معرفی و نقد فیلم نفرت / ولین Hatred / Wołyń / ماجرای واقعی کشتار وولین و ادامه چالش اوکراین و لهستان

نواندیش: فیلم نفرت یا وُلین ( Hatred / Volhynia) یک فیلم درام جنگی به کارگردانی وویچیخ اسماژوفسکی است که در سال ۲۰۱۶ منتشر شد. این فیلم حاوی نمایش خشونت گسترده و قتل عام در جریان جنگ جهانی دوم میان اوکراینی ها و لهستانی هاست که با درجه +18 اکران شد.

داستان
پسری روستایی از اوکراین عاشق دختر لهستانی به نام زوسیا می شود. اما زوسیا مجبور می شود با یک مرد بیوه ثروتمند ازدواج کند. کمی بعد جنگ جهانی دوم آغاز می شود و تنش های قومی بوجود می آیند. در میان هرج و مرج جنگ ها زوسیا تلاش می کند تا زنده بماند…

بازیگران    
یاتسک براچیاک
گابریلا موسکاوا
ایزابلا کونا
میخالینا واباچ
آرکادیوش یاکوبیک
ایرنئوش چوپ
توماش ساپریک
اریک لوبوس
زبیگنیف والریش
آندژی پوپیل
ماریا سوبوچینسکا
لخ دیبلیک
اِتل شیتس
روبرت روگالسکی
یانوش خابیور
فیلیپ پوآویاک
یان الکساندروویچ-کراسکو

اپیزودهای تاریخی

     صحنه حمله به کلیسا به رویدادهای 11 ژوئیه 1943 در روستای Kisielin[26] (قتل عام کیسیلین) به نام یکشنبه خونین در Volhynia اشاره دارد.

     صحنه برکت تبرها و داس ها به وقایع 28 اوت 1943 در روستای Sztuń در نزدیکی لیوبومل اشاره دارد.

     موعظه در کلیسای ارتدکس در 27 سپتامبر 1943 در روستای Iwankowicze انجام شد.

     اقدام تلافی جویانه لهستانی می تواند مربوط به قتل عام Sahryń (10 مارس 1944) یا کشتار Pawłokoma (3 مارس 1945) باشد، اگرچه در Pawłokoma، زنان و کودکان نجات یافتند.

واکنش ها در لهستان

به نظر تادئوش سوبولفسکی، Volhynia یک فیلم بدون سابقه در سینمای لهستان پس از سال 1989 است. Piotr Zychowicz و Pawel Lisicki فیلم را ستودند و صحت تاریخی آن را زیربنای آن دانستند.

Jakub Majmurek نوشت که Volhynia انتظارات بالای او را برآورده کرده است و یکی از بهترین فیلم هایی است که تاریخ "سرزمین های خونریزی" را توصیف می کند. نویسنده همچنین معتقد است که کارگردان فیلم، اسمارزوفسکی، روابط بین لهستانی ها و اوکراینی ها را صادقانه ارائه کرده است و مفهوم فیلم هشداری در برابر هر گونه رادیکالیسم است. اوا سیماسکو همچنین خاطرنشان کرد که قتل عام لهستانی ها در Volhynia یک نسل کشی با ظلم استثنایی - "genocidium atrox" بود. این یک نسل کشی خشن، بی رحمانه و وحشتناک بود.

واکنش ها در اوکراین

به توصیه آندری دشچیتسیا، سفیر اوکراین در لهستان، نمایش این فیلم در اوکراین ممنوع شد. بر اساس گزارش ها، سانسور توسط مقامات اوکراینی منطقی شد و ادعا کردند که این فیلم "می تواند باعث ناآرامی در خیابان های کیف شود". رئیس انجمن اوکراین در لهستان، پیوتر تیما، با بیان اینکه این فیلم تلاش های آشتی لهستان و اوکراین را تضعیف می کند، از ممنوعیت فیلم حمایت کرد.

رسانه های اوکراینی کارگردان را متهم به ساخت فیلمی مغرضانه "فقط بر اساس منابع تاریخی لهستانی" کردند. اولین نمایش از این دست توسط سفارت لهستان در کیف برنامه ریزی شده بود. قرار بود بحث و گفتگو با کارگردان انجام شود. در میان مهمانان اوکراینی که برای شرکت در این مراسم دعوت شده بودند، رئیس جمهور، نخست وزیر و برخی از نمایندگان مجلس نیز حضور داشتند. با این حال، وزارت خارجه اوکراین قویاً به سفارت لهستان توصیه کرد که غربالگری را به خاطر "نظم عمومی" لغو کند. بر همین اساس، رافال سوبچاک، سخنگوی وزارت خارجه لهستان گفت که اکران مقدماتی لغو شده است. ممکن است در مورد یک تاریخ احتمالی جدید برای بازدید محدود صحبت شود. مؤسسه لهستانی در کیف از توصیه وزارت خارجه اوکراین پیروی کرد و نمایش فیلمی را که در پس‌زمینه قتل‌عام‌های جنگ جهانی دوم اتفاق می‌افتاد، متوقف کرد.

در طول تولید فیلم، برخی از بازیگران اوکراینی که برای ایفای نقش شخصیت‌ها دعوت شده بودند، پس از مطالعه در مورد آن‌ها، این پیشنهاد را رد کردند، زیرا فکر می‌کردند که این فیلم باعث تبلیغ نفرت می‌شود. آندری لیوبکا خاطرنشان کرد که پس از اکران فیلم "روابط لهستان و اوکراین 10 سال به عقب بازخواهد گشت"

با این وجود، فیلم با استقبال مثبت نادیا ساوچنکو، یکی از اعضای پارلمان اوکراین در آن زمان مواجه شد، که از این فرصت برای صحبت در مورد رویدادهای دردناک گذشته استقبال کرد و به بسیاری از تحولات مثبت در روابط امروز لهستان و اوکراین اشاره کرد.

ماجرای واقعی فیلم

وی کی پدیا: کشتارهای لهستانی‌ها در وولینیا و گالیسیای شرقی به معنای تحت‌اللفظی «کشتارگاه وولینیایی» یا «تراژدی وولین» در لهستان تحت اشغال آلمان از ۱۹۴۳ تا ۱۹۴۵ توسط ارتش شورشی اوکراین یا УПА، با پشتیبانی بخش‌هایی از جمعیت اوکراینی‌های محلی علیه اقلیت لهستانی‌تبار در وولینیا، گالیسیای شرقی، مناطقی از پولزی و استان لوبلین رخ دادند. اوج کشتارها در ژوئیه و اوت ۱۹۴۳ رخ داد. بیشتر قربانیان را زنان و کودکان تشکیل می‌دادند. اقدامات УПА در نهایت منجر به مرگ میان ۵۰٬۰۰۰، تا ۱۰۰٬۰۰۰ تن شد.

به گفته تیموتی اسنایدر، این پاکسازی قومی تلاشی از سوی اوکراین برای جلوگیری از ادعای حق حاکمیت دولت لهستان پس از جنگ بر مناطق با اکثریت اوکراینی‌تبار بود که بخشی از خاک لهستان پیش از جنگ به‌شمار می‌آمدند. هنریک کومانسکی و شچپان زیکیرکا می‌نویسند که این قتل‌ها مستقیماً به سیاست‌های جناح به رهبری استپان باندرا از سازمان ملی‌گرایان اوکراین (ОУН-B) و بازوی نظامی آن، ارتش شورشی اوکراین، مرتبط بود، و هدف آن‌ها برای پاکسازی همه غیر اوکراینی‌ها از دولت آینده اوکراین در گردهمایی دوم ОУН-B در ۱۷ تا ۲۳ فوریه ۱۹۴۳ (در برخی منابع مارس ۱۹۴۳) عنوان شده بود. این کشتارها منجر به درگیری گسترده‌تری میان نیروهای لهستانی و اوکراینی در سرزمین‌های اشغال شده توسط آلمان شد، و ارتش میهنی لهستان در وولنیا، به حملات اوکراین پاسخ داد.

در سال ۲۰۰۸، کشتارهایی که توسط ملی‌گرایان اوکراینی علیه لهستانی‌ها در وولینیا و گالیسیای شرقی انجام شدند، توسط مؤسسه یادبود ملی لهستان دارای ویژگی‌های بارز یک نسل‌کشی عنوان شدند، و در ۲۲ ژوئیه ۲۰۱۶، پارلمان لهستان قطعنامه‌ای را تصویب کرد که کشتارها را به عنوان نسل‌کشی به رسمیت می‌شناخت. اگرچه این طبقه‌بندی محل اختلاف میان تاریخ‌دانان لهستانی و اوکراینی است. بر پایه مقاله‌ای به سال ۲۰۱۶ در Slavic Review، «اتفاق نظر علمی وجود دارد که این یک مورد پاکسازی قومی و نه نسل‌کشی بود».

پس زمینه

پس از حمله هیتلر به اتحاد جماهیر شوروی، هم دولت در تبعید لهستان و هم ОУН-B اوکراینی این احتمال را در نظر گرفتند که در صورت جنگ فرسایشی متقابل میان آلمان و اتحاد جماهیر شوروی، این منطقه به صحنه درگیری میان لهستانی‌ها و اوکراینی‌ها تبدیل شود. دولت در تبعید لهستان، که می‌خواست این منطقه به لهستان برگردد، به عنوان بخشی از برنامه کلی خود برای یک قیام ضد آلمانی در آینده، برای تسخیر سریع مسلحانه این سرزمین برنامه‌ریزی کرد. این ایده اما به دلیل همدستی پیشین ОУН با نازی‌ها پیچیده شد و بنابراین تا سال ۱۹۴۳ هیچ تفاهمی میان ارتش میهنی لهستان و ОУН امکان‌پذیر نبود. در گالیسیای شرقی، دشمنی میان لهستانی‌ها و اوکراینی‌ها تحت اشغال آلمان شدت گرفت. تصور اینکه اوکراینی‌ها پیشتر با دولت شوروی در سال‌های ۱۹۳۹–۱۹۴۱ همکاری کرده بودند، و اکنون با آلمانی‌ها همکاری می‌کردند، لهستانی‌های محلی را به این باور رساند که اوکراینی‌ها را باید از سرزمینشان بیرون کنند. در ژوئیه ۱۹۴۲ در یادداشتی توسط کارکنان ارتش داخلی در لووف توصیه شد که میان ۱ میلیون تا ۱٫۵ میلیون اوکراینی از گالیسیا و وولینیا به اتحاد جماهیر شوروی اخراج شده و بقیه در سراسر لهستان پراکنده شوند. پیشنهادهایی مربوط به خودمختاری محدود اوکراین، آنگونه که توسط ارتش میهنی در ورشو و دولت در تبعید در لندن مورد بحث قرار گرفته بود، حمایتی در میان لهستانی‌های محلی پیدا نکرد. در اوایل سال ۱۹۴۳، مقاومت زیرزمینی لهستان احتمال نزدیک شدن با اوکراین را مورد بررسی قرار داد، ولی در نهایت بی ثمر ماند چرا که هیچ‌یک از طرفین حاضر به کوتاه آمدن از ادعای خود بر شهر لووف نبودند.

حتی پیش از جنگ، ОУН به مفاهیم ملی‌گرایی یکپارچه در غالب توتالیتر خود که طبق آن دولت اوکراین نیاز به همگنی قومی داشت، پایبند بود و اینکه دشمن لهستانی تنها با حذف لهستانی‌ها از سرزمین‌های اوکراین شکست می‌خورد. از دیدگاه ОУН-B، یهودیان در همان هنگام نیز در جریان هولوکاست در لهستان نابود شده بودند و روس‌ها و آلمانی‌ها تنها به‌طور موقت در اوکراین بودند، اما لهستانی‌ها باید با زور از این کشور خارج می‌شدند. ОУН-B به این باور رسید که باید در حالی که آلمانی‌ها هنوز منطقه را کنترل می‌کردند اقدام سریعی انجام دهد تا از تلاش‌های آینده لهستان برای برقراری مجدد مرزهای پیش از جنگ جلوگیری کند. نتیجه این شد که فرماندهان محلی ОУН-B در وولینیا و گالیسیا، اگر نه حتی رهبران ارشد ОУН-B، تصمیم گرفتند که نیاز به پاکسازی قومی لهستانی‌ها بوسیلهٔ ترور و قتل وجود دارد.

کشتار کیسیلین کشتار نیایشگران لهستانی در ۱۱ ژوئیه ۱۹۴۳ بود، که در آن واحدهای ارتش شورشی اوکراین به همراه دهقانان محلی اقدام به محاصره کلیسای دهکده و کشتار افراد درون آن کردند.

میان سال‌های ۱۹۳۹ و ۱۹۴۳، جمعیت لهستانی‌های وولنیایی پیشتر به حدود ۸ درصد از جمعیت منطقه (حدود ۲۰۰٬۰۰۰ تن) کاهش یافته بود. آن‌ها در حومه شهرها پراکنده بوده و با تبعیدهای شوروی از نخبگان خود دور افتاده بودند، و هیچ ارتش پارتیزانی محلی مقتدر یا مقام ایالتی برای محافظت از خود نداشتند.

در ۹ فوریه ۱۹۴۳، یک گروه از ارتش شورشی اوکراین، به فرماندهی ریوری پرهینیاک، با تظاهر به اینکه عضو پارتیزان‌های شوروی هستند به شهرک پاراشلا در منطقه سارنی حمله کرد. این کشتار به عنوان پیش‌درآمدی برای کشتارهای دیگر محسوب می‌شود و به عنوان نخستین کشتار صورت گرفته توسط ارتش شورشی در منطقه شناخته می‌شود. برآورد تعداد قربانیان از ۱۴۹ تا ۱۷۳ در تغییر است.

در سال ۱۹۴۳، کشتارها به سوی غرب سازماندهی شدند و در ماه مارس در شهرستان‌های کوستوپیل و سارنی صورت گرفتند. در آوریل، آنها به مناطق کرمنتس، ریونه، دوبنو و لوتسک پیش رفتند. ارتش شورشی در اواخر مارس و اوایل آوریل ۱۹۴۳ حدود ۷۰۰۰ مرد، زن و کودک غیر مسلح را کشت.

در شب ۲۲ تا ۲۳ آوریل، گروه‌های اوکراینی، به فرماندهی ایوان لیتوینچوک، به شهرک یانووا دولینا حمله کرده و ۶۰۰ نفر را کشتند و کل روستا را سوزاندند. در جریان یی از کشتارها در دهکده لیپنیکی، ۱۸۰ تن، از جمله تمام اعضای خانواده میروسلاو هرماشفسکی که تنها فضانورد لهستانی بود، کشته شدند.

مهاجمان پدربزرگ و مادربزرگ آهنگساز کژشیمیر دمبسکی را به قتل رساندند. پدر و مادر دوبسکی با پناه بردن به یک خانواده دوست اوکراینی جان سالم به در بردند.

در کشتاری دیگر، طبق گزارش‌های ارتش شورشی، سکونت‌گاه‌های لهستانی کوتی، در منطقه زومسکی و نووا نویتسا، با همکاری گشتاپو و سایر مقامات آلمانی برچیده شدند.طبق منابع لهستانی، واحد دفاع شخصی کوتی موفق شد حمله ارتش شورشی را دفع کند، اما حداقل ۵۳ لهستانی به قتل رسیدند. بقیه ساکنان تصمیم به ترک روستا گرفتند و توسط آلمانی‌هایی که توجهشان به دلیل درخشش آتش و صدای تیراندازی جلب شده بود و به کوتی رسیده بودند، اسکورت شدند. ماکسیم اسکوروپسکی، یکی از فرماندهان ارتش شورشی، در دفتر خاطرات خود نوشت: «با آغاز کار ما در کوتی، روز به روز پس از غروب آفتاب، آسمان در درخشش آتش غوطه‌ور می‌شد. روستاهای لهستان در حال سوختن بودند.»

خبر سال 2023: احیای ماجرای قتل عام لسهتانی ها در پی جنگ اوکراین

 ورشو خواهان به رسمیت شناختن قتل‌عام هزاران لهستانی بدست ناسیونالیست‌های اوکراینی در جنگ دوم جهانی شد؛ درخواستی که می‌تواند روابط میان ورشو و کی‌یف را متشنج کند و به جوسازی و تبلیغات سیاسی روسیه دامن بزند.

تهاجم نظامی روسیه به اوکراین باعث شعله‌ور شدن برخی از بحث‌انگیزترین مسائل تاریخی در قاره‌ای شده است که جنگ بخشی از تاریخ‌ شکل‌‌‌گیری آن را تشکیل داده است.

دراین میان حتی لهستان که از جمله سرسخت ترین حامیان و متحدان اوکراین در جنگ با روسیه به شمار می‌‌رود نیز از تبعات این موضوعات جنجال‌برانگیز تاریخی در امان نمانده است.

ماتئوش موراویه‌تسکی، نخست‌وزیر لهستان روز جمعه به همراه رهبران کلیسای کاتولیک این کشور در مراسم یادبود قربانیان قتل عام‌های دوران جنگ جهانی دوم که طی آن ده‌ها هزار لهستانی توسط ملی گرایان اوکراینی کشته شدند، حضور یافتند.

رافال بوچه‌نک، سخنگوی حزب حاکمِ‌ «قانون و عدالت» در لهستان این کشتار را «زخمی التیام نیافته» در روابط کشورش با اوکراین طی سال‌های گذشته توصیف کرده است.

این مسئول حزب قانون و عدالت می‌گوید که کشورش انتظار دارد حقایق به صورت شفاف گفته و «همه چیز با نام واقعی خود خوانده شود.»

قتل‌ عام‌هایی که مسئولان لهستانی از آن سخن به میان می‌آورند در «وولینیا»، منطقه‌ای تاریخی در اروپای مرکزی و شرقی واقع بین جنوب شرقی لهستان، جنوب غربی بلاروس و غرب اوکراین و نیز دیگر مناطقی که در آن زمان شرق لهستان محسوب می‌شد، روی داده است.

مناطق شرقی لهستان در زمان جنگ دوم جهانی تحت کنترل آلمان نازی بود و بعدها، پیش از آنکه به غرب اوکراین تبدیل شود زیر نفوذ و سیطره اتحاد جماهیر شوروی سابق واقع شد.

بازنگری و توجه دوباره به حوادث روی‌ داده در طول جنگ دوم جهانی در این منطقه به تنش‌هایی میان کشورهای همسایه که جدا از این موضوع روابط تناتنگی دارند، دامن زده است.

ورشو مصرانه تاکید دارد که قتل عام یکصد هزار لهستانی بدست ناسیونالیست‌های اوکراینی بین سال‌های ۱۹۴۳ تا ۱۹۴۴ نسل کشی بوده و این کشتار دست کم باید به رسمیت شناخته شود.

به گزارش آسوشیتدپرس،‌ بسیاری از لهستانی‌ها هنوز نسبت به این قتل عام و کشته شدن اعضای خانواده خود ناراحتند و کینه به دل دارند.

بر اساس این گزارش، برخی روستاها در منطقه تحت مناقشه، توسط ملی گراها و حامیانشان که به دنبال ایجاد کشور مستقل اوکراین بودند، در آتش سوختند و تمام ساکنان آن کشته شدند.

از سوی دیگر، گفته می‌شود که در همین راستا حدود ۱۵ هزار اوکراینی در قتل ‌ها و کشتارهای تلافی جویانه جان خود را از دست دادند.

آخرین تنش میان اوکراین و لهستان بر سر این موضوع هفته گذشته روی داد؛ زمانی که سخنگوی وزارت خارجه لهستان، گفت که کشورش انتظار دارد اوکراین و ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری این کشور به مناسبت هشتادمین سالگرد قتل عام‌ها برای کشتار صورت گرفته طی سال‌های ۱۹۴۳ و ۱۹۴۴ توسط ملی‌گرایان عذرخواهی کنند.

از سوی دیگر، واسیل زواریچ، سفیر اوکراین در لهستان در واکنش به این موضوع، پیشنهاد هر رفتاری از جانب کی‌یف یا زلنسکی را «غیرقابل قبول و تاسف‌آور» خواند.

واسیل زواریچ، سفیر اوکراین در لهستان، در واکنش به این موضوع گفت که هرگونه پیشنهادی در مورد آنچه کیف یا زلنسکی باید انجام دهند «غیرقابل قبول و تاسف‌آور» است.

سفیر اوکراین در لهستان اما اندکی بعد لحن بیانیه خود را نرم‌تر کرد و گفت که کشورش از گفتگوهای تاریخی استقبال می‌کند و یاد قربانیان را گرامی ‌می‌دارد.

لهستان همچنین مدت‌هاست که به دنبال دریافت مجوز از سوی کی‌یف برای جستجوی مکان‌های دفن قربانیان کشتار «وولینیا» است تا بتواند آنها را شناسایی کند و برایشان یابود بگیرد.

رهبران لهستان تاکید دارند که افشای کامل حقایق مرتبط با این کشتارها و به رسمیت شناختن آن، روابط دوجانبه با اوکراین را تقویت می‌کند و سبب خنثی‌سازی آسیب‌هایی می‌شود که به واسطه سواستفاده کشورهای ثالث بویژه روسیه از این موضوع (اقدام ناسیونالیست‌ها اوکراینی) ممکن است به روابط دو کشور وارد شود.