همین امروز دوز یادآور واکسن کرونا را تزریق کنید!

نواندیش - زهرا حسین زاده: موج هفتم کرونا چند روزی است که آغاز شده و طبق پیش بینی ها تا 10 روز آینده به اوج خود می رسد، پس از دوره آرامش چند ماه گذشته دوباره شرایط به گونه ای در حال تغییر است که شاهد ابتلا گسترده در اطرافیان و دوستان و آشنایان هستیم، دقیقا به مانند روزهای اوج شیوه بیماری در سال گذشته!

کشور از اسفند 1398 درگیر بیماری کروناست و پس از مدتی تأخیر و انتظار برای عرضۀ واکسن داخلی واکسیناسیون با وارداتی‌ها شروع شد و آرام آرام شتاب گرفت و شماری از شهروندان تا‌کنون خوش‌بختانه سه نوبت تزریق‌کرده‌اند و برخی وارد فاز چهارم هم شده‌اند. کاهش تلفات هم از اثرگذاری خبر می‌دهد.

همین واکسیناسیون بود که روند شیوع بیماری و از همه مهم تر مرگ و میر را کنترل کرد تا جایی که به روزی رسیدیم که تعداد مرگ و میر حتی به صفر هم رسید! با این حال طبق آمار و ارقام هنوز بخش بزرگی از جامعه اقدام به تزریق دوز یادآور نکرده اند و 30 درصد هم که آمار بالا و قابل تاملی است اصلا واکسن حتی یک دوز هم تزریق نکرده اند!

بسیاری از کسانی که اقدام به تزریق واکسن نمی کنند وقتی می پرسیم از عوارض واکسن می گویند، از اینکه شنیده اند فلانی با تزریق واکسن مشکلی برایش پیش آمده، اما اگر واکسن نمی‌زدیم چه می‌شد؟| تزریق دوز یادآور واکسن کرونا چقدر اهمیت دارد؟

عوارض واکسن موضوع گفت‌وگو همشهری آنلاین با مجید مختاری عضو کمیته ملی واکسن کووید-۱۹ بوده است که در ادامه آن را می خوانید.

«عارضه یا عوارض پیش‌بینی‌نشده در مصرف هر دارویی، بسیار عادی است» دکتر مجید مختاری عضو هیأت علمی دانشگاه علوم‌پزشکی درباره عوارض واکسن‌های کرونا و ادعاهایی که ضدواکسن‌ها از عوارض جدی و جبران‌ناپذیر واکسن برای واکسینه‌نشدن، به آن متوسل می‌شوند، توضیح می‌دهد: «مطالعه جدیدی براساس یک مدل‌سازی بسیار دقیق در دوران دلتا صورت گرفته و در مجله معتبر lancet به چاپ رسیده است. این مطالعه با این عنوان کار شده که «اگر ما واکسن نمی‌زدیم چه می‌شد؟» مطالعه با مدل‌سازی بسیار دقیق ریاضی که مورد قبول جامعه علمی مربوطه بوده است، اثبات می‌کند که اگر به ۴۰درصد جامعه بشری واکسن تزریق نمی‌شد، میزان مرگ‌ومیر ناشی از کرونا می‌توانست تا ۲۰میلیون نفر بالاتر برود.

این پزشک فوق‌تخصص ریه در تحلیل داده‌های این مطالعه با اشاره به اینکه واکسیناسیون کرونا تا قبل از دوره اُمیکرون دستکم توانسته جلوی مرگ ۱۴میلیون انسان را بگیرد، ادامه می‌دهد: «این رقم کلی در سراسر جهان است، ولی در کشورهای توسعه‌یافته درصد نجات‌یافته‌های واکسن بالاتر بوده است. این مطالعه در یکی از معتبرترین مجلات پزشکی دنیا چاپ شده است.»

مختاری ادامه می‌دهد: «با این حال، هر کسی می‌تواند درباره اطلاعات رسمی نیز شک و شبهه‌ای وارد کند و آمارهای رسمی را هم زیرسوال ببرد. مثلا عده‌ای می‌گویند این داده‌ها متعلق به همان شرکت‌های داروسازی است که در واکسن‌سازی هم دستی بر آتش دارند. همه این ابهامات می‌تواند وجود داشته باشد، اما زمانی که ما با یک مدل‌سازی ریاضی و دقیق در استنادها مواجه هستیم، دستکم نتیجه این است که می‌توانیم بفهمیم نقش واکسن چه بوده است.»

ساده‌ترین داروها هم لیستی چندآیتمی از عوارض احتمالی دارند

ساده‌ترین داروها هم لیستی چند آیتمی از عوارض احتمالی دارند که به مصرف‌کننده هشدار می‌دهد در صورتی که عارضه‌ای جدی گریبانگیرش شد، با پزشک مشورت کند. مختاری درباره عوارض واکسن و داروهای مصرفی می‌گوید: «مشخصا یک واکسن شناخته‌نشده برای بیماری‌ای که هنوز ناشناخته است، به‌طور قطع در این مسیر پرچالش با فرازونشیب‌های زیادی مواجه می‌شود. ما هنوز هم بعد از دو سال از رفتار و کردار ویروس کووید-۱۹ مطلع نیستیم. به بیان ساده‌تر این ویروس آنقدر گمراه‌کننده و موذی است و به حدی تغییراتش سریع رخ می‌دهد که نمی‌توان هیچ پیش‌بینی قطعی درباره آن داشت.»

عضو کمیته ملی واکسن کووید-۱۹ ادامه می‌دهد: «وقتی تغییرات سریع و غیرقابل پیش‌بینی یک ویروس ناشناخته، مستقیما با رفتار بشر در ارتباط است، دیگر نمی‌توان دست روی دست گذاشت. ما می‌توانیم ساعت‌ها راجع به عوارض واکسن صحبت کنیم، اما در شرایط بسیار اضطراری شیوع کرونا که همه دنیا را غافلگیر کرد، ما نمی‌توانیم بگوییم چون که ممکن است ۱۰ سال دیگر عده‌ای بسیار معدود با عوارض طولانی‌مدت واکسن کرونا مواجه شوند، پس بیایید واکسن نزنیم.»

او با مطرح‌کردن این سوال که اساسا ما چرا واکسن زدیم، تصریح می‌کند: «آن روی سکه را هم باید دید؛ اگر واکسنی به این سرعت ساخته و به تولید انبوه نمی‌رسید و به مردم دنیا تزریق نمی‌شد، جمعیت جهانی به جامعه علمی دنیا هجمه‌های سنگین‌تر وارد می‌کرد که چرا دست روی دست گذاشته و واکسنی نساخته‌اید؟ و در آن شرایط میلیون‌ها نفر بیشتر از دست می‌رفتند و جان‌های بسیاری قربانی می‌شد، به دلیل اینکه جامعه علمی جهان از ترس آینده، اصلا به فکر واکسن نبوده است.»

ما هنوز هم بعد از دو سال از رفتار و کردار ویروس کووید-۱۹ مطلع نیستیم. به بیان ساده‌تر این ویروس آنقدر گمراه‌کننده و موذی است و به حدی تغییراتش سریع رخ می‌دهد که نمی‌توان هیچ پیش‌بینی قطعی درباره آن داشت.

عوارض جدی واکسن کرونا، یک در سه میلیون نفر است

مختاری نتیجه می‌گیرد که نمی‌شود به‌راحتی از جامعه علمی جهان انتقاد کرد: «عوارض سوء و غیرقابل جبران واکسن‌ها به‌عنوان مثال یک در سه میلیون یا یک در یک‌ونیم تا دو میلیون نفر است.»

عوارض کم‌عارضه‌تر و خفیف‌تر در واکسن‌های کرونا از قبیل درد در محل تزریق و مقداری بدن‌درد و تب و کوفتگی تا پنج روز هم طبیعی است. مختاری می‌گوید: «واکسن سیستم ایمنی بدن را تحریک می‌کند. این تحریک برای ساختن آنتی‌بادی‌ها یکسری فعل و انفعالات در بدن ایجاد می‌کند. با این حال، اگر بخواهیم تعداد افرادی که بر اثر واکسن دچار عوارض شدید یا مرگ‌ومیر می‌شوند، با کسانی که واکسن جلوی مرگ‌شان را گرفته، مقایسه کنیم، قابل قیاس نیست. در نتیجه تعداد افرادی که عوارض عمده و جدی از واکسن‌های کرونا داشته‌اند، چه در مطالعاتی که در ایران انجام شده و چه در مطالعات بزرگ‌تر خارجی، در کشورهای اروپا و آمریکا که هزاران هزار بیمار را پیگیری و تمام عوارض جدی و غیرجدی بیماران را ثبت کردند، در انتها به این نتیجه رسیده‌اند که منفعت واکسن کرونا از معایب آن بسیار بالاتر است. البته باید به این نکته مهم هم اشاره کنیم که همه واکسن‌های کرونا تاییدیه اضطرار گرفته‌اند. به‌طور کلی برای ساخت و تثبیت یک واکسن، فاصله زمانی ۸ تا ۱۴ سال نیاز داریم. تصورش را کنید که آیا بشریت برای کووید-۱۹ می‌توانست این همه سال صبر کند تا مثلا روی حیوانات و گروه‌هایی از انسان‌ها مطالعه کند و دورادور واکسن‌ها را به‌تدریج به تایید برساند؟ تا بنشینیم و مشاهده کنیم در طول سال‌ها ویروس کرونا چه می‌کرد؟»

نمی‌توان به‌راحتی از جامعه علمی جهان انتقاد کرد، عوارض سوء و غیرقابل جبران واکسن‌ها به‌عنوان مثال یک در سه میلیون یا یک در یک‌ونیم تا دو میلیون نفر است.

مختاری معتقد است این منطق درست نیست: «حتی یک عارضه جدی و حتی یک مرگ هم برای ما بسیار بسیار اهمیت دارد. اما عوارض جدی واکسن‌ها در مقابل منفعت واکسن بسیار ناچیز است. اینکه بگوییم واکسن‌ها عوارض دارند و معلوم نیست چند سال بعد چه اتفاقی می‌افتد و با این استدلال واکسن نزنیم، اصلا منطقی نیست. مطالعات بسیار جدید پیرامون ویروس کرونا نشان می‌دهد دوز چهارم واکسن به‌طور قطع از مرگ‌ومیر سالمندان بر اثر کرونا جلوگیری کرده است. درست است که واکسن‌ها قدرت خاصی در جلوگیری از ابتلا به بیماری در مقابل اُمیکرون نشان نداده‌اند، اما در مقابل بستری در بیمارستان و مراقبت‌های ویژه و مرگ، آمار کاملا به نفع تمام واکسن‌های موجود است؛ چه واکسن‌هایی که ما در ایران داریم و چه واکسن‌هایی که نداریم.»