«نون خ»: ادامه‌ موفق دردسرهای نورالدین و رفقا / روايت كارنامه سعيد آقاخاني

آنا: نوروز امسال فصل چهارم مجموعه تلویزیونی «نون خ» به تهیه‌کنندگی مهدی فرجی و کارگردانی سعید آقاخانی روی آنتن شبکه یک رفت و همچنان نیز در حال پخش است. سریالی که توجه به همزمانی ماه مبارک رمضان و ایام نوروز، هر دو مناسبت را پوشش داده و سریال رمضانی تلویزیون نیز محسوب می‌شود.

سعید آقاخانی همچون سه فصل قبل این مجموعه علاوه بر کارگردانی، ایفاگر نقش اصلی سریال یعنی «نورالدین خانزاده» است. «نون خ» بیش از هرچیز مدیون تیزهوشی سعید آقاخانی در کارگردانی و بهره‌گیری از توانایی نادیده بازیگران نه چندان مطرح سریال است.

در کنار این موضوع، آقاخانی توانسته است با بهره‌گیری از ظرفیت‌های بالقوه جغرافیای، فرهنگ، آداب و رسوم و لهجه مناطق کردنشین، رنگ و لعاب دیگری به «نون خ» ببخشد. سریالی که پخش سری اول آن در نوروز سال ۱۳۹۷ با استقبال مخاطبان مواجه شد. متن قوی، بازی‌های باکیفیت و بهره‌گیری از ظرفیت‌های محیطی و محتوای مناطق کردنشین باعث شد مدیران تلویزیون برای ساخت فصل‌های بعدی این مجموعه تلویزیونی به سازندگان آن اعتماد کنند و به ترتیب در ماه مرضان سال ۱۳۹۹ و نوروز سال ۱۴۰۰ فصل‌های دوم و سوم «نون خ» نیز روی آنتن رفت. در فصل دوم، وقوع زمین‌لرزه در روستای محل زندگی اهالی «نون خ» و آواره شدن اهالی محور اصلی داستان بود و در سومین فصل هم کشف طلا در معدن متروک روستا بسترساز وقوع رخداد‌های گوناگون شد.

در فصل چهارم نیز حمله شبانه گرگ‌ها به روستا و تلاش اهالی برای دور کردن آن‌ها از محیط زندگیشان بستر اصلی قصه است.

** آقاخانی چگونه خانزاده شد؟

آقاخانی در مقام کارگردان و بازیگر توانسته تجربه حدود سه‌دهه فعالیت هنری خود را در سریال «نون خ» و شخصیت نورالدین خانزاده منعکس کند. او که خود متولد شهرستان بیجار بوده و اصالت کردی دارد، پس از چند تجربه تئاتر‌های دانشجویی و البته اجرا‌های حرفه‌ای در اوایل دهه هفتاد، از سال ۱۳۷۲ و با مجموعه «پرواز ۵۷» بازیگری در تلویزیون را تجربه کرد.

مجموعه تلویزیونی پرواز ۵۷ شامل آیتم‌های طنزی بود که مهران مدیری و جمعی از بازیگران جوانی که سابقه حضور جدی در سینما و تلویزیون را نداشتند روی آنتن بردند. آقاخانی یک سال بعد و در پاییز سال ۱۳۷۳ در کنار گروه سازنده پرواز ۵۷ که البته چهره‌های جدید دیگری را نیز در کنار خود ‌ می‌دید این بار در مجموعه ساعت خوش یه ایفای نقش پرداخت. سعید آقاخانی در این مجموعه هفتگی و ویژه‌برنامه نوروزی آن در نوروز سال ۱۳۷۴ با عنوان «سال خوش» علاوه بر بازی در آیتم‌های مختلف، شخصیت پسر بازیگوشی به نام «سعید» را بازی می‌کرد. آیتمی که ترانه کودکانه «سلام سلام صدتا سلام! خان‌دایی جان، خان‌دایی جان» مشهور شد. «سعید» همواره برای خان‌دایی عصبانیش (نادر سلیمانی) دردسر درست‌ می‌کرد و پایان همه آیتم‌ها با کتک خوردن او از دست خان دایی و یا فرار‌های کمابیش موفق او همراه می‌شد.

سعید آقاخانی همچون سایر بازیگران ساعت خوش در آن دوران، محبوبیت زیادی پیدا کرده بود. آیتم‌های طنز «سعید و خان دایی» و تکیه‌کلام‌های در آن سال‌ها رایج شده بود و آیتم‌های نمایشی یا اقتباسی از دو شخصیت سعید و خان‌دایی به عنصر جدایی‌ناپذیر جشن‌های مناسبتی مدارس تبدیل شده بود.

در سال‌های پایانی دهه هفتاد، آقاخانی در ادامه فعالیت خود به عنوان بازیگر در سریال‌هایی همچون «جادوی مهتاب»، قصه‌های شبانه، مجتمع مسکونی فرخ و فرج و فصل دوم «داستان یک شهر» بازی کرد؛ سریال‌هایی که اغلب محتوایی طنز داشتند و یا آقاخانی در آن‌ها ایفاگر نقش یک شخصیت طنز را داشت.

او در سال ۱۳۷۶ در اولین تجربه بازیگری خود در فیلم «کلید ازدواج» به کارگردانی داود موثقی نیز بازی کرد. فیلمی که علیرضا خمسه نقش اصلی آن را بازی می‌کرد و بازیگرانی همچون حمید لولایی، رضا عطاران و نادر سلیمانی هم از گروه بازیگران ساعت خوش در آن ایفای نقش می‌کردند.

آقاخانی در اوایل دهه هشتاد در دو سریال «خانه به دوش» و «متهم گریخت» با رضا عطاران که کارگردانی این دو سریال را به عهده داشت همکاری کرد. این دو مجموعه تلویزیونی به ترتیب در ماه رمضان سال‌های ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴ از شبکه سوم سیما پخش شدند و در زمره آثار پربیننده آن سال‌ها قرار گرفتند به‌گونه‌ای که حتی در بازپخش هم مخاطبان زیاد داشتند. او در «خانه به دوش» طراح فیلمنامه و در «متهم گریخت» نویسنده و بازیگر بود.

«روزگار خوش حبیب آقا»، «زندگی به شرط خنده»، «کمربند‌ها را ببنیدیم» و «چاردیواری» سریال‌های دیگری بودند که آقاخانی در نیمه اول دهه هشتاد و پیش از تجربه کارگردانی در آن‌ها ایفای نقش کرد. به این ترتیب او به عنوان یک بزیگر طنز شناخته‌شده جایگاه خود را در تلویزیون تثبیت کرد.

آقاخانی با کارگردانی سریال «عید امسال» در سال ۱۳۹۲ نخستین تجربه ساخت یک سریال طنز را در تلویزیون پشت سر گذاشت. روندی که در سال‌های بعد سرعت بسیار زیادی پیدا کرد.

او در فاصله سال‌های ۱۳۸۹ تا نود و هفت ۱۰ سریال طنز ساخت که عموماً در ایام نوروز از تلویزیون پخش شدند و به این ترتیب نامش را به عنوان یکی از پرکارترین کارگردانان تلویزیون در هه ۹۰ مطرح کرد. «عید امسال»، «زن بابا»، «خوش‌نشین‌ها»، «راه دررو»، «دزد و پلیس»، «بیمار استاندارد»، «شب عید»، «خروس»، «روز‌های بد به در» عناوین سریال‌هایی است که آقاخانی در این سال‌ها جلوی دوربین برد.

با این حال، «نون خ» نقطه عطف تولیدات تلویزیونی آقاخانی بود. سریال نوروزی شبکه یک سیما در سال ۱۳۹۸ که بخش‌هایی از آن در استان کرمانشاه تولید شد و البته شخصیت‌های اصلی آن نیز به فرهنگ و جغرافیای آن خطه تعلق داشتند.

پس از بازی در فیلم «کلید ازدواج» حدود ۱۲ سال از بازیگری در سینما دور بود و در سال ۱۳۸۸ با فیلم «بعدازظهر سگی‌سگی» مصطفی کیایی به پرده نقره‌ای سینما بازگشت. این فیلم شروع تازه آقاخانی در سینمابود که در سال‌های بعد او را به‌عنوان یکی از بازیگران پرکار و باکیفیت سینما به اهالی و علاقه‌مندان سینما شناساند؛ بازیگری که توانایی‌های پیدا و پنهان فراوانی برای ایفای نقش‌های جدی و طنز دارد.

این بازیگر با چند بازی قابل تحسین در نقش شخصیت‌های تلخ، زخم‌خورده و یا رنج‌دیده سینمای دهه ۹۰ شناخته می‌شود. «لامپ ۱۰۰»، «پیلوت»، «خداحافظی طولانی»، «قسم»، «خون شد» و «بنفشه آفریقایی» از جمله آثاری هستند که آقاخانی با حضور در آن‌ها توانایی خود را برای ایفای نقش‌های کاملاً جدی و گاه تلخ نشان داد.

او برای بازی در فیلم «خداحافظی طولانی» به کارگردانی فرزاد موتمن برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد از سی و سومین جشنواره فیلم فجر شد. درخششی که البته در فیلم‌های «قسم» و «خون شد» هم تکرار شد و نشان داد که یک بازیگر باکیفیت می‌تواند در هر دو عرصه طنز و جدی درخشان ظاهر شود.

آخرین حضور آقاخانی در یک فیلم سینمایی به «خون شد» به کارگردانی مسعود کیمیایی بازمی‌گردد جایی که او در فیلم زیرمتوسط کیمیایی به خوبی از پس نقش «فضلی» به عنوان شخصیتی درهم‌شکسته، زخم‌خورده و آماده انتقام برآمد.

آقاخانی با بهره‌گیری درست و به‌موقع از میمیک چهره و نگاه‌های خیره، صدای خش‌دار و البته تأنی و وقفه‌های خاص در حرکت و شیوه بیان دیالوگ‌ها، فضلی را به نقطه‌قوت فیلم کیمیایی تبدیل کرد؛ به‌گونه‌ای که اگر مخاطبان پرتعداد سریال «نون خ» فیلم کیمیایی را ببینند، تشخیص این که بازیگران «نورالدین خانزاده» مهربان و خوش‌صحبت و به تعبیر خودش «دانا و خوش‌بیان» با فضلی زخم خورده و درونگرا یکی هستند سخت باشد. این همان هنر بازیگری است که سازنده «نون خ» به خوبی توانسته است از آن در مسیر بازیگری خود بهره ببرد.

** بازیگرانی که درخشیدند

در «نون خ ۴» باز هم شاهد هنرنمایی بازیگران بومی بودیم که با این سریال به مخاطبان معرفی شدند. بازیگرانی همچون ماشالله وروایی (کاووس)، کاظم نوربخش (سلمان)، سیروس سپهری (ادریس) افشین ملکی (افشین) و حسین موسوی (وحید) که نقش جمعی از همولایتی‌های نورالدین را در این مجموعه بازی می‌کردند. به این جمع باید سیروس میمنت را هم افزود بازیگری که پس از سال‌ها بازی در نقش‌های فرعی، با نقش «کیوان» در قاب تلویزیون درخشید.

جمعی از بازیگران شناخته‌شده‌تر همچون میرطاهر مظلومی، حمیدرضا آذرنگ، هومن حاج عبداللهی، علی صالحی و علی صادقی نیز به تناوب در این چهارفصل به این جمع ثابت پیوسته و یا از آن جدا شده‌اند. اما چهره جدید و به نوعی پدیده این فصل از «نون خ» امیر سهیلی بود که با ایفی نقش «رامین فود» نگاه‌ها را به خود جلب کرد. بازیگری که پیش از این با حضور در مجموعه محله گل و بلبل و کلبه عمو پورنگ و البته فیلم سینمایی «آهوی پیشونی سفید» برای مخاطبان کودک شناخته شده بود.

در مجموع، فصل چهارم «نون خ» با وجود برخی ایرادات محتوایی و فیلمنامه‌ای نشان داد که همچنان یک اثر استخواندار و پویا است که می‌تواند در جذب مخاطب کامیاب باشد. اثری که با پشتوانه سه فصل قبلی خود، در فصل چهارم نیز با حفظ همان ریتم قبلی توانست گلیم خود را از آب بیرون بکشد.