ذاکریان: مقاومت حق حماس است ولی با رعایت حقوق بشر

روزنامه هم میهن: مهدی ذاکریان، استاد دانشگاه و تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل با بیان اینکه سازمان ملل مجری تصمیمات دولت‌های عضو است و سازمانی مستقل از دولت‌ها نیست، گفت: «سازمان ملل موضوعی را پیگیری و مصوب می‌کند که دولت‌ها مصوب کرده‌اند اما بستگی دارد که در کدام رکن آن تصویب شود. یعنی اگر در شورای امنیت باشد بار اجرایی قوی‌تری دارد و اگر در شورای حقوق بشر یا در مجمع عمومی باشد، بار توصیه‌ای دارد. بنابراین نمی‌توانیم بگوییم سازمان ملل فراتر از دولت‌ها عمل می‌کند. اما آنچه در نشست سه‌شنبه‌شب رخ داد، این بود که دبیرکل سازمان ملل بر پایه فصل 15 و ماده 99 منشور حقوق سازمان ملل به دنبال آن بود که نظر شورای امنیت را به موضوعی که به عقیده‌ او مطمئن یا ممکن است حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را تهدید کرده باشد، جلب کند. یعنی اظهارات دبیرکل براساس وظیفه او بوده است.»

او ادامه داد‌: «پرونده غزه در شورای امنیت در دستور کار است و دبیرکل گزارش خود را ارائه داد تا 15کشور عضو آن درباره غزه تصمیم بگیرند. تاکنون قطعنامه‌هایی در این شورا مطرح شده که وتو شده است. البته در پیش‌نویس قطعنامه‌ آمریکا گفته می‌شود نام ایران آمده بود اما با اصرار روسیه حذف شده است. شورای امنیت محل تصمیم‌گیری کشورها است و هر کدام از این کشورها نگاه خاصی دارند اما در نهایت باید توافق میان این کشورها حاصل شود وگرنه نظم جهانی فرو می‌ریزد.»

این تحلیلگر خاورمیانه در پاسخ به اینکه واکنش دبیرکل شورای امنیت، برای جلب افکار عمومی به منظور برقراری صلح بوده است؟ تاکید کرد: «تصمیم کشورهای عضو شورای امنیت براساس افکار عمومی اتخاذ می‌شود. وتو کردن هر پیشنهاد در برقراری صلح/جنگ خاورمیانه برای کشورها هزینه دارد. واکنش تند دبیرکل کاملاً آگاهانه بود و براساس وظایفش گزارش جامعی از آخرین وضعیت منطقه ارائه کرد که نمی‌توان از بیش از یک میلیون نفر جمعیت خواست که جابه‌جا شوند زیرا اسرائیل می‌خواهد آنجا را بمباران کند؛ موضوعی که موجب عصبانیت دبیرکل شد این است. او تنها یک بخش تراتژدی را ندید بلکه به ریشه این تراتژدی اشاره کرد که یک ملت را از سرزمین خود بیرون و شهرک‌سازی کرده‌‌اند و آدم‌های غیرنظامی محاصره شده‌اند و در نهایت در صورت دفاع از شرایط خود محکوم و کشته می‌شوند.»

او با بیان اینکه حماس یک گروه شبه‌نظامی است و ارتش نیست که آموزش‌های لازم را دیده باشند و نسبت به حقوق خود آگاه باشند، تصریح کرد: «مقاومت حق حماس است ولی با رعایت حقوق بشر. اگر این موضوع رعایت می‌شد هیچ مشکلی پیش نمی‌آمد. حماس هم مانند ایران مرتکب اشتباهاتی شده است. می‌خواهم بگویم حماس و برخی از کشورها نحوه دست پیدا کردن به حقوق خود را در نظام بین‌الملل بلد نیستند. به‌عنوان مثال احمدی‌نژاد در مسیری قدم برداشت که به صدور 6 قطعنامه تحریمی از سوی شورای امنیت علیه ایران منتهی شد اما ظریف مسیری دیگر رفت که نه‌تنها همه قطعنامه‌های تحریمی کنار گذاشته شد که حتی موفق شد امتیازاتی بگیرد که امروز آقایان به آن افتخار می‌کنند. در واقع 5 سال پس از برجام، موفق به لغو تحریم تسلیحات متعارف شد و امسال و در یک ماه گذشته تحریم‌های موشکی لغو شد. بنابراین برای مقاومت عالمانه باید با شناخت از جهان و روش صحیح گام برداشت تا به نتیجه رسید. دبیرکل سازمان ملل این درس را می‌داد که فلسطینی‌ها باید هوشمندانه عمل کنند به این معنی که به فلسطینی‌ها ظلم شده است و اگر به شیوه صحیح دفاع می‌کردند، هیچ مشکلی برای‌شان پیش نمی‌آمد. دبیرکل به موضوعی ریشه‌ای اشاره کرده است و به همین دلیل اسرائیل عصبانی شده است.»

خبر مرتبط: صفحه اول روزنامه های پنجشنبه 4 آبان 1402

ذاکریان اضافه کرد:«دبیرکل ماهیت و ذات اسرائیل را به لحاظ اشغالی که انجام داده زیر سوال برده است. به نظرم اقدام دبیرکل بسیار مهم، ‌دقیق و ماندگار بود. ما در حقوق بین‌الملل بشردوستانه با اصل تناسب مواجهیم. عملیات حماس و اسرائیل را مقایسه کنید. براساس اصل تناسب باید مقابله با یک رفتار متناسب با آن باشد. نمی‌گویم عملیات حماس بر ضدغیرنظامیان درست بوده است اما نوع عملیات اسرائیل با عملیات حماس تناسب ندارد. اسرائیل باید متناسب با ضربه‌ای که خورد ضربه می‌زد نه اینکه یک میلیون نفر را آواره کند و بیمارستان را هدف قرار دهد. عملیات حماس قطعاً غلط و عملیات اسرائیل قطعاً غلط‌تر است. اسرائیل یک گروه نیست. گروه‌ها آموزش ندیده‌اند و تعهدی به کنوانسیون‌های ژنو ندارند.»

این کارشناس بین‌‌الملل تصریح کرد:«براساس کنوانسیون‌های ژنو و حقوق بین‌الملل، اشغال سرزمین و ساخت شهرک در سرزمین اشغالی تخلف است. جابه‌جایی غیرنظامیان نیز تخلف است و هیچ دولتی حق ندارد برای ادامه جنگ به جا‌به‌جایی اجباری غیرنظامیان دست بزند. گزارش دبیرکل قطعاً تاثیری مثبت بر دولت‌ها خواهد داشت. سخنان امانوئل مکرون نیز مبین این موضوع است که شهرک‌سازی‌ها را تقبیح می‌کند و این گزارش دبیرکل سبب مواضع تندتری از سوی کشورها نسبت به اسرائیل خواهد شد. فشار افکار عمومی زمانی ایجاد می‌شود که به لحاظ فکری و نظری دلایل قانع‌کننده‌ای برای مردم دنیا ارائه کنید. دبیرکل این اقدام را انجام داده است.»