با محسن برهانی چه کنیم؟

محمد مهاجری در اعتماد نوشت: ۱- تاکنون نه آقای محسن برهانی را دیده‌ام و نه با او هم‌کلام شده‌ام، اما در یکی، دو ماه اخیر اظهارنظر‌هایی از او در فضای مجازی و مطبوعات و در یک مناظره تلویزیونی نقل می‌شود که این حقوقدان را در زمره افراد شریف حرفه خود قرار می‌دهد.

۲- اما چرا سخنان او به مذاق عده‌ای خوش نمی‌آید؟ دلیلش روشن است. افرادی که همواره تشکیلات قضایی را صرفا چماقی می‌خواهند که به کار محکوم کردن رقیب می‌آید، اینک در برابر استدلالات کاملا علمی یک حقوقدان برمی‌آشوبند. آقای برهانی به عنوان یک چهره حوزوی که از سخنانش پیداست به قضای اسلامی تسلط دارد، کاملا درون‌دینی سخن می‌گوید.

از طرفی به عنوان یک چهره حقوقی و استاد دانشگاه کاملا در چارچوب قوانین موضوعه اظهارنظر می‌کند و اتفاقا هر دوی این ویژگی‌ها گناهان کوچکی نیستند که توسط افراد افراطی نادیده گرفته شوند!

۳- در اعتراضات اخیر، عده‌ای از مدافعان امنیت، به شهادت رسیده‌اند. متهمان دستگیرشده و در دادگاه برای‌شان حکم صادر شده است. در فضای رسانه‌ای و عمومی احکام صادره مورد مناقشه قرار گرفته. هم چهره‌های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی در برابر این احکام موضع گرفته‌اند (که به لحاظ حقوقی مسموع نیست) و حقوقدانانی مانند آقای برهانی با اقامه دلیل، صحت و قانونی بودن احکام صادره را زیر سوال برده‌اند.

اصولا اختلاف بین قضات امری کاملا پذیرفته است. در بسیاری از موارد احکام دادگاه‌های بدوی توسط قضات تجدیدنظر مردود شمرده می‌شود و این یعنی اختلاف‌نظر قضات. گاهی نیز احکام صادره توسط دیوان‌عالی کشور مورد مناقشه قرار می‌گیرد!

این هم یعنی اختلاف‌نظر قضات. دلیلش هم برمی‌گردد به برداشتی که هر قاضی از قانون دارد. طبق قانون اساسی، قضات می‌توانند در حوزه اختیار و تکلیف خود، قانون را تفسیر کنند و براساس برداشت خودشان رای بدهند؛ هر چند که ممکن است تفسیرشان توسط سلسله‌مراتب نقض شود. پس اختلاف‌نظر امری طبیعی است.

حال همین اختلاف اگر به سطح جامعه حقوقی کشور کشیده شود، نه‌تن‌ها مخل فعالیت‌های قضایی نیست بلکه عملا باعث می‌شود قضات در فضایی شفاف‌تر رای بدهند و حکم آن‌ها نزد افکار عمومی مقبول‌تر واقع شود.

۴- آقای محسن برهانی از این جهت، یک برکت است برای دستگاه قضایی. او با شهامت و صراحت دیدگاه‌های خود را بیان می‌کند و از تبعات احتمالی سخنانش بیم ندارد. قوه قضاییه می‌تواند با او دو برخورد داشته باشد؛ نخست اینکه او را به اتهام تشویش اذهان عمومی و تضعیف نظام احضار کند!

دوم همان‌گونه که جناب آقای اژه‌ای مدتی قبل، از گشودن باب گفتگو سخن راندند، با آقای برهانی به بحث بپردازند. یا قانع کنند یا اگر قانع شدند از آن برای اصلاح روند صدور احکام قضایی استفاده کنند.

۵- اگر وجود امثال آقای برهانی برای کشور به‌خصوص سیستم قضایی نعمت باشد، شکر این نعمت، شاید این است که در کرسی‌های تحقیقاتی مهم در سیستم حقوقی کشور از آن‌ها بهره‌مند شوند تا منشا اثر بیشتری گردند و اگر چنین نمی‌کنند امنیت این افراد را برای اظهارنظر آزاد، منطقی و حقوقی تامین و تضمین کنند.

خبرهای مرتبط