زایمان طبیعی بهتر است یا سزارین؟

معمولا هنگامی که صحبت از انجام زایمان مادران باردار به میان می‌آید، آنچه اهمیت دارد، سالم به دنیا آوردن نوزاد است. انتخاب روش مناسب، یعنی انتخاب زایمان طبیعی و یا سزارین (در صورت سلامت کامل مادر و جنین) یک تصمیم شخصی است و می‌تواند به خود مادر واگذار شود. در این مطلب به بررسی روش‌های زایمان طبیعی و سزارین می‌پردازیم. شرایط انجام هر کدام را مورد مطالعه قرار داده و دوران نقاهت را در این دو روش بررسی می‌کنیم.

تعریف زایمان طبیعی و سزارین

هرکدام از روش‌های زایمان طبیعی یا سزارین دارای مزایا و معایبی هستند. زایمان طبیعی به پروسه‌ای گفته می‌شود که در آن جنین از طریق واژن از بدن مادر خارج شده و زندگی را آغاز می‌کند. این شیوه‌ از زایمان می‌تواند به کمک دارو‌های مُسکن، ضد درد و سایر مداخلات پزشکی انجام شود. گاهی اوقات به هر دلیلی، استفاده از تجهیزات پزشکی ممکن نیست و مادر بدون هیچ کمک جانبی زایمان طبیعی را انجام می‌دهد.

به طور کلی، زمان بستری شدن مادر در بیمارستان پس از زایمان طبیعی کوتاه‌تر است. درصد ابتلا به عفونت در این نوع زایمان کم‌تر است و روند بهبودی سریع‌تر است.

روش دیگر زایمان، سزارین نام دارد که نیازمند انجام عمل جراحی است. سزارین هنگامی انجام می‌شود که مادر قصد انجام زایمان طبیعی نداشته باشد و یا بنا به دلایل پزشکی امکان عبور نوزاد از واژن ممکن نباشد. در این صورت، سزارین به عنوان یک جایگزین مناسب در نظر گرفته می‌شود. هرچند که زایمان طبیعی شیوه‌ای رایج برای به دنیا آوردن نوزاد است اما گاهی در مواردی خاص برای حفظ سلامت مادر و جنین باید سزارین انجام شود.

برخی از نمونه‌های این موارد عبارتند از:

• مشکلات پزشکی مربوط به جنین
• چند قلو باردار بودن
• مشکلات مربوط به جفت
• سریع انجام نشدن زایمان طبیعی
• بزرگ بودن بیش از حد نوزاد
• بدن مادر دارای عفونت و یا بیماری‌هایی مانند دیابت و فشار خون باشد
• برعکس قرار داشتن جنین در رحم (معمولا جنین در رحم به گونه‌ای قرار می‌گیرد که سر آن رو به پایین باشد تا در زایمان طبیعی سر زودتر خارج شود. هرگونه حالتی غیر از این شکل غیر طبیعی بوده و برای سالم خارج کردن نوزاد باید سزارین انجام شود.)

برخی اوقات گفته می‌شود که مادران پس از انجام سزارین، در صورت بارداری‌های بعدی نمی‌توانند زایمان طبیعی انجام دهند. در صورت برخورداری از سلامت کامل، پس از صحبت با پزشک متخصص خود می‌توانید تصمیم بگیرید که  زایمان طبیعی انجام دهید یا سزارین.

زنانی که در معرض خطر پارگی رحم هستند و پس از سزارین قصد انجام زایمان طبیعی دارند، اجازه این کار داده نمی‌شود. زیرا ریسک پارگی رحم را افزایش داده و مشکلات جانبی مربوط به آن را به وجود می‌آورد. گاهی اوقات نیز زایمان طبیعی پس از سزارین انجام می‌شود که موفقیت آمیز نیست و عمل به سزارین تغییر داده می‌شود.

شیوه انجام زایمان طبیعی

زایمان طبیعی می‌تواند در بیمارستان‌ها، مراکز زایمان و یا حتی در خانه انجام شود. برخی از مادران درخواست دارند مُسکن‌هایی مانند اپیدورال برای کاهش درد به آنان تزریق شود. زایمان طبیعی دارای سه مرحله است. 1- مرحله ابتدایی. 2- مرحله فعال. 3- مرحله انتقالی. یک پزشک یا پرستار در فواصل زمانی معین به بررسی بدن مادر می‌پردازد. یکی از مهم‌ترین این بررسی‌ها، اندازه گیری دهانه رحم است. به این ترتیب زمان خروج نوزاد به درستی برآورد خواهد شد. با افزایش قطر دهانه رحم و واژن به ده سانتی متر، بدن برای خروج نوزاد آماده است و با وارد کردن فشار به عضلات رحم می‌توان به خروج نوزاد کمک کرد. تیم پزشکی در این کار به مادر کمک می‌کنند و اگر پزشک متوجه شود انقباضات به درستی انجام نمی‌شود، هورمون تزریق خواهد کرد.

با عبور جنین از کانال و آشکار شدن سر او، بخش دشوار زایمان انجام شده است؛ زیرا میزان فشاری که مادر باید وارد کند و میزان انقباضات ماهیچه‌ها شدت کم‌تری پیدا می‌کنند. پس از خروج نوزاد از کانال همچنان برخی انقباضات رحمی ادامه پیدا می‌کنند تا جفت نیز از بدن مادر خارج شود.

چگونگی انجام سزارین

زایمان سزارین به شیوه‌ای بسیار متفاوت‌تر از زایمان طبیعی انجام می‌شود. به طور معمول انجام این جراحی فقط چهل و پنج دقیقه زمان می‌برد در حالی که زایمان طبیعی ممکن است ساعت‌ها به طول انجامد. این مسئله مادر را با خطراتی همچون از دست دادن بیش از حد خون رو به رو می‌کند.

برای انجام عمل سزارین، پزشک برشی بر روی شکم و رحم ایجاد می‌کند و از این طریق جنین را از بدن مادر خارج می‌کند. پس از خروج نوزاد، پزشک بند ناف و جفت را برش داده و از بدن خارج می‌کند. برای انجام سزارین دو روش وجود دارد. یکی اینکه مادر به طور کامل بیهوش شود و مورد دوم اینکه فقط بخش پایین تنه بی‌حس شود. بسته به شرایط جسمی مادر پزشک تصمیم می‌گیرد که از یکی از این روش‌ها استفاده کند.

پس از زایمان طبیعی، نوزاد بلافاصله به آغوش مادر فرستاده می‌شود. در حالی که در سزارین به دلیل انجام برخی چکاپ‌های پزشکی و باز کردن راه تنفسی، مدتی پس از تولد نوزاد را به نزد مادر خود می‌برند.

دوران نقاهت و بهبودی

پزشکان به شش هفته پس از زایمان دوران نقاهت می‌گویند. بدن به این زمان نیاز دارد تا پس از وارد آمدن شوک زایمان، به عملکرد معمولی خود بازگردد.

بهبودی پس از زایمان طبیعی بستگی به فرایند زایمان دارد که چگونه انجام شده باشد. برای مثال اگر مادر پس از این نوع زایمان نیاز به بخیه در ناحیه واژن باشد، به حداقل شش هفته برای بهبودی کامل نیاز دارد. در غیر این صورت فقط سه هفته زمان برای بهبودی کافی است. بیشتر زنان حدود یک الی دو هفته پس از هر نوع زایمان، درد و خونریزی را تجربه می‌کنند.

بر اساس مطالعات انجام شده، بهبودی سزارین مانند سایر اعمال جراحی است؛ پس از جراحی لازم است حدود 2 الی 4 روز در بیمارستان بمانید و سپس به منزل بازگردید. حرکت کردن و انجام امورات شخصی پس از سزارین دردناک و دشوار خواهد بود. ممکن است در هفته اول احساس کنید که جای زخم دردناک است یا دچار خارش می‌شود. این موضوع طبیعی بوده و نشان از بهبود زخم است.

گرچه به طور کلی گفته می‌شود بهبودی در زایمان طبیعی سریع‌تر از سزارین انجام می‌شود اما ممکن است در برخی زنان برعکس باشد. با انتخاب یک متخصص زنان خوب بهترین روش زایمان برای شما در نظر گرفته می شود تا مادر و فرزند رد سلامت کامل باشند.

امیدوارم این مطلب برای شما مفید بوده باشد و اطلاعات لازم را کسب کرده باشید. شما میتوانید سوالات و تجربیات خود را در وب سایت رسمی دکتر الهه ثناگو به آدرس www.drsanagoo.com  مطرح کنید.