌کنم.

* فضای مجازی چقدر برایتان اهمیت دارد؟

لواسانی: خیلی زیاد. صادقانه بگویم مخاطب امروز، دختران و پسران جوانی‌اند که بیشتر در این فضا ارتباط می‌گیرند و در حقیقت در فضای مجازی زندگی می‌کنند، من نمی‌توانم ساده از کنارش بگذرم یا هر چیزی را در صفحه‌ام بگذارم. من می‌دانم که الآن حدود 500 هزار نفر چشم و گوشی‌اند که دارند نگاه می‌کنند و می‌شنوند، حتماً هر شعر، خبر و ویدئویی را نمی‌گذارم و حتماً سراغ چیزهایی می‌روم که مثل "بسته پیشنهادی" پیشنهادهای خوبی برای مخاطب باشد، وقتی فیلم خارجی، فیلم کوتاه و... خوب می‌بینم حتماً آن را پیشنهاد می‌دهم.

از اظهارنظر درباره هرچیزی بیزارم

* البته برخی در فضای مجازی درباره هرچیزی اظهارنظر می‌کنند و حتی گاهی باعثِ تشویش اذهان عمومی می‌شوند...

لواسانی: من خودم از اظهارنظر درباره هرچیزی بیزارم، اصلاً نمی‌فهمم که درباره همه‌چیز حرف زدن یعنی چه، مثلاً چرا باید درباره هرچیز (سیاست خارجی) حرف بزنم. یک مسائلی دغدغه عمومی و مردمی‌اند؛ مثل همین واکسن که می‌توان درباره‌اش حرف زد، مسائل معیشتی و اقتصادی که می‌توانم صحبت کنم.

* خانم بهبودی، برای پلاتوهای مجری‌تان حد و مرزی قائلید؟ تعامل تهیه‌کننده و مجری در مقوله اجرای برنامه به‌چه‌صورت است؟

بهبودی: آن اعتماد و اعتقادی که خانم لواسانی به آن اشاره کردند میانِ ما وجود دارد. رسانه وقتی که پخش زنده و به‌لحظه دارد بداهه و تصمیمات لحظه‌ای در آن مهم است؛ چون آن اعتماد وجود دارد، البته گوشی هم دارند و ما از این طریق هم با مجری ارتباط می‌گیریم در حدی که تایم‌ها را به او بگوییم، چون محتوا را از قبل هماهنگ کرده‌ایم.

* یعنی چیزی خارج از آن هماهنگی‌ها اتفاق نمی‌افتد؟!

بهبودی: چرا بالاخره پخش زنده است اما آن چیزی که به‌لحظه اتفاق می‌افتد اعتماد وجود دارد یعنی ما مطمئنیم که ایشان خوب هدایت می‌کنند.

* شبکه دوی سیما، شبکه سنتی شبکه کودکان و خانواده است، البته شما انیمیشن هم معرفی می‌کنید، به‌نظرتان آن ساعتی که شما این برنامه را روی آنتن می‌برید کودکان خوابیده‌اند، برنامه‌ای برای بازپخش ندارید که کودکان هم بیننده این پیشنهادهای کودکانه‌تان باشند؟

بهبودی: البته بچه‌ها آن موقع خواب نیستند؛ اما ما هم استقبال می‌کنیم برنامه‌مان بازپخش شود. درباره بحثِ کودک مفصل با خانم لواسانی صحبت کرده‌ام، منتها به این نتیجه رسیدیم که "خیلی مشخص به اسم کودک نگذارید" اما پیشنهادهایی برای والدین داشته باشیم که به کارِ کودکان بیاید.

* شخصیت شاعرانه و ادبی خانم لواسانی که خودشان مؤلف کتاب هستند به کارِ برنامه آمده است؟

بهبودی: من خوشبختانه از سنّ کم، کارم را شروع کردم و این سعادت را داشتم با همه طیف مجری، حتی مجریانی که بیست سال از خودم بزرگتر بودند کار کرده‌ام. یکی از نقاط قوتی که در خانم لواسانی می‌بینم و مرا به وجد می‌آورد این است که او وقتش را برای حاشیه‌ها تلف نمی‌کند و از زمانش استفاده کرده است برای خواندن، شنیدن و ارتقای خودش؛ این اتفاق برای من خیلی لذت‌بخش است.

خلأ هنر و خلاقیت، رسانه ما را سرد کرده است

* تِم برنامه‌تان زنانه و دخترانه است؛ به‌تعبیر خیلی از کسانی که کامنت ‌نوشتند، آیا ایده‌ها و سوژه‌ها به آن سمت خواهد رفت؟

بهبودی: متأسفانه با توجه به نگرش مردانه و در واقع حجیم بودن نگاه مدیریتی مردانه در رسانه، یک اتفاقی می‌افتد آن هم این است با یک نگاه سطحی به زنانگی تنها چیزی که درخواست می‌کنند دکور را صورتی کنند که ما هم با آن مشکل نداریم اما به‌نظر ما زنانگی هم سطوح دیگری هم در کار دارد و فقط این نیست؛ اگر یک خانم مجری، لحن زنانه و ادبیات زنانه نداشته باشد حضورش با یک مرد فرق نمی‌کند و اگر یک مرد نگرش مادرانه داشته باشد می‌تواند برنامه‌ای را با لحن زنانه پیش ببرد.

این همان نکته‌ای است که در رسانه ما کمرنگ است، یعنی در واقع خلأ هنر و خلاقیت، رسانه ما را سرد کرده و همین کمرنگ بودنِ لحن و نگاه زنانه است، این‌که یک برنامه‌ای را صرفاً خانم‌ها اجرا کنند عدالت جنسیتی نیست بلکه در تفکر و برنامه‌سازی حضور زن واجب است و نگاه و لحن تلویزیون ما مردانه است، شما برنامه‌های خانواده را نگاه کنید یکی از آنها دست تهیه‌کننده خانم نبوده است.

فکر می‌کنید برنامه خانوادگی ساختن یعنی برنامه آشپزی ساختن؟ ما اولویت‌هایمان، سوژه‌ها و موضوعات‌مان هستند اما حتماً به خانم‌ها و حضورشان نگاه جدّی داریم.

* خانم لواسانی! چقدر از تحصیل‌ِ در رشته حقوق، برای دفاع از حقوق زنان در برنامه استفاده خواهید کرد؟

لواسانی: دقیقاً نکته‌ای که خانم بهبودی به آن اشاره کرد؛ من هم وقتی یک جایی حضور دارم و دغدغه‌های خودم را دارم بدون اینکه بخواهم گل‌درشت بشود یک نگاه شاید زنانه‌ای وجود دارد من نمی‌توانم کتمانش کنم اما اساساً نه فمینیسم نه داعیه مثلاً برتری‌جویانه عجیب و غریب دارم.

من معتقدم که باید به‌اندازه توانایی و شایستگی خانم‌ها به آنها نگاه کرد، حالا اگر در جایی، آقایان مؤثرترند، گاردم بسته نیست. به‌نظرم شایستگی آدم‌ها خیلی مهم است و نباید شایستگی و توانمندی‌ خانم‌ها را نادیده گرفت. من نگاهم همیشه خانواده‌محور بوده، یعنی زنان و مردان و بچه‌ها را کنار هم دیدم و فکر می‌کنم که باید این‌گونه برنامه‌سازی کرد و بعد هم اینکه شایستگی آدم‌ها را دید؛ به‌صرف جنسیت‌شان نه می‌شود آدم‌ها را کنار زد نه آدم‌ها را بالا برد.

* در بخشی حال آدم‌ها مخصوصاً فراموش‌شده‌های حوزه فرهنگ و هنر را می‌پرسید، یک مقداری بیشتر درباره این بخش صحبت کنید؛ سراغ چه آدم‌هایی خواهید رفت؟

این آیتم را به‌صورت روتین برای هر برنامه‌مان داریم و فکر می‌کنیم بسیار می‌تواند کمک‌کننده باشد. وقتی با هنرمندی در این بخش صحبت می‌کنیم که حرف از مشکلات مالی می‌زند واقعاً غمگین می‌شویم. جالب است به ما می‌گویند "همین که شما آمدید و حال مرا پرسیدید تشکر می‌کنیم."

چشم‌انداز "بسته پیشنهادی"...

* "بسته پیشنهادی" چه چشم‌اندازی دارد؟ آیا "بسته پیشنهادی" قرار است فصل‌های دیگری داشته باشد تا به یک بِرند تبدیل شود؟

بهبودی: ما نمی‌توانیم چشم‌انداز مشخص کنیم، رسانه این فضا را ایجاد می‌کند، آنتن دستِ مدیران است، این‌که چه تشخیص می‌دهند! ما تلاش‌مان این است که طوری برنامه را ارائه دهیم که دوستان رغبت داشته باشند برای سال‌ها این برنامه ادامه پیدا کند.

* الآن چند قسمت است؟

بهبودی: 26 قسمت است.

یکی از آسیب‌های جدّی امروز در برنامه‌سازی، پولی‌شدن برنامه‌ها است

* خانم بهبودی، درباره برنامه خانواده صحبت کردید که آشپزی نشان‌دادن نیست؛ اصولاً یک برنامه خانواده باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟

بهبودی: از نظر من نقطه اوج برنامه خانواده سال‌های مختلف رسانه دوره‌ای بود که امثال آقای حاتمی و برازش در شبکه یک بودند و آن موقع برنامه "تازه‌ها" را داشتیم و بعد "آفتاب شرقی" آمد، آن موقع نگاه جدیدی آمد که در بحثِ خانواده نیازسنجی اتفاق بیفتد و اتاق فکر خوبی تشکیل شد و در نتیجه برنامه خانواده یک شکلِ خوبی گرفت.

حالا امروز، باید برنامه‌ساز نیازهای خانواده امروز را در وهله اول بداند. یکی از آسیب‌های جدّی امروز در برنامه‌سازی، پولی‌شدن برنامه‌ها است، یعنی ما زمانی بهترین کارشناسان را می‌آوردیم نمی‌دانستیم قرار است پول‌شان را چطوری بدهیم.

آن کسی که پول می‌دهد معلوم نیست چقدر سواد دارد و از چه جایگاه علمی برخوردار است، این‌ها آسیب است و سطح برنامه‌ها را هر روز پایین‌تر می‌آورد، یعنی برنامه‌ساز به‌جای اینکه نگاهش به نیاز مخاطب و تراز بودن یک برنامه برای خانواده باشد، فقط سعی می‌کند خودش و برنامه را رویِ آنتن نگه دارد.

حالا می‌خواهم از این حرف به این نکته برسم که ابتدا شما از خانم لواسانی سؤال کردید که "چرا همکاران‌تان بی‌انگیزه شدند؟" چون در تلویزیون هنر و خلاقیت کم است؛ از طرفی هم حمایت‌ها دو وجه دارد؛ یکی مدیریتی است و دوم مالی و اقتصادی. منِ برنامه‌ساز می‌خواهم یک کار متفاوت ارائه بدهم.

شاید اصلی‌ترین چالش‌های همکاران ما در تلویزیون بحث مالی باشد و تقریباً یک بی‌عدالتی! ما دو گروه شدیم؛ آنهایی که مشارکت می‌آورند و پول‌های آن‌چنانی، من آدم‌هایی می‌شناسم که آمده‌اند سه چهار برنامه ساخته‌اند و مولتی‌میلیاردر شده‌اند، به‌قولی بارشان را بسته‌اند و رفته‌اند.

من بیست سال است که در صداوسیما کار می‌کنم هنوز معطلِ پول هفته بعدم که چطوری هزینه میهمانم را بدهم، کسی که مشارکت می‌آورد اصلاً بازخواستش نمی‌کنند و به کیفیت و کمّیت برنامه‌اش کاری ندارند، هیچ‌کس از او نمی‌خواهد درباره این ضعف صحبتی کند؛ بنابراین انگیزه‌ای ندارد و پولش را می‌گذارد جیبش و کسی هم نمی‌گوید که چرا این برنامه این‌طوری است.

طرح اولویت نیست، پول اولویت است

کسانی می‌مانند مثلِ ما که قطره‌چکانی به آنها پول داده می‌شود و حتی پایین‌ترین نرخ را اختصاص می‌دهند، یعنی من پول امسالم را سال دیگر می‌گیرم، در حالی که همه مرا مسخره می‌کنند و به‌روی من می‌آورند که "شما مثل اینکه حالت خوب نیست"!

می‌دانید بالاترین رده شغلی در برنامه‌سازی صداوسیما، تهیه‌کنندگی است و الآن این رده شغلی بالا تبدیل شده است به دلالی، و تهیه‌کنندگان افرادی شده‌اند که پول می‌آورند و از ساختارِ یک برنامه و فرم و تفکرات پشتِ آن چیزی نمی‌دانند، چه توقعی شما از برنامه‌های تلویزیونی دارید؟ الآن واقعاً طرح اولویت نیست، پول اولویت است. وقتی مدیر تلویزیون نمی‌تواند هزینه‌های این برنامه را تأمین کند مجبور می‌شود در چرخه این نوع برنامه‌سازی‌ها قرار بگیرد.

* این نکاتی که شما اشاره کردید جزو توصیه‌هایتان به آقای جبلی است؟

بهبودی: من در جایگاهی نیستم که به ایشان توصیه کنم اما من به ایشان می‌گویم که به‌عنوان برنامه‌ساز اولویت رسانه ملی نیستم. همکاران من که در دفاتر نشستند، کارهای اداری می‌کنند همه آنها استخدام‌اند، بیمه و قرارداد دارند و تکلیف‌هایشان روشن است. من هر بار می‌روم روی آنتن تماس می‌گیرند که "شما کی هستید؟ چه‌کسی به شما گفته بروید روی آنتن؟"، من کارتم الآن تمدید ندارد! من کارت ندارم وارد سازمان صداوسیما بشوم، بیست و یک سال است در صداوسیما خدمت می‌کنم، پس من اولویت سازمان نیستم.

* آیا بسته پیشنهادی در کشورهای دیگری مشابهی دارد؟

بهبودی: خیر. این برنامه مشابه ندارد صفر تا صدش در اتاق فکر طراحی شده است.

هیچ‌وقت از روی برنامه دیگری کپی نکردم

* آیا تا به حال برنامه کپی ساخته‌اید؟

بهبودی: خیر، من هیچ‌وقت از روی یک برنامه دیگری کپی نکردم، همیشه از من خواسته شده است طرح بیاورم و با یک اتاق فکری طراحی کرده‌ایم.

اگر می‌خواهند یک هوای جدیدی در رسانه باشد...

* در مورد بحث تحول در رسانه ملی در بخش خودتان که برنامه‌سازید، پیشنهادی دارید؟

الهه بهبودی (تهیه‌کننده): یکی از پیشنهادهای من این است که واقعاً بساط مشارکت از ورود در برنامه‌های تلویزیونی به‌هرشکلی جمع شود. ما در تمام شبکه‌ها واحدی داشتیم به‌نام واحد بازرگانی، این‌ها دوباره رونق بگیرند، خود سازمان و شبکه‌ها مشارکت را بیاورند و توزیع کنند و دیگر به‌عهده تهیه‌کننده نباشد.

اگر می‌خواهند یک هوای جدیدی در رسانه باشد گاهی یک قدم اضافه‌تر و جلوتر از آنچه روتین است برداریم و این قطعاً نیاز به حمایت دارد. به ما اعتماد کنند و ما را مورد حمایت قرار دهند که ما بتوانیم کارهای خوبی انجام دهیم. حداقل ما آدم‌هایی نیستیم که از خط قرمزهای جامعه عبور کنیم اما گاه می‌شود که با یک کارهای خلاقانه روی همین خط قرمزها هم راه رفت؛ بنابراین این احتیاج به حمایت دارد.

* خانم لواسانی، یک آسیب دیگری هم داریم؛ مجریان تهیه‌کننده هم می‌شوند و توأمان با هم این دو را با هم پیش می‌برند...

مژده لواسانی (مجری): این فاجعه است برای رسانه ملی، مگر ما چند تا مجری داریم؟ یک موقع است که ما دست‌مان باز است می‌گوییم صد تا مجری داریم، چرا وارد چرخه تهیه می‌شوند؟ واقعاً دغدغه برنامه خوب نیست دغدغه مالی باشد، خب! به مجری این‌قدر پول بدهید که تمرکزش به اجرایش باشد و وارد حوزه تهیه‌ بشود.

خبرهای مرتبط