سیدمحمد خاتمی: اکثریت مردم از غرب‌ ستیزی هزینه‌ زا ناراضی هستند

رئیس دولت اصلاحات در اظهاراتی به مناسبت روز دانشجو، با انتقاد از غلبه نگاه امنیتی بر دانشگاه ها گفت: این نوع رویکرد و سیاست‌گذاری امنیتی و این نحوه اداره دانشگاه نتیجه‌ای جز ایجاد و گسترش ناامیدی در میان دانشجویان و استادان و طبیعتا افزایش فرار مغزها ندارد. این وضعیت کشور را با مسایل متعدد دیگری روبرو می‌کند.

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین سیدمحمد خاتمی روز گذشته در جمع مشاوران خود، در گرامیداشت روز دانشجو، حاکم‌ شدن سیاست‌های امنیتی-نظامی بردانشگاه‌های کشور پیامدهای آن را برای امروز و آینده ایران خطربار دانست و نسبت به پذیرش این سیاست‌ها توسط مدیریت دانشگاه‌ها اظهار تأسف کرد.

رئیس جمهور دولت اصلاحات در مقایسه تاریخی میان وضعیت امروز دانشگاه‌ها، حکمرانی جامعه با شرایط بعد از کودتای ۱۳۳۲ گفت: واقعه ١٦ آذر سال ١٣٣٢ که با ورود نیروهای نظامی به دانشگاه تهران رخ داد و منجر به شهادت، سه تن از دانشجویان و جراحت و بازداشت جمعی دیگر شد، با واکنش جدی مدیریت دانشگاه و استادان مواجه گردید. شخصیت‌های برجسته‌ای مثل مرحوم دکتر سیاسی، رئیس وقت دانشگاه، حتی در هیأت دولت کودتا با این اقدام به شدت مخالفت کرد و در دفاع از هویت و استقلال دانشگاه کنار دانشگاهیان و دانشجویان قرار گرفت. حال آن که ما امروز چنین رفتاری را از مدیریت دانشگاه‌ها نمی‌بینیم و آن‌ها نه تنها از هویت و استقلال دانشگاه دفاع نمی‌کنند بلکه حتی سعی می‌شود ذیل سیاست‌های امنیتی-نظامی در دانشگاه‌ها عمل کنند.

نتیجه اعمال این سیاست‌ها، ایجاد محدودیت‌هایی چون اخراج یا ممنوع التدریسی استادان دانشگاه‌ها و تعلیق یا ممنوع التحصیلی دانشجویان و برخوردهای دیگری مثل بازداشت و محرومیت از حقوق دانشجویی شده است.

سید محمد خاتمی، دانشگاه را وجدان بیدار جامعه ایرانی دانست و افزود: ١٦ آذر ٣٢، در موقعیت فوق‌العاده حساس تاریخی که داشت سرنوشت ایران تغییر می کرد و ذهنیت و منافع مردم در تقابل با رژیم حاکم شکل می‌گرفت، رخ داد. این اتفاق نشان داد که دانشگاه پیشتاز تحولاتی است که با وجدان جامعه ما گره خورده است و به همین خاطر هم در حافظه تاریخی دانشجویان و دانشگاه و ملت ایران ماندگارند.

وی اضافه کرد: این که چند ماه بعد از کودتای آمریکایی-انگلیسی علیه دولت ملی مصدق، ریچارد نیکسون معاون رئیس جمهور آمریکا به ایران آمد، درسطح جامعه و در واقع نزد افکار عمومی آن زمان چنین تلقی شده که این سفر برای دست‌مریزاد گفتن به عوامل کودتا و اعلام پیروزی آمریکا است. وجدان ملتی که به تازگی با دخالت آمریکا، دولت ملی خود را از دست داده و به جای آن یک دیکتاتوری وابسته به بیگانه شکل گرفته بود، معترض بود.

رئیس جمهور دوران اصلاحات گفت: این وجدان بیدار جامعه در دانشگاه تجلی پیدا کرد و دانشجویان در روز ١٦ آذر ٣٢ اعتراض کردند و بابت این اعتراض خود هزینه زیادی هم دادند. به هر حال ١٦ آذر در یک پیچ مهم تاریخی جامعه ما اتفاق افتاد که در فرایند مبارزات تاریخی ملت در نهایت به انقلاب اسلامی منجر شد.

وی با تأکید بر این که ماهیت ضد استبدادی و ضداستعماری انقلاب اسلامی انکارناپذیر است، گفت: دراین انقلاب قرار بود به جای استبداد وابسته به بیگانه یک نظام مردمی به نام جمهوری اسلامی مستقر شود. لذا این خواست در جامعه دینی و حتی بخش قابل توجهی از روشنفکران ما امید ایجاد کرد و البته دستاوردهایی هم داشت. اما آن‌چه که تحقق پیدا کرد غیر از آن چیزی بود که مردم انتظار داشتند و با کمال تأسف در نظام جمهوری اسلامی انحراف ایجاد شد و بجای جمهوریت، مسأله‌ای به نام ناجمهوریت شکل گرفت.

سیدمحمد خاتمی در سطح حاکمیت، تفاوت را این دانست که امروز حکومت، هویت خود را فقط در ستیز با آمریکا و غرب تعریف کرده است. وی افزود: حکمرانی ما امروز ویژگی ضداستکباری و ضداستعماری بودن را در رویارویی با آمریکا و غرب می‌بیند و در همین جهت اقداماتی هم کرده است و همین بهانه به دست کسانی داده که می‌گویند جمهوری اسلامی در منطقه چالش ایجاد می‌کند.

وی با بیان این که می‌توان ضداستکبار و ضداستعمار بود، اما هویت خود را در ستیز با غرب تعریف نکرد، افزود: اکنون هویت ملی ما به گونه‌ای شکل گرفته که حکمرانان ما نمی‌خواهند. اگر در آن دوره تاریخی که ١٦ آذر رخ داد، مردم ما با آمریکا مخالف بودند و منشأ استبداد داخلی را آمریکا می‌دانستند، اما امروز در موقعیتی قرار گرفته‌ایم که اگر نگوییم اکثریت مردم خواستار تنش‌زدایی در روابط با آمریکا هستند، لااقل می‌توان گفت که از سیاست‌های خارجی موجود و غرب‌ستیزی هزینه‌زای حکومت ناراضی هستند، همچنان که از سیاست‌های داخلی نیز ناراضی هستند.

سید محمد خاتمی تأکید کرد: به خاطر این رویکرد در حوزه سیاست خارجی، حکومت از بزرگترین رسالت و رویکرد اصلی خود که جلب رضایت مردم باید باشد، بازمانده است؛ مردم هم از توسعه انسانی، علمی، اقتصادی و سیاسی در جامعه محروم شده اند. این وضعیت است که گسست‌ها و شکاف‌های میان ملت و حکومت و در نتیجه میزان نارضایتی و اعتراض را در گروه‌های مختلف جامعه از جمله دانشجویان و دانشگاهیان زیاد کرده است.

او در پایان افزود: متأسفانه امروز حرمت دانشگاه رعایت نمی‌شود و به علت غلبه نگاه امنیتی-نظامی، استقلال این نهاد و نقش دانشگاهیان در توسعه‌ی همه جانبه کشور خدشه‌دار شده است. این نوع رویکرد و سیاست‌گذاری امنیتی و این نحوه اداره دانشگاه نتیجه‌ای جز ایجاد و گسترش ناامیدی در میان دانشجویان و استادان و طبیعتا افزایش فرار مغزها ندارد. این وضعیت کشور را با مسایل متعدد دیگری روبرو می‌کند.