نسبت دین‌داری و آزادگی با مرگ مهسا امینی

ولی‌‌الله شجاع‌پوریان، مدیرمسئول روزنامه همدلی در سرمقاله این روزنامه نوشت:

مرگ تلخ و دردناک مهسا اميني دختر 22ساله کردي که با گشت ارشاد گره خورد، مردم ايران را در اندوه و عزا فرو برد. کمتر شهروندي است که در چند روز گذشته تأثر و تأسف خود را از اين بي‌تدبيري و فاجعه‌ تلخ ابراز نکرده باشد؛ برخلاف بسياري از پديده‌هاي اجتماعي و سياسي که با نوعي دوقطبي و برداشت‌هاي دوگانه و کاملاً متضاد در جامعه همراه است، مرگ مهسا اميني فارغ ازآنچه روايت مي‌شود يا توسط دوربين‌هاي مداربسته به نمايش درمي‌آيد، نوعي حس مشترک را در ميان تمام طيف‌هاي فکري و اعتقادي و سياسي به وجود آورده است. چه‌بسا بخش زيادي از شهرونداني که اين روزها به موضوع گشت ارشاد و حجاب اجباري اعتراض دارند، خود افرادي متدين و مذهبي هستند که باور محکمي هم به مقوله حجاب و پوشش دارند، اما آنجا که بحث حجاب اجباري و چنين رفتارهايي به ميان مي‌آيد، حتي طيف مذهبي نيز منتقد نحوه مواجهه حاکميت با اين پديده هستند.

شوربختانه سال‌هاست آثار شوم گشت ارشاد و نحوه برخورد آن‌ها با شهروندان براي بسياري از دلسوزان و نخبگان آشکارشده، اما اقليتي در حاکميت با تنگ‌نظري بر تداوم اين رويکرد خطا و اشتباه که تبعات سخت و ناگواري هم براي مردم و هم براي نظام دارد، اصرارمي ورزد. هر بار که تصاويري از برخورد تلخ گشت ارشاد با دختران اين سرزمين در شبکه‌هاي اجتماعي دست‌به‌دست مي‌شود، موجي از تنفر و نارضايتي در جامعه ايجاد مي‌شود، بخش زيادي از توان و انرژي مديران و دستگاه‌هاي فرهنگي و سياسي و تريبون‌هاي رسمي نظام به توجيه آن واقعه صرف مي‌شود. همگان از ضرورت بازبيني در سياست‌هاي مقابله با موضوع حجاب و گشت ارشاد سخن مي‌گويند اما هر بار با فروکش شدن تب‌وتاب حادثه‌ي رخ‌داده، موضوع به فراموشي سپرده مي‌شود تا چندي بعد که باز خانواده يا دختري از اين سرزمين به نحوي قرباني تازه اين‌گونه رفتارها تبديل شود.

بعيد مي‌دانم که هر شهروند ايراني که دختري در خانه دارد، وحشت چنين برخوردهاي عجيبي او را دچار کابوس و نگراني نکرده باشد، صادقانه بگوييم چند درصد از دختران اين سرزمين از جنس دختراني، داراي همان پوششي هستند که مهسا اميني را روانه گشت ارشاد کرد؟ اين يعني هرکدام از دختران ما مي‌توانند روزي طعمه گشت ارشاد باشند! تا کي مي‌توان تبعات يک تصميم ضدفرهنگي و اشتباه را به خبط و خطاي فردي يک مأمور پليس تقليل داد؟ آيا در حاکميت عقلانيتي که به نتيجه ميداني افکارسنجي در خصوص انزجار اکثريت مردم‌ از اين رفتارها بنگرد، وجود ندارد؟

انتشار فيلم دوربين‌هاي مداربسته با نيت اثبات عدم برخورد با مهسا اميني در دفتر گشت ارشاد چيزي از درد اين اتفاق کم نمي‌کند و متأسفانه جامعه را اقناع نکرده است. بلکه برعکس، اين سوال را پررنگ‌تر کرده که با روان جامعه چه کرده‌ايد که دختر معصوم 22ساله‌اي با سلامت کامل روانه گشت ارشاد مي‌شود اما – حتي با فرض سکته اعلام‌شده – در هيات جنازه‌اي به دامن خانواده برمي‌گردد؟ حتي برفرض داشتن مشکلات زمينه‌اي براي مهسا اميني، چه تضميني وجود دارد که گشت ارشاد دختران ديگري را که داراي بيماري‌هاي زمينه‌اي مشابه باشند، قرباني بي‌فکري و سختگيري خود نکند؟! در ماجراي قبلي مادري در مقابل خودرو گشت ارشاد ضجه مي‌زد که دخترش داراي بيماري قلبي است و با التماس از مأموران تقاضا مي‌کرد او را بازداشت نکنند، آيا به گفته او توجهي‌ شد؟

واقعيت آن است که با هر نوع نگاه و رويکردي، گشت ارشاد و برخورد اجباري با حجاب هم وهن به اسلام و مقوله حجاب است هم وهن به مردم و دختران اين سرزمين که حجاب را نه در پوشش، بلکه در رفتار و مرام و منش مي‌بينند، امتيازي چون حجاب اين روزها با بي‌تدبيري و بدسليقگي قرباني تنگ‌نظري عده‌اي شده و سکوت علماي دين و دلسوزان بيش از اين شايسته نيست. در اربعين حسيني جمله معروف «اگر دين نداريد، دست‌کم آزاده باشيد» بيش از هر آيه و روايت و حديثي بر باور ما مي‌نشيند و نيازمند تکرار و تأمل است.