ظریف: هدف طائب از گاندو زدن من بود / آنهاییکه کشور را به این روز کشیدند روزی محاکمه خواهند شد

انتخاب/هم ميهن/نوانديش: محمدجواد ظریف وزیر خارجه سابق با حضور در کلاب هاوس به بیان نقطه نظرات خود در مورد مذاکرات احیای برجام و جواب سوالات کاربران پرداخت.

 گزیده اظهارات ظریف به شرح زیر است:

من نماینده ایران در کنفرانس بن بودم؛ اما بدون شهید سلیمانی نمی شد آن حضور فعال را در کنفرانس بن مربوط به افغانستان داشت.

چه شد که بوش گفت محور شرارت؟ در ژانویه 2002، دو هفته قبل از سخنرانی بوش، یک کشتی حامل سلاح برای عرفات در کرانه باختری توسط اسرائیل کشف شد؛ این کشتی کارن ای نام داشت و مدعی شدند که برای ایران است؛ این واقعه باعث امنیتی سازی مجددی از سوی اسرائیل شد.

اروپایی ها توانستند بعد از ترامپ اجماع امنیتی علیه ترامپ شکل دهند، اما علیه ایران شکل نگرفت.

احمدی نژاد و شعار "قطار بی ترمز و فرمان هسته ای" او به کمک امنیتی سازی ایران آمد.

قطعنامه 1929 علیه ایران، یکی از بدترین قطعنامه ها در طول تاریخ شورای امنیت بود؛ با حمایت چین و روسیه هم بود.

تمام مذاکرات و صورت جلسات را برای رهبری می‌فرستادیم؛ ایشان هر وقت می‌خواستند نظر می‌دادند و هر موقع می‌خواستند نظر نمی دادند.

رهبری در هر مورد مخالف بود می گفت و ما حتی در مواردی که توان پیگیری مطالبه ای را نداشتیم، اول به ایشان اطلاع می دادیم و پس از کسب مجوز اقدام می کردیم.

[در اوائل دهه 2000] کلمه به کلمه بحث ها و مذاکرات در افغانستان با سردار سلیمانی هماهنگ می کردم.

اختلاف من و اکبری از CTBT شروع شد؛ او به شدت در وزارت دفاع آن زمان علیه CTBT صحبت و فضاسازی کرد.

اکبری گفت من سردمدار مخالفت با CTBT بودم؛ پایه ریزی دعوای هسته ای از همین موضوع شروع شد.

هدف طائب از گاندو زدن من بود؛ فکر می کرد من نایاک را تاسیس کرده ام.

مذاکرات مسقط تابوشکنی بود که توسط برادر عزیزم دکتر صالحی انجام گرفت که علی رغم کارشکنی شدید جلیلی و مخالفت احمدی نژاد برگزار شد.

شش قطعنامه فصل هفتی، ایران را وادار به مذاکره با امریکا کرد؛ ناگزیر بودیم.

الحمدلله مداح ها و حاج محمود کریمی اینقدر انگلیسی شان خوب شده که می توانند بگویند ظریف زبان انگلیسی بلد نیست.

هرکس بگوید در روابط بین الملل می توان تضمین گرفت، عوام است.

اگر برجام اینقدر خیانتی بدتر از ترکمنچای است چرا آن را دور نمی‌اندازید؟ پاره کنید و دفنش کنید. ما دو سال است کاره‌ای نیستیم هنوز دوستان به دنبال همان برجام هستند

دوستان عاشق ترامپ هستند و دوست داشتند او پیروز شود.

می گویند یک دیوانه ای یک سنگی انداخته در چاه که صد عاقل نمی توانند درش بیاورند. اگر اینطور است چرا این عاقل های شما همچنان دنبال همان برجام هستند؟

روسیه اولین ضربه را به ما زد

در مذاکرات اولین ضربه را از روسیه خوردیم که گفتند تمام نیاز بوشهر برای تمام دوره حیاتش را تامین کردیم. زیرا نطنز ۵۵ هزار سانتریفیوژ p1 داشت و مسئله سوخت آن در میان بود.

روسیه هدف خودش و حوزه اقتدارش در جهان پساجنگ سرد، انرژی قرار داده، و با گفتن اینکه ما همه سوخت را تامین کردیم، دست ما را بست. یعنی در مذاکرات ما را در موضع ضعف قرار دادند به همین دلیل نتوانستیم در دوره برجام به بالاتر از ۶ هزار سو برسیم. البته من روس‌ستیز نیستم، روسیه همسایه مهم ما و قدرت بزرگ جهان است و باید با آنها رابطه منطقی داشته باشیم.

مذاکرات را با مشکلی که روسیه ایجاد کرد، آغاز کردیم. برای کسانی که می‌گویند برجام برای رفع تحریم بود، بگویم ما تا فروردین ۹۴ فقط بحث هسته‌ای داشتیم و از آن به بعد وارد مسأله برداشتن تحریم شدیم. من معتقد بودم اگر زودتر وارد برداشتن تحریم‌ها می‌شدیم، آمریکا ما به ازا می‌خواهد و باید امتیاز بدهیم.

خیلی‌ها می‌گویند چرا درباره موارد دیگر مذاکره نکردید. در پاسخ باید بگویم سیاست علم امکانات است نه علم آرزوها. من علاقه داشتم درباره مسائل دیگر مذاکره می‌کردم اما امکانات همین بود.

من این انتخاب را نداشتم راجع به همه موضوعات مذاکره کنم و فقط می‌توانستم راجع به مسائل هسته‌ای مذاکره کنم

ما تا فروردین ۹۴ بر اساس دستورالعمل‌ها و خط قرمزهایی که داشتیم فقط دررابطه با مسائل هسته‌ای صحبت می‌کردیم و پس از آن وارد رفع تحریم شدیم.

سیاست، جهان امکانات است نه جهان آرزوها. من این انتخاب را نداشتم راجع به همه موضوعات مذاکره کنم. من یک نفر بودم و با یک نظر و تصمیم ‌گیری فقط در اختیار من نبود.

من نظر خودم را داشتم اما سیاست، علم شدنی‌هاست و نه علم آرزوها. برخی در این دو روز به من حمله کردند که می‌گویم آرمان نداشته باشید که خیلی حرف بچگانه‌ای است.

تیترهای گذشته روزنامه کیهان را ببینید

روزنامه کیهان پس از مذاکرات دور دوم ژنو که حق غنی‌سازی را گرفتیم تیتر می‌زد که از کجا معلوم غنی سازی انجام شود؟ الان می‌گوید از قبل حق غنی‌سازی داشتیم!

در دور دوم مذاکرات ژنو، علیرغم عصبانیت فرانسوی‌ها آن را به نتیجه رساندیم. در ان توافق ما حق غنی‌سازی را گرفتیم. برخی می‌گفتند ما از قبل آن را داشتیم. تیترهای کیهان را در آن زمان ببینید می‌گفتند که اطمینان ندارند به این موضوع اما الان می‌گویند ما حق غنی‌سازی را از قبل داشتیم.

هدف اصلی مسئولیت من در وزارت امور خارجه شکستن اجماع امنیتی در جهان علیه ایران بود

هدف اصلی مسئولیت من در وزارت امور خارجه را شکستن اجماع امنیتی در جهان علیه ایران بود. برای کسانی که می‌گویند هدف مذاکرات برداشتن تحریم ها است باید تصریح کنم که چرا در سال ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ که ایران هنوز تحریم نبود ، چرا مذاکره کردیم؟ ما می‌خواستیم اجماع امنیتی علیه ایران یا شکل نگیرد یا شکسته شود. بله براداشتن تحریم ها علیه ایران نیز یکی از دلایل مذاکره بود، اما شکستن اجماع امنیتی مهم ترین مسئله به شمار می‌رفت.به‌طوری که برای مدت چهار سال آقای ترامپ تلاش کرد که مسائل ایران را دوباره امنیتی کند اما نتوانست و شکست خورد.

برخی از آقایان ادعای سواد دارند. خب قطعنامه های سازمان ملل را بخوانند. خانم شرمن می گفت که جواد ظریف معنی lift  را نمی فهمد.

زبان سازمان ملل یک زبان به خصوص است. هیچ کسی به اندازه من و لاوروف در بین وزرا  زبان سازمان ملل را بلد نیست.  استاد من وقتی پایان نامه دکترای خودم با موضوع تجاوز و دفاع را می‌نوشتم به من می گفت که به زبان انگلیسی بنویس و نه زبان سازمان ملل. خب خانم شرمن که به اندازه من زبان سازمان ملل را نمی فهمد.

همه برجام و صد در صد آن نظر ما نیست. من نگاه برد و باخت به موضوع برجام ندارم. بلکه توان در حد توان به نکاتی که ما می‌خواستیم رسیده است.
ما با غربی‌ها توافق کرده بودیم که دو کلمه در متن برجام به کار نرود. یکی از این‌ها ممنوعیت بود و دیگری ساسپند(تعلیق). من در مجلس گفتم کلمه ساسپنشن نیست و این اشتباه از من بود. علتش هم این بود که ما دستور العمل داده بودیم به همه دوستانی که داشتند ضمائم برجام رو مذاکره می کردند که از برخی عبارات استفاده نشود.

در لحظات آخر مذاکرات برجام، نماینده اروپا گفته بود ما تحریم های ایران را برمی داریم، لغو میکنیم یا همان لیفت میکنیم اما تصمیمات اتحادیه اروپا که شامل چیزای دیگه ای است نمی توانیم لیفت کنیم تا زمانی که کل تحریم ها برداشته بشود یعنی مثلا تحریم های نظامی تحریم های دیگه ای که بر اساس قطعنامه شورای امنیت که تا 5 سال یا 8 سال بعد هم بود لذا ما اینا رو ساسپند میکنیم و بعدن لیفت میکنیم.
خب متاسفانه معاونان من نیز این موضوع اروپایی‌ها را قبول کردند و به من هم نگفتند. و هیچ ربطی هم به آمریکایی ها ندارد.

براین اساس دوستانی گفتند که ظریف برجام را نخوانده است. اگر برجام خوب نبود چرا ترامپ نتوانست به هیچ بندی استناد کند وقتی که می‌خواست از برجام خارج شود. مثلا استناد کند و بگوید که بند 36 ایراد داشت و من از برجام بیرون آمدم. چرا جان بولتون نتوانست استناد کند؟ او که دوسال نماینده آمریکا در سازمان ملل بود.

برخی که می‌گویند من نتوانستم در برجام تضمینی بگیرم اما کسی عوام است که بگوید در تعهد بین المللی می‌توان تضمین گرفت. بلکه مسئله این است که منافع خروج باید از مضرات آن کمتر باشد. خب مضرات خروج آمریکا بیشتر بود.

آنهاییکه کشور را به این روز کشیدند روزی محاکمه خواهند شد

آنهایی که می‌گویند من معنی suspend را نمی فهمم، بین خودشان و خدا ظلم می کنند و حق من نیست که حلال کنم این ظلم به مردم است.

آنهاییکه کشور را به این روز کشیدند روزی محاکمه خواهند شد. میگویند ظریف خواب بود و ترامپ برجام را پاره کرد اگر بد بود چرا او از برجام خارج شد. ترامپ از توافق اب و هوا هم خارج شد اروپا هم خواب بود؟

برجام را به‌هیچ وجه ترکمانچای نمی‌دانم و ضمن این‌که در شرایط خیلی بدی به برجام پیوستیم واگر قرار است بررسی شود باید این مسئله بررسی شود که چه کسانی قطعنامه‌ها را کاغذ پاره خواندند و ما را مجبور کردند که برای خروج از این تحریم ها مذاکره کنیم

‌

یکی از سناتورهای نزدیک به ترامپ، در سفری به نیویورک سراغ من آمد و گفت ترامپ از شما برای حضور در کاخ سفید دعوت کرده وقتی به تهران منتقل کردم و گفتم در صورت عدم موفقیت، مجازات را می‌پذیرم اما پیام به مراحل عالی نرسید و در سطوح پایین رد شد.

بعد از برجام، ۸۵ میلیارد دلار درخواست سرمایه‌گذاری در ایران داشتیم که با ۱۳ میلیارد دلار موافقت شد اما فقط ۲ میلیارد دلار جذب سرمایه داشتیم. ما در جذب سرمایه موفق نبودیم و سرمایه‌گذاران جز برای فروش محصولات مصرفی پا پیش نگذاشتند.

حقوق بین‌الملل به‌دنبال سیاست بین‌الملل است. هیچ تضمین اجرایی در جهان برای توافقات وجود ندارد، مگر اینکه نفع اجرای آن‌ها از ضرر اجرایشان بیش‌تر باشد و ضرر اجرایشان از ضرر عدم اجرایشان کم‌تر.

ترامپ آدم قابل اعتمادی نبود و آقای روحانی هم حاضر نبود با ترامپ دیداری بی‌نتیجه داشته باشد. من هم با تصمیم آقای روحانی در این باره مخالف نبودم.

من طرحی را با پوتین مطرح کردم که آن را به ترامپ منتقل کند، طرح، نظر ترامپ را هم جلب کرد اما پمپئو روند آن را برهم زد.

اجازه ندادیم ترامپ در پروژه بازامنیتی‌سازی ایران موفق شود. ترامپ و پمپئو دوبار با این دستورجلسه نشست شورای امنیت سازمان ملل تشکیل دادند که در هردو بار شکست خوردند. در این زمینه فکر می‌کنم ۱۰۰ درصد توفیق داشتیم.

پومپئو و بولتون تمام تلاششان را کردند که نگذارند ترامپ به طرحی درباره مذاکره فکر کند. بولتون حقوق‌بگیر سازمان مجاهدین خلق بود. فقط در یک فقره، از آن‌ها ۴۰هزار دلار برای حضور در نشست فرانسه دریافت کرد.

مسئله برجام در داخل کشور متاسفانه به یک فوتبال سیاسی تبدیل شد.

قبل از خروج ترامپ از برجام دو اتفاق مهم اقتاد؛ یکی ناآرامی‌های دی۹۶ بود که بولتون در آن ایام باتوجه به این اتفاقات به ترامپ قول داده بود که حکومت ایران فرومی‌‌ریزد، ترامپ هم این را به اروپایی‌ها منتقل کرده بود و از آن‌ها خواسته بود صبر کنند تا این اتفاق بیفتد.
دومی هم شوی انتخاباتی نتانیاهو بود که درباره اسناد ادعایی شورآباد به راه انداخت و ترامپ را متقاعد کرد که در زمینه بین‌المللی هم می‌تواند به ایران فشار وارد کند. بنابراین بعد از این دو اتفاق، زمینه داخلی و بین‌المللی برای ترامپ فراهم شد تا به سراغ پاره کردن برجام برود.

موضوع در مقطعی از مذاکرات که به مرحله تبادل زندانیان رسیده بودیم، برخلاف آنچه سریال گاندو روایت کرد، «پول دربرابر زندانی» نبود، بلکه «زندانی دربرابر زندانی» بود.

آن فردی که بیش‌تر اطلاع‌رسانی‌های نادرست را درباره عدم اجرای شروط رهبری انجام داد، در هیئت نظارت هم همین‌ها را مطرح می‌کرد که اکثر افراد هیئت با او مخالف بودند ولی ایشان نظرات شخصی‌اش را می‌گفت و در رسانه‌ها هم پخش می‌شد.(اعضای «هیئت نظارت بر اجرای برجام»، حسن روحانی، علی‌ لاریجانی، محمدجواد ظریف، حسین دهقان، علی شمخانی، علی‌اکبر صالحی، سعید جلیلی و علی‌اکبر ولایتی بودند.)

به نظرم امکان رسیدن به توافقی بهتر از برجام وجود ندارد.

تهیه‌کننده گاندو همراه ما یک سفر به محل برگزاری مذاکرات آمد و گفت می‌خواهم با رعایت تقوا فیلمی بسازم. اگر صوتی از گفت‌و‌گو با من دارند خواهش می‌کنم آن را منتشر کنند.