انواع مواد شیمیایی و کاربرد آن

مواد شیمیایی دارای حجم و جرم هستند و ترکیب و ویژگی‌های ثابتی از خود نشان می‌دهند. مواد شیمیایی را بدون شکستن ساختار مولکول‌های آن نمی‌توان به اجزای دیگر تجزیه کرد. بنابراین وقتی صحبت از تجزیه مواد شیمیایی می‌شود؛ منظور همان شکسته شدن ساختار مولکول‌های تشکیل دهنده ماده شیمیایی است.

هر یک از مواد شیمیایی که در طول روز با آنها مواجه می‌شوید مانند شوینده‌ها و نگهدارنده‌های مواد غذایی و ... جزو مواد شیمیایی محسوب می‌شوند و طبقه بندی این مواد انواع گوناگونی دارد. برای طبقه بندی لازم است بدانید در چه زمینه‌ای می‌خواهید از این مواد استفاده کنید. اگر قصد خرید مواد شیمیایی را دارید یا صرفاً می‌خواهید در مورد آنها اطلاعاتی داشته باشید پیشنهاد می‌شود تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

ماده شیمیایی چیست؟

تنوع مواد شیمیایی وسیع و گسترده است اما در سطوح اولیه به دو گروه کلان یعنی مواد شیمیایی طبیعی و مواد شیمیایی مصنوعی تقسیم می‌شوند که در ادامه به طور مختصر به این دو گروه خواهیم پرداخت. همانطور که در دوران دانش آموزی آموختیم؛ می‌دانیم که مواد شیمیایی شامل عناصر شیمیایی، ترکیبات شیمیایی، یون‌ها و آلیاژ‌ها هستند. هر عنصر از ذرات یکسانی پدید می‌آید. این ذرات، اتم‌ها یا مولکول‌های یکسان هستند. بسیاری از مواد شیمیایی در محیط آزاد و طبیعی پایدار نیستند؛ سریعاً واکنش نشان می‌دهند و در نهایت ترکیبات دیگری از آنها پدید می‌آید. این ترکیبات بدست آمده خواص جدید و منحصر به فردی دارند که آن‌ها را با ماده اولیه و سایر ترکیبات مشتق شده متفاوت می‌سازد.

به عنوان نمونه مولکول آب از واکنش دو عنصر هیدروژن و اکسیژن با یکدیگر ایجاد می‌شود. در صورتی که اگر این دو ماده در شرایط و وضعیت دیگری با هم ترکیب شوند؛ هیدروژن پراکسید یا آب اکسیژنه تولید می‌کنند که به طور کلی کاربرد و ویژگی‌های دیگری دارد.

و اما اشاره مختصر و کلی به مواد شیمیایی طبیعی و مصنوعی می‌پردازیم.

مواد شیمیایی طبیعی

آن دسته از مواد شیمیایی موجود در طبیعت که از طریق گیاهان و ارگانیسم‌های زنده، به صورت مستقیم و بدون دخالت انسان تولید می‌شوند. موادی مانند مس، آهن، کبالت و آلومینیوم که در انواع چوب و الوار، انواع سنگ، مروارید، الماس، پنبه، پشم و ابریشم یافت می‌شوند؛ این مواد معمولاً برای انسان، فاقد ضرر بوده و از آنها در تولید محصولات غذایی فاقد نگهدارنده، محصولات آرایشی و بهداشتی و انواع مکمل‌های غذایی استفاده می‌شود.

مواد شیمیایی مصنوعی

مواد شیمیایی مصنوعی، در آزمایشگاه‌های صنعتی و از ترکیب انواع مواد شیمیایی طبیعی تولید می‌شوند. برای نمونه فلز برنز از ترکیب فلزاتی مانند مس و قلع که در طبیعت یافت می شوند؛ به وجود می‌آید.

طبقه بندی مواد شیمیایی

مواد شیمیایی از جنبه‌های مختلفی مانند کاربرد‌، شکل ظاهری، اسیدی و بازی بودن و … به دسته‌های مختلف طبقه می‌شوند. از رایج‌ترین روش‌های طبقه بندی مواد شیمیایی، بر اساس حالت ظاهری مواد شیمیایی است. در واقع مواد شیمیایی به سه دسته گاز، مایع و جامد تفکیک می‌شوند؛ با به روز رسانی علم شیمی مدتی است نوع پلاسما نیز در دسته بندی مواد شیمیایی موثر است. هر یک از این مواد شیمیایی با توجه به درصد خلوص در آزمایشگاه، صنعت، صنایع دارویی و غذایی قابل عرضه خواهند بود. طریقه عرضه این مواد، بر اساس حالت‌های گوناگونی که در شرایط مختلف به خود می‌گیرند متفاوت است. به عنوان نمونه، حالت پلاسمایی مواد در شرایط عادی پایدار نیست و باید پلاسمای مواد را از طریق ابزار‌های آزمایشگاهی و شرایط خاص عرضه کرد. برای مثال گاز‌ها، در داخل کپسول‌های تحت فشار بسته بندی و عرضه می‌شوند. مایعات نیز در ظروف مخصوص و بشکه‌های قابل انتقال بسته‌بندی می‌شوند؛ مواد جامد هم بر اساس حجم و اندازه‌شان در بسته بندی‌های مختلفی به دست مشتری می‌رسند.

انواع مواد شیمیایی

از منظری دیگر مواد شیمیایی را می‌توان در کل به دو دسته اصلی مواد معدنی و مواد آلی یا ارگانیک تقسیم بندی کرد: مواد معدنی گستره بزرگی از عناصر مختلف از جمله تمامی عناصر واسطه، اکتینیدها و لانتانید‌ها را شامل می‌شود. مواد آلی در گذشته به موادی گفته می‌شد که از اجزای بدن جانداران و توسط بدن آنها تولید می‌شدند. امروزه تعریف مواد آلی گسترده‌تر بوده و به عناصری گفته می‌شود که اتم‌های تشکیل دهنده آن‌ها شامل کربن و هیدروژن هستند. مواد آلی همچنین می‌توانند شامل انواع‌هالوژن‌ها، آلومینیوم، اکسیژن و گوگرد نیز باشند.

جهت اطلاعات بیشتر در رابطه با انواع مواد شیمیایی و کاربرد آن ها به وبسایت شرکت پارس فراسو مراجعه فرمایید .

تفاوت مواد آلی و معدنی

مواد آلی و معدنی تفاوت‌های عمده ای با هم دارند که در ادامه مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

در وهله اول باید گفت مقاومت مواد آلی در برابر حرارت بسیار پایین‌تر از مقاومت مواد معدنی است. نکته دوم اینکه واکنش‌ها در مواد معدنی نسبت به مواد آلی با سرعت و شدت بیشتری است؛ در حالی که واکنش‌های آلی کند، تعادلی یا دوطرفه است.

در همه مواد آلی کربن وجود دارد در صورتی که برای مواد معدنی اینگونه نیست و ممکن است در مواردی کربن نداشته باشد.

در ترکیبات آلی اتم‌های کربن می‌توانند زنجیره‌های طولانی اتمی، تشکیل دهند ولی در ترکیبات دیگر این مورد دیده نمی‌شود.

کاربردهای مواد شیمیایی

همه موادی که در صنعت و زندگی روزمره با آنها مواجه هستیم شامل محصولات غذایی، شوینده‌ها و لوازم بهداشتی و …. با استفاده از مواد شیمیایی تولید می‌شوند.

مواد شیمیایی را از لحاظ کاربرد می‌توان به دو دسته تقسیم کرد:

مواد شیمیایی آزمایشگاهی: از این مواد در آزمایشگاه‌های تحقیقاتی و پزشکی و صنعتی استفاده می‌شود. هدف این آزمایشگاه‌ها کار در زمینه‌های تشخیصی و تحقیقاتی است. این مواد درصد خلوص بالایی دارند.

مواد شیمیایی صنعتی: درصد خلوص این مواد نسبت به مواد آزمایشگاهی کمتر است. مواد شیمیایی صنعتی در گرید‌های خوراکی صنعتی و دارویی تولید شده و در بازار وجود دارند. معمولاً درصد خلوص در گرید خوراکی مواد، بالاتر است. مواد شیمیایی صنعتی شامل حلال‌های آلی، مواد رسانای الکتریکی، عایق‌های الکتریکی، رنگ‌ها، پوشش‌ها، مواد تثبیت کننده و ... هستند.

در پایان

در واقع مواد شیمیایی در تمامی صنایع و محصولات کاربرد دارند. افراد متخصص برای اینکه با این مواد کار کنند و نتایج درستی بگیرند، نیازمند مهارت‌ها و دوره‌های آموزشی هستند. در صورت رعایت نکردن نکات ایمنی، احتمال بروز آسیب‌های جبران ناپذیری برای انسان و محیط زیست وجود دارد. در این نوشته تا حدی با مواد شیمیایی آشنا شدیم و برخی از کاربرد‌های آن را عنوان کردیم.