ایران و آمریکا ؛ از رویای "همکاری" تا واقعیت " هماهنگی" در عراق

نواندیش: بحران عراق وارد سومین هفته خود شده است و گروه تروریستی داعش که سری در عراق و جای پایی در سوریه دارد، تبدیل به بحرانی جدی برای امنیت و ثبات منطقه شده است.

همه نگاه ها برای مقابله با گروه داعش بیشتر متوجه دو کشور شده است: ایران و آمریکا.

دو کشوری که در 35 سال گذشته روابط متشنجی داشته و اختلافات جدی و عمیقی دارند.

ایران و آمریکا اما در زمینه بحران عراق دارای برخی دیدگاه های مشترک هستند که مهم ترین آنها حفظ ثبات در عراق و تشکیل دولتی برای مقابله با بی ثباتی است.

بدیهی است که آمریکایی ها خواستار به هم ریختن کلی نظم و ثبات در عراق نیستند چرا که از نظر واشنگتن این مساله فضا را به نفع گروه های تندرو و تروریستی که دیدگاهی به شدت ضد آمریکایی دارند، تغییر خواهد داد و هم عراق را به عنوان یکی از تامین کنندگان مهم بازار انرژی جهانی ، از گردونه تامین انرژی برای بازارهای جهانی حذف خواهد کرد و این مساله می تواند بر ثبات بازار انرژی تاثیر گذار باشد.

از سوی دیگر آمریکا متهم ردیف اول بی ثباتی کنونی در  عراق است و همان طور که برخی ناظران معتقدند ، آمریکا مانند یک خریداری است که وارد یک مغازه عتیقه فروشی با کالاهای بسیار قیمتی و گران شده است و حرکات او سبب شکستن بسیاری از این عتیقه جات شده است و حالا باید خسارات وارده را جبران کند.

اما در سوی دیگر پازل حل بحران عراق، ایران قرار دارد. کشوری که نزدیک ترین رابطه ر با عراق در دهه گذشته داشته است و دارای نفوذ ساختاری گسترده ای در حاکمیت عراق است.

جمهوری اسلامی ایران نیز خواهان حفظ ثبات و تمامیت ارضی عراق است و طبیعی است که نمی خواهد یک کشور همسایه اش که متحد طبیعی او نیز محسوب می شود ، دچار بی ثباتی و جنگ داخلی شود.

واقعیت دیگر بحران عراق در این است که تنها دو کشور ایران و آمریکا بنا به دلایل و ملاحظات مختلف قادرند در عراق مداخلات نظامی ثمر بخش صورت دهند.

با همه این واقعیات اما دو کشور ایران و آمریکا به شدت نسبت به یکدیگر بی اعتماد اند. از نظر ایران سیاستمداران آمریکایی صادق نیستند و نمی توان به حرف و عمل آنها در عراق اعتماد کرد.
از سوی دیگر در داخل ایران نگاه های مختلفی نسبت به همکاری یا آمریکا وجود دارد؛ همان گونه که در داخل آمریکا نیز صداهای مختلف و متضادی درباره همکاری با ایران در عراق به گوش می رسد.

در ایران،گروهی این همکاری را به مصلحت نمی دانند و گروهی دیگر معتقدند در برخی زمینه ها می توان به نفع امنیت و ثبات عراق با آمریکایی ها اقدامات هماهنگ انجام داد.

در آمریکا نیز گروه های محافظه کار به شدت نسبت به همکاری با ایران برای حل بحران عراق تردید دارند و آن را به مصلحت نمی دانند.

اما به نظر می رسد در نهایت دو کشور مجبور خواهند شد حتی اگر با یکدیگر همکاری نکنند، در برخی حوزه ها اقدامات خود را هماهنگ کنند. برخی از این حوزه های هماهنگی می تواند تشویق گروه های سیاسی عراق به حفظ وحدت و کمک رساندن به نیروهای ارتش و امنیتی عراق برای مبارزه موثر با عوامل تروریستی و نیز اطلاع یافتن از اقدامات یکدیگر با ایجاد کانالی برای تبادل مستقیم اطلاعات از طریق مقامات مسئول عراقی است.

در این صورت دو کشور در عراق همکاری عملی ندارند، بلکه می توان گفت اقدامات خود برای حل این بحران را با یکدیگر هماهنگ می کنند.