اگر فردا فیفا از ما خواست، زنان با لباس آنچنانی داوری کنند،‌ تکلیف چیست؟

نوانديش - سعید شمس: زنان به ورزشگاه بروند، یا نه؟‌ این مطالبه‌ای است که از اوایل دهه هشتاد توسط بخشی از زنان مطرح شد و در سال‌های اخیر به‌عنوان دغدغه‌ای بسیار جدی پیگیری می‌شود. بلند شدن صدای اعتراضی زنان در ایران، کار را به جایی رساند که فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) هم حساس شد و به تصمیم‌گیران فوتبالی هشدار داد، ممانعت از حضور زنان در ورزشگاه‌ها، باعث برخوردهای قانونی خواهد شد که این شرایط را برای دست‌اندرکاران دشوار کرد. چون از طرفی طیف سنتى داخل این کار را قبیح می‌دانند و از طرف دیگر، فیفا با استناد به قوانین بین‌المللی فوتبال حضور زنان در ورزشگاه‌ها را «باید»ی می‌داند و بی‌توجهی به آن را مستحق اعمال قانون می‌داند.

دقیقا به همین دلیل، سازمان لیگ به بهانه واهی خرابی سامانه بلیت‌فروشی هفته اول لیگ‌برتر را بدون تماشاگر برگزار کرد. اما از 5 شنبه هفته‌جاری لیگ‌برتر فوتبال دوباره از سر گرفته خواهد شد و این داستان پر فراز و نشیب همچنان ادامه دارد.

صادق کوشکی، استاد دانشگاه و تحلیلگر اصولگرا در گفت‌وگو با «نواندیش» تحت هیچ‌شرایطی زیر بار اتخاد تصمیم برای راه‌یابی زنان به ورزشگاه‌ها نمی‌رود.

*فیفا نسبت به عدم حضور زنان در ورزشگاه‌ها حساس شده است. این مشکل چرا حل نمی‌شود؟

این بحثی است که باید علمای دینی درباره‌اش تصمیم بگیرند. حضور زنان در برخی از معابر بحثی دینی است و من نمی‌توانم چیزی بگویم.

*اما اصرار فیفا این موضوع را به چالشی عمومی تبدیل کرده است.

فیفا چه‌کاره است که درباره زنان ما تصمیم بگیرد و اصرار کند، به تصمیم‌اش احترام بگذاریم؟ اینکه ما به دستور این نهاد و آن ارگان بین‌المللی چشم‌بسته گوش کنیم، اصل حاکمیت‌مان را زیر سئوال می‌برد. پس شما هم به‌عنوان یک روزنامه‌نگار نباید این بحث را پیگیری کنید.

*اما به‌عنوان عضوی از جامعه‌جهانی باید قواعد بین‌المللی را در رفتارمان لحاظ کنیم.

یکبار دیگر می‌گویم. ما درباره هر موضوعی که بعد شرعی دارد، باید تصمیم‌گیری را به عهده علمای دینی بگذاریم. من از شما سئوال می‌کنم،‌ فیفا از ارزش‌های دینی ما اطلاعی دارد که درباره حضور زنان در ورزشگاه برای ما تصمیم‌گیری کند؟

*نه. مساله این است، حضور زنان در ورزشگاه موضوعی دینی نیست و مطالبه زنان ایران و البته دغدغه مدیریت جهانی فوتبال است.

تکلیف استقلال و حاکمیت ما چه می‌شود؟

*به‌عنوان عضوی از جامعه‌جهانی و عضو فيفا لازم است به مقررات بین‌المللی احترام بگذاریم و بایدها و نبایدهایی که برای همه کشورها لحاظ شده است را جدی بگیریم؟

ببینید!‌ مقررات بین‌المللی نباید از کشورها چیزی را طلب کنند که با قوانین و عرف آنها مغایرت داشته باشد. بر اساس حقوق بین‌الملل هر کشوری حقوق داخلی خودش را دارد. پس اگر کشوری به هر دلیلی قانونی بین‌المللی را در تضاد با آنچه در کشورشان اهمیت دارد، ببیند می‌‌تواند زیر بار خاسته‌شان نرود. چون هیچ حقوقی از حقوق داخلی کشورها برتر نیست و کشورها مطالبات جهانی را بر اساس حقوق داخلی‌شان یا می‌پذیرند، یا نمی‌پذیرند. یک‌بار دیگر تاکید می‌کنم،‌ چون این مساله بعد شرعی دارد، نه فیفا و نه هیچ ارگان دیگری نمی‌تواند خواسته‌اش را به ما تحمیل کند. اینکه نمی‌شود در کشوری اسلامی، یک سازمان بین‌المللی مطالبه‌هایی غیر دینی طلب کند.

*اما بحث حضور زنان در ورزشگاه‌ها به موضوعی عمومی بدل شده و دیگر نمی‌توان فقط نگاه مذهبی داشت.

ما کشوری مستقل هستیم و برای خودمان قانون داریم. اگر فردا فیفا از ما خواست، زنان با لباس آنچنانی داور ی کنند،‌ تکلیف چیست؟ در چنین موقع‌هایی موضوع برای تصمیم‌گیری به دادگاه جهانی ورزش ارجاع می‌شود. یعنی اینطور نیست که کشورها مجبور به رعایت همه خواسته‌های فیفا شوند.

*بحث حضور زنان در ورزشگاه‌ها اتفاقی است که در بالای 99 درصد اعضاء حل شده است.

شما اصرار دارید که نظر من اشتباه است. حرفم را تکرار می‌‌کنم،‌ درباره موضوع‌های شرعی باید علما نظر بدهند و این بحث‌ها نه به فیفا ربطی دارد، نه‌به جاهای دیگر.

*من هم برای بار چندم تکرار می‌کنم، بحث حضور زنان فقط به شرع ربط پیدا نمی‌کند. مطالبه‌ای عمومی است که اتفاقا جامعه‌جهانی هم نسبت به این موضوع حساسیت نشان می‌‌دهد. شما می‌دانید، فیفا در صو رت تخطی از قانون می‌تواند از ابزار تعلیق استفاده کند؟

نه. ما ملزم نیستیم و فیفا هیچ‌‌کاری نمی‌‌تواند بکند.

*اما به دلیل نپيوستن به اف‌ای‌تی‌اف هزینه‌های زیادی را داده‌ایم و می‌دهیم.

مگر همه کشورها با الحاق به اف‌ای‌تی‌اف موافقت کرده‌اند؟

*بیشتر بله، آنهایی که هم با این مساله کنار نیامده‌اند، مثل ما نمی‌توانند با کشورهای دیگر تبادلات بانکی داشته باشند.

مثلا کنوانسيون پاریس در بحث آب و هوا قوانینی را برای کشورها تعیین کرده است. اما آمریکا از این معاهده خارج شد.

*ترامپ خارج شد و کشور ش هزینه داد. به‌همین دلیل یکی از تصمیم‌های ابتدایی بایدن بعد از کاخ‌سفید‌نشینی بازگشت به همین کنوانسیون بود.

فیفا باید بداند، نظام ما بر اساس بایدها و نبایدهای اسلامی است و به‌همین دلیل باید بداند،‌ نمی‌‌تواند موضوعی که با شرع اسلام همخوانی ندارد به ما تحمیل کند. موضوع مهم این است، اگر ما با حرف این و آن اصول‌مان را زیر پا بگذاریم، می‌توانیم ادعا کنیم کشوری مستقل هستیم؟

*بله. کشوری مستقل و عضو جامعه‌جهانی.

هیچ کشوری نباید خود را موظف به قبول قانونی کند که با قوانین داخلی‌اش مغایرت دارد. اینکه یک قانون شرع ما را زیر سئوال ببرد، چطور می‌توانیم آن را قبول کنیم؟

*البته صاحب‌نظران دینی هم در موضوع حضور زنان در ورزشگاه‌ها سلیقه‌های مختلفی دارند.

در چنین موقعیتی باید سراغ ولی‌فقیه رفت و نظر نهایی را از ایشان گرفت.

*من از شما به‌عنوان یک شهروند سئوال می‌کنم. می‌‌توان مصلحت موضوعی به‌نام فوتبال که پدیده‌ای همه‌گیر است را به شوخی گرفت؟

نظر شرعی به من ربطی پیدا نمی‌کند. اگر حتی فرض را بر شرعی بودن بدانیم، ورزشگاه‌های کشور به‌هیچ عنوان برای زنان امن نیست و آنها با خطرت زیادی روبرو خواهند شد. متاسفانه فضای ورزشگاه‌ها در هنگام برگزاری بازی فوتبال بسیار غیراخلاقی است. به‌طوری که خانواده‌هایی که نسبت به تربیت فرزندان‌شان حساس هستند، حتی به پسران خود اجازه رفتن به ورزشگاه را نمی‌دهند، چه برسد به دختران.

*تجربه نشان می‌دهد، حضور زنان بی‌نزاکتی کلامی را به حد زیادی کمتر می‌کند.

تا الان چند نفر در هنگام ورود و خروج به ورزشگاه‌‌ها جان‌شان را از دست داده‌اند؟

*این دیگر به بی‌کفایتی مدیران بر می‌گردد و ربطی به پسر یا دختر بودن تماشاگر ندارد.

مگر قرار است، مشکل مدیریتی تمام شود؟ تا زمانی که ورزشگاه‌ها ایمن نشوند،‌ نمی‌توانیم ریسک مجوز حضور زنان را صادر کنیم. وقتی در ورزشگاه‌های شهرستان‌ها دستشویی نیست، چطور می‌توانیم چنین تصمیمی بگیریم؟ آیا فیفا تضمین می‌دهد دختران ما در ورزشگاه ها کشته و زخمی نشوند؟

*این تضمین را باید مدیران داخلی بدهند، نه فیفا.
اصلا مگر مشکل زنان ما رفتن به ورزشگاه است؟

*مشکل زنان بیکاری، تخلف در کنکور و ... است. اما این دلیل نمی‌شود از مطالبه‌شان دست بکشند.

حرف من این است، هیچ دستگاه بین‌المللی‌ای نمی‌تواند نظراتش را به کشورها تحمیل کند.