پنج اشتباه برای واکسن‌نزدن در پیک امیکرون

برخورداری از سیستم ایمنی قوی، تأثیر واکسن بر باروری، تعجیل در ساخت واکسن و عوارض تزریق و ابتلا به کرونا با تزریق واکسن موضوعاتی است که برای نزدن واکسن مطرح می‌شوند.

روزنامه همشهری نوشت: «تهران به قله موج ششم کرونا نزدیک می‌شود. این را معاون درمان فرماندهی عملیات مقابله با کرونای استان تهران اعلام کرده است. آمار فوتی‌ها صعودی است و در چند هفته مانده به پایان سال، پیش‌بینی‌ها حکایت از شدت‌گرفتن بیماری دارد؛ آن هم در وضعیتی که مردم به دلیل نزدیک‌شدن به تعطیلات نوروز، رفت‌وآمدشان برای خرید بالا رفته و سفر‌های درون‌شهری‌شان افزایش یافته است. آن طور که از مراکز درمانی پایتخت خبر می‌رسد، روزانه حدود ۷۰ نفر به دلیل ابتلا به این بیماری جانشان را از دست می‌دهند و ۴۱۰۰ نفر هم بستری می‌شوند. تعداد مراجعه‌های سرپایی ۹ هزار نفر در روز است.

بر اساس اعلام معاون درمان فرماندهی مقابله با کرونای تهران به ایسنا، هم‌اکنون ۱۱۰۰نفر در پایتخت در بخش‌های مراقبت‌های ویژه مراکز درمانی بستری‌اند. حالا در این شرایط همه بر واکسیناسیون تأکید می‌کنند. بر اساس آخرین اعلام وزارت بهداشت، بیش از ۱۴۰ میلیون دوز واکسن تاکنون تزریق شده که از این میزان، کمی بیش از ۲۲ میلیون دوز مربوط به دوز سوم واکسن است. متخصصان، آمار تزریق دوز سوم واکسن را قابل قبول نمی‌دانند و معتقدند که ابتلای چندباره افراد به کرونا با وجود تزریق واکسن و همچنین عوارض تزریق برخی از واکسن‌ها، باعث شده تا عده‌ای واکسیناسیون‌شان را تکمیل نکنند.

علیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، از باور‌های نادرست درباره تزریق واکسن کرونا آن هم با ابتلای روزانه بالای ۱۵ هزار نفر به این ویروس به همشهری توضیح می‌دهد. به گفته او، واکسن‌ها به بدن اجازه می‌دهند تا بدون آثار مخربی که بیماری‌ها می‌توانند با خود همراه داشته باشند، ایمنی ایجاد کند. ابتلا به کرونا می‌تواند عوارض جدی داشته باشد؛ به گونه‌ای که حتی می‌تواند جان فرد را به خطر بیندازد. با توجه به این که تاکنون هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، بنابراین بهترین اقدام پیشگیری است که با واکسن، این اتفاق می‌افتد. با این همه، اما بین مردم همچنان تصورات اشتباهی درباره واکسن وجود دارد که در سویه امیکرون با توجه به شیوع بالای ویروس، تزریق واکسن به‌ویژه دوز سوم آن زیر سؤال رفته است.

ناجی می‌گوید: «یکی از موضوعاتی که از سوی مردم مطرح می‌شود این است که وقتی سیستم ایمنی قوی باشد، فرد مبتلا به کرونا نمی‌شود. این در حالی است که هیچکس نمی‌تواند تشخیص دهد سیستم ایمنی او در برابر بیماری‌ها چطور عمل می‌کند. از طرفی واکسیناسیون به معنی کاهش خطر ابتلا به بیماری و پیامد‌های آن است. این ایمنی به افراد کمک می‌کند تا بتوانند در صورت قرارگرفتن در معرض ویروس با آن مقابله کنند.»

بر اساس اعلام این ویروس‌شناس، واکسیناسیون می‌تواند اطرافیان فرد را هم در مقابل بیماری محافظت کند. این موضوع به‌ویژه برای افرادی که در معرض خطر ابتلای شدید به بیماری کووید-۱۹ هستند، مثل مراقبان سلامت، سالمندان، افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای و تضعیف‌کننده سیستم ایمنی بسیار اهمیت پیدا می‌کند.

واکسن، تأثیری روی باروری طبیعی و مصنوعی ندارد

نکته دیگری که از سوی رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی مطرح می‌شود، مربوط به تأثیر واکسن بر باروری زنان است: «واکسن کرونا، بر باروری تأثیری نخواهد داشت؛ چرا که واکسن، سیستم ایمنی بدن را علیه پروتئین سطحی اسپایک ویروس کرونا تحریک می‌کند و به سیستم ایمنی بدن آموزش می‌دهد با ویروس مربوطه مبارزه کند. این که گفته می‌شود واکسن کرونا بر باروری تأثیر می‌گذارد، نتیجه انتشار گزارشی است که در رسانه‌های اجتماعی منتشر شد. در این گزارش آمده بود که پروتئین اسپایک همان پروتئین سیستئین-۱ است که در رشد و اتصال جفت در دوران بارداری نقش دارد. در این گزارش به اشتباه گفته شده بود دریافت واکسن کووید-۱۹ باعث می‌شود بدن زن با این پروتئین متفاوت از اسپایک مبارزه کند و بر باروری او تأثیر بگذارد.»

به گفته ناجی، این دو پروتئین کاملا متفاوت از یکدیگرند و دریافت واکسن کووید-۱۹ بر باروری زنان به‌ویژه آن‌هایی که از روش‌های لقاح آزمایشگاهی و ... استفاده می‌کنند، تأثیری ندارد.

گزارش مواردی از مرگ زنان باردار

روز گذشته هم معاون درمان فرماندهی عملیات مقابله با کرونای استان تهران بر تزریق واکسن به زنان باردار تأکید کرد. به گفته او در این مدت، مواردی از مرگ مادران باردار که هیچ واکسنی تزریق نکرده بودند، ثبت شده است. رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ادامه به موضوعی که در میان مردم درباره تزریق واکسن و مبتلانشدن به کرونا مطرح می‌شود هم اشاره می‌کند. او می‌گوید:

«بررسی‌ها نشان می‌دهد اگر فرد قبلا به کرونا مبتلا شده، اما واکسینه نشده باشد، خطر ابتلای مجددش به کرونا دو برابر افرادی است که واکسینه شده‌اند. نکته دیگر این که فردی که قبلا مبتلا به کرونا شده، مشخص نیست که چه مدت در برابر بیماری ایمن خواهد بود.»

به گفته او سطح ایمنی ایجادشده توسط واکسن پس از ابتلا به کرونا، بالاتر از سطح ایمنی افرادی است که مبتلا به کرونا شده، اما واکسن نزده‌اند.

سازندگان واکسن، هیچ مرحله آزمایشی را نادیده نگرفته‌اند

بر اساس اعلام این ویروس‌شناس، در میان مردم گفته می‌شود که، چون واکسن کرونا با عجله تولید شده و مطالعات بالینی آن کامل نشده، بنابراین نمی‌توان به اثربخشی آن اعتماد کرد. اما حقیقت این است که حتی واکسن‌هایی که در ابتدای شیوع ساخته شده‌اند هم کارایی خوبی داشته‌اند و تاکنون هیچ عارضه جدی در این زمینه گزارش نشده است. او می‌گوید: «سازندگان واکسن هیچ مرحله آزمایشی را نادیده نگرفته‌اند، اما بعضی مراحل را بر اساس یک برنامه فشرده به‌صورت همپوشانی انجام داده‌اند تا داده‌ها را سریع‌تر جمع‌آوری کنند. پروژه‌های واکسن کرونا از منابع مالی بالایی برخوردار بوده‌اند؛ چرا که دولت‌ها در تحقیقات آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند.»

او تأکید می‌کند که افراد پس از تزریق دوز سوم واکسن هم نباید رعایت پروتکل‌های بهداشتی را کمرنگ کنند و همچنان ماسک بزنند و فاصله‌گذاری را رعایت کنند. شرایط برای آن‌هایی که به طور کامل واکسینه شده‌اند یا آن‌هایی که هر سه دوز را نزده‌اند، هیچ تغییری نکرده است. بنابراین، این که دیده می‌شود برخی رعایت پروتکل‌ها را پس از تزریق واکسن کم کرده‌اند، یک اشتباه است و می‌تواند منجر به افزایش ابتلا شود.

شروین شکوهی، رئیس بخش عفونی بیمارستان لقمان هم روز گذشته به نقش رعایت‌نکردن پروتکل‌ها در هفته‌های آینده و گسترش بیشتر ویروس اشاره می‌کند. او به ایلنا می‌گوید: «مردم اصلا پروتکل‌ها را رعایت نمی‌کنند و از سوی دیگر در مقابل، به نظر می‌رسد که قرار نیست محدودیت‌های ویژه‌ای برقرار شود.»

او معتقد است که ساده‌کردن امیکرون به یک بیماری سرماخوردگی معمولی می‌تواند منجر به کاهش رعایت پروتکل‌ها شود.

عارضه واکسن، نشان‌دهنده تحریک سیستم ایمنی است

موضوع دیگری که از سوی رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی مطرح می‌شود، ماجرای ابتلا به کرونا با تزریق واکسن است که از سوی مردم عنوان می‌شود. او تأکید می‌کند که این برداشت کاملا اشتباه است: «واکسن‌های مجاز تنها سیستم ایمنی بدن را تحریک می‌کنند که این موضوع هم در هر فرد متفاوت است. هیچکدام از واکسن‌های کووید-۱۹ حاوی ویروس زنده نیستند؛ بنابراین نمی‌توانند باعث ابتلا به بیماری شوند. پروتئینی که به سیستم ایمنی ما کمک می‌کند تا ویروس را تشخیص دهد و با آن مبارزه کند، هیچ‌گونه عفونتی در بدن ایجاد نمی‌کند.»

مسئله دیگر درباره عوارض تزریق واکسن است. ناجی می‌گوید برخی به دلیل عوارض زیاد این واکسن‌ها اقدام به تزریق واکسن نمی‌کنند. در حالی که اگر هم واکسن عارضه‌ای داشته باشد، اغلب کوتاه‌مدت است و هیچ‌کدام خطر جدی ایجاد نمی‌کند. به گفته او، تولیدکنندگان واکسن بعضی عوارض تزریق واکسن را گزارش می‌دهند. برخی افراد در محل تزریق، درد را تجربه می‌کنند، بدن درد، سردرد یا تب هم که یک یا دو روز بیشتر طول نمی‌کشد، در میان تزریق‌کننده‌ها دیده می‌شود، این عوارض نشان‌دهنده تحریک سیستم ایمنی بدن توسط واکسن است. البته اگر علائم بیش از دو روز ادامه داشته باشد، باید به مراکز درمان مراجعه کرد.

ناجی می‌گوید: «افرادی که آلرژی‌های شدید دارند، باید تحت نظر پزشک واکسن کرونا تزریق کنند.»

او درباره عوارضی که درباره تزریق واکسن آسترازنکا دیده می‌شود هم توضیح می‌دهد و می‌گوید: «با توجه به اطلاعات منتشرشده از کمیته مشورتی جهانی ایمنی واکسن در سازمان جهانی بهداشت، واکسن آسترازنکا در پیشگیری از عوارض جانبی جدی عفونت که می‌تواند باعث بستری‌شدن در بیمارستان و مرگ شود، مؤثر است. شایع‌ترین عوارض این واکسن، در چند روز برطرف می‌شود و عوارض جدی آن بسیار نادر است؛ هر چند که گفته می‌شود این واکسن می‌تواند باعث لخته‌شدن خون در افراد با پلاکت کم شود. بررسی‌های اخیری که در کشور انگلستان انجام شده، نشان می‌دهد خطر ابتلا به این عوارض، تقریبا چهار مورد در هر یک میلیون بزرگسال است.»

خبرهای مرتبط