مجمع عمومى سازمان ملل، ديوان بين المللى دادگسترى و بررسى حقوقى اشغال فلسطين از سوى اسراييل

هم میهن: مجمع عمومی سازمان ملل از دیوان بین‌المللی دادگسترى خواست نظر مشورتی خود را درباره اشغال سرزمین‌های فلسطینی اعلام کند.

مجمع عمومی سازمان ملل متحد با تصویب قطعنامه‌ای از دیوان بین‌المللی دادگسترى (ICJ) خواست درباره عواقب حقوقی اشغال غیرقانونی سرزمین‌های فلسطینی توسط اسرائیل نظر رسمی خود را ارائه دهد. مجمع عمومی سازمان ملل متحد با 87 رأی موافق در مقابل 26 رأی مخالف و 53 رأی ممتنع به این قطعنامه رای داد.

این قطعنامه با نظر مخالف کشورهای غربی مواجه شد، اما تقریبا همه کشورهای جهان اسلام از جمله برخی کشورهایی که روابط خود با اسرائیل را عادی‌ کرده‌اند نیز به این قطعنامه رای دادند. روسیه و چین نیز به این قطعنامه رای مثبت دادند. اسرائیل، ایالات‌متحده و 24 عضو دیگر سازمان ملل - از جمله بریتانیا و آلمان - به این قطعنامه رای منفی دادند، درحالی‌که فرانسه در میان 53 کشوری بود که رای ممتنع داد. دیوان کیفری بین‌المللی که در لاهه مستقر است، به‌عنوان دادگاه جهانی شناخته می‌شود و عالی‌ترین دادگاه سازمان ملل است که به اختلافات بین دولت‌ها رسیدگی می کند.

احکام این دادگاه الزام‌آور است هرچند دیوان بین‌المللی دادگستری قدرتی برای اجرای احکام خود ندارد. رهبران گروه‌های فلسطینی روز شنبه از این رای استقبال کردند و حسین‌الشیخ، مقام ارشد دولت فلسطین گفت که این رای منعکس‌کننده پیروزی دیپلماسی فلسطینی‌ها است.

نبیل ابورودینه، سخنگوی محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، گفت: «زمان آن فرا رسیده است که اسرائیل دولتی تابع قانون باشد و به‌خاطر جنایات اخیر خود علیه مردم فلسطین پاسخگو باشد». ریاض منصور، سفیر فلسطین در سازمان ملل نیز خاطرنشان کرد که این رأی‌گیری یک روز پس از سوگند یاد کردن دولت جدید راست افراطی اسرائیل صورت گرفت که به گفته وی، نوید گسترش شهرک‌های غیرقانونی یهودیان را می‌دهد و «سیاست‌های استعماری و نژادپرستانه» را در قبال فلسطینی‌ها تسریع می‌بخشد. او همچنین از کشورهایی که به این قطعنامه رای مثبت دادند به این دلیل که تحت تاثیر تهدید و فشار قرار نگرفتند، ستایش کرد.

مجمع عمومی سازمان ملل از دیوان بین‌المللی دادگستری خواسته تا نظر مشورتی درباره پیامدهای حقوقی «اشغال، شهرک‌سازی و الحاق اسرائیل و غیره ارائه دهد. طبق این قطعنامه این دیوان باید درباره اقداماتی با هدف تغییر ترکیب جمعیتی، شخصیت و وضعیت شهر مقدس اورشلیم و قوانین و اقدامات تبعیض‌آمیز نظر خود را اعلام کند.» قطعنامه سازمان ملل همچنین از دیوان بین‌المللی دادگستری می‌خواهد که در مورد اینکه چگونه این سیاست‌ها و اقدامات «بر وضعیت حقوقی اشغال» تأثیر می‌گذارد و چه عواقب حقوقی از این وضعیت برای همه کشورها و سازمان ملل ایجاد می‌شود، راهنمایی‌هایش را ارائه دهد.

دیوان بین‌المللی دادگستری آخرین بار در سال 2004 درباره مسئله اشغال فلسطین حکم داد. در آن زمان این دیوان درباره غیرقانونی بودن ساخت دیوار اسرائیل در کرانه باختری و اورشلیم شرقی حکم صادر کرده و آن را غیرقانونی اعلام کرد. اسرائیل البته این حکم را رد کرد و دادگاه کیفری بین‌المللی را متهم کرد که در صدور این حکم انگیزه‌های سیاسی داشته است. گیلیاد آردان، سفیر اسرائیل در سازمان ملل در واکنش به قطعنامه دیروز گفت:«هیچ نهاد بین‌المللی نمی‌تواند تصمیم بگیرد که یهودیان در سرزمین خود «اشغالگر» هستند.

هرگونه تصمیم یک نهاد قضایی که دستور خود را از سازمان ورشکسته و سیاسی سازمان ملل دریافت می‌کند، کاملاً غیرقانونی است.» در جریان جنگ ژوئن 1967، اسرائیل تمام منطقه تاریخی فلسطین را اشغال کرد و 300 هزار فلسطینی را از خانه‌هایشان بیرون کرد. اسرائیل همچنین بلندی‌های جولان سوریه در شمال و شبه‌جزیره سینا مصر در جنوب را تصرف کرد. در سال 1978، مصر و اسرائیل پیمان صلحی را امضا کردند که منجر به خروج اسرائیل از خاک مصر شد.

اراضی اشغالی فلسطین از سال 1967 تحت کنترل ارتش اسرائیل بوده است. مناطق تقسیم‌شده شامل غزه، کرانه باختری و بیت‌المقدس شرقی است. توماس فیپس، دیپلمات بریتانیایی درباره رای‌گیری سازمان ملل گفته: «ما احساس نمی‌کنیم ارجاع به دیوان بین‌المللی دادگستری برای بازگرداندن طرفین به گفت‌وگو مفید باشد. همچنین موضع بریتانیا این است که بدون رضایت هر دو طرف، درخواست از دادگاه برای ارائه نظر مشورتی در مورد چیزی که اساساً یک اختلاف دوجانبه است، نامناسب است.»

همزمانی صدور این قطعنامه با تشکیل رسمی کابینه تندرو و افراطی بنیامین نتانیاهو، بسیار قابل توجه است. طبق برنامه‌های کابینه جدید اسرائیل، اولین اصل راهبردی دولت جدید که روز چهارشنبه منتشر شد، اعلام می‌کند که «مردم یهود حق انحصاری و غیرقابل انکار بر تمام مناطق سرزمین اسرائیل دارند.» این اصل می‌گوید که این شامل کرانه غربی اشغالی هم می‌شود و قول می‌دهد شهرک‌سازی‌ها را در آن مناطق «توسعه دهد». شرکای دولت ائتلافی آقای نتانیاهو ایده راه‌حل دو کشور مستقل را رد می‌کنند. طبق این راه‌حل که از حمایت جامعه جهانی برخوردار است، کشور مستقل فلسطین با پایتختی مشترک بیت‌المقدس با اسرائیل شکل می‌گیرد.