ویروس زیکا چیست؟ / علائم، راه های درمان و روش پیشگیری

زیکا ویروسی است که عمدتاً از طریق نیش پشه آلوده منتقل می‌شود، اگرچه راه‌های دیگری نیز برای ابتلا به این عفونت امکان‌پذیر است.

به گزارش ایسنا به نقل از everydayhealth، این ویروس در سال ۱۹۴۷ میلادی نامگذاری شد، زمانی که دانشمندان، جنگل زیکا در اوگاندا را برای تب زرد (یک بیماری ویروسی متفاوت) زیر نظر گرفته بودند. همچنین سال بعد از آن نیز این ویروس از یک پشه بازیابی شد. در سال ۱۹۵۲ نیز، اولین موارد ابتلای انسانی در اوگاندا و جمهوری متحد تانزانیا گزارش شدند.

شیوع زیکا در قاره آمریکا، آفریقا، آسیا و جزایر اقیانوس آرام ثبت شده است. اولین شیوع در قاره آمریکا در سال ۲۰۱۵ رخ داد، زمانی که این ویروس در آمریکای لاتین و مرکزی گسترش یافت.

در ژوئیه ۲۰۱۶ نیز اولین شیوع این بیماری در ایالات متحده در فلوریدا ثبت شد.

به گفته متخصصان، بسیاری از افراد آلوده به ویروس زیکا علائم خفیفی خواهند داشت یا اصلاً هیچ علائمی ندارند. افراد معمولاً آنقدر بیمار نمی شوند که نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشند و علائم این بیماری نیز تا یک هفته طول می کشد.

با این حال، برای زنان باردار عفونت زیکا بسیار نگران کننده است زیرا می تواند باعث نقص مادرزادی جنین شود. بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های ایالات متحده (CDC)، تقریباً از هر هفت نوزاد متولد شده از زنان مبتلا به زیکا در دوران بارداری، یک نوزاد دارای مشکلات سلامتی مانند اندازه کوچک سر، آسیب مغزی و اختلال بینایی یا شنوایی بوده است.

تحقیقات نشان می دهد که این ویروس ممکن است با سندرم «گیلن باره» (GBS) نیز مرتبط باشد، یک بیماری عصبی نادر اما جدی که با ضعف عمومی مشخص می شود.

علائم و نشانه های عفونت ویروسی زیکا

تنها حدود یک پنجم افراد آلوده به زیکا علائم یا نشانه هایی دارند. در نتیجه، بسیاری از مردم متوجه نمی شوند که آلوده شده اند. هنگامی که فردی علائم این بیماری را نشان می دهد، معمولاً در عرض یک هفته پس از گزش توسط پشه آلوده است.

علائم زیکا ممکن است شامل موارد زیر باشد:

- تب

- بثورات پوستی

- ورم ملتحمه (چشم صورتی)

- درد مفاصل یا عضله

- سردرد

به طور معمول، این علائم خفیف هستند و حدود یک هفته طول می کشند.

علل و عوامل خطر ابتلا به ویروس زیکا

ویروس زیکا عمدتاً از طریق نیش پشه‌های «آئدس» آلوده (از جمله گونه‌های Aedes aegypti و Aedes albopictus) منتشر می‌شود.

این نوع پشه ها اغلب در ساعات روز حمله می کنند اما در شب نیز نیش می زنند. آنها معمولاً در نزدیکی آب راکد تخم می گذارند و می توانند در داخل و خارج از خانه زنده بمانند. آنها همان پشه‌هایی هستند که ویروس‌های عامل «تب دنگی»، «چیکونگونیا» و «تب زرد» را نیز منتقل می‌کنند.

پشه‌ها وقتی از فردی که قبلاً ویروس را داشته تغذیه می‌کنند، آلوده می‌شوند و از طریق نیش خود آن را به افراد دیگر نیز منتقل می‌کنند.

در همین حال، راه‌های کمتر رایج دیگری نیز وجود دارد که ممکن است ویروس زیکا را گسترش دهد. برخی از این شیوه های انتقال گزارش شده تایید نشده اند یا به تحقیقات بیشتری نیاز دارند. با این حال این ویروس توسط قطرات تنفسی مانند سارس-کوو-۲، ویروس کرونا که باعث عفونت کووید۱۹ می شود، منتشر نمی شود.

همچنین گزارش‌هایی نیز از ابتلا به این بیماری از طریق انتقال خون آلوده وجود دارد. همچنین متخصصان اظهار کرده‌اند که رابطه جنسی محافظت نشده با فرد آلوده نیز میتواند یکی از راه‌های انتقال این بیماری باشد. این ویروس می‌تواند در دوران بارداری یا هنگام تولد از مادر آلوده به جنین یا نوزاد نیز منتقل شود.

یک فرد مبتلا می تواند ویروس را قبل از بروز علائم یا پس از فروکش کردن علائم که به عنوان انتقال بدون علامت شناخته می شود نیز پخش کند.

زیکا چگونه تشخیص داده می شود؟

عفونت ویروسی زیکا از طریق آزمایش خون یا ادرار قابل تشخیص است. آزمایش‌هایی برای تشخیص وجود ویروس در بدن وجود دارد.

آزمایش زیکا معمولاً در صورتی توصیه می شود که فرد پس از حضور در یک منطقه پرخطر یا داشتن رابطه محافظت نشده با فردی که در منطقه ای بوده که زیکا در آن شایع است، علائمی را نشان دهد.

همچنین زنان بارداری که ممکن است در معرض زیکا قرار داشته باشند، باید آزمایش شوند. اگر سونوگرافی جنین ناهنجاری های احتمالی مرتبط با زیکا را نشان دهد، پزشک شما همچنین می خواهد برای شناسایی این عفونت آزمایش دهید.

با این حال بسیاری از افراد آلوده به ویروس هیچ علامتی ندارند یا فقط علائم خفیفی دارند و بنابراین عفونت ممکن است تشخیص داده نشود.

تخمین زده می شود حدود ۸۰ درصد از افرادی که به ویروس زیکا مبتلا می شوند، هرگز علائمی ندارند. وقتی علائم ظاهر می شوند، معمولاً خفیف هستند. برای زیکا بسیار غیرعادی است که نیاز به بستری شدن در بیمارستان باشد یا منجر به مرگ شود.

مدت زمان ابتلا به ویروس زیکا

حدود یک نفر از هر پنج نفر در صورت آلوده شدن به زیکا، علائمی را نشان می دهند و علائم معمولاً حدود دو تا هفت روز طول می کشد.

درمان و گزینه های دارویی برای عفونت ویروسی زیکا

هیچ واکسنی برای زیکا وجود ندارد و درمان عفونت ویروسی معمولاً شامل مدیریت علائم است زیرا هیچ درمان ضد ویروسی اثبات شده ای در دسترس نیست.

برای تسکین علائم ویروس، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های ایالات متحده توصیه می کند:

- برای جلوگیری از کم آبی مایعات فراوان بنوشید.

- استراحت کافی داشته باشید.

- برای کاهش درد و تب استامینوفن مصرف کنید.

- بدون مشورت با پزشک، آسپرین، ایبوپروفن (ادویل) یا هر داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مصرف نکنید.

-در صورت آلوده شدن به ویروس زیکا در مورد تمام داروهایی که مصرف می کنید به پزشک خود اطلاع دهید.

درمان های جایگزین و مکمل

ممکن است انواع گیاهان یا محصولات طبیعی را ببینید که به عنوان راهی برای پیشگیری یا درمان ویروس زیکا معرفی می شوند. با این حال هیچ مدرک معتبری وجود ندارد که نشان دهد هر یک از این محصولات می تواند برای پیشگیری یا درمان زیکا استفاده شود.

پیشگیری از ابتلا به ویروس زیکا

کارشناسان می گویند بهترین راه پیشگیری این است که در وهله اول از خود و دیگران در برابر گزش پشه محافظت کنید. اگر زیکا در شما تشخیص داده شده است، از قرار گرفتن در معرض گزش پشه در هفته اول بیماری خودداری کنید تا از گسترش بیشتر آن جلوگیری شود.

چندین راه برای محافظت از خود وجود دارد:

- شلوار بلند و پیراهن آستین بلند بپوشید.

- تهویه مطبوع محل زندگی خود را جدی بگیرید.

- اگر در فضای باز می‌خوابید، زیر پشه‌بند بخوابید.

- گهواره، کالسکه یا کَریِر کودک را با پشه بند بپوشانید.

-آب راکد که ممکن است در مکان هایی مانند گلدان، سطل زباله یا ظروف جمع شود را پاکسازی کنید.

زنان باردار یا زنانی که در تلاش برای باردار شدن هستند باید از سفر به مناطق در معرض خطر زیکا خودداری کنند.