استانداردهای شرکت‌های حسابرسی و خدمات مالی

حسابرسی فرآیند دقیقی است که به بررسی و تأیید صحت اطلاعات مالی سازمان‌ها و شرکت‌ها پرداخته و به شناسایی اشتباهات و تقلبات می‌پردازد. استانداردهای شرکت‌های حسابرسی و خدمات مالی، چارچوبی را برای انجام این وظایف فراهم می‌آورد و اطمینان از دقت، شفافیت، و اعتبار گزارش‌های مالی را تضمین می‌کند. در این مقاله قصد داریم در مورد استانداردهای شرکت‌های حسابرسی و خدمات مالی صحبت کنیم.

حسابرسی چیست؟

حسابرسی فرآیندی است که در آن اسناد و مدارک حسابداری یک شرکت یا سازمان به‌دقت بررسی می‌شوند تا از صحت و دقت آن‌ها اطمینان حاصل شود. این فرآیند توسط حسابرسان، که معمولاً افراد مستقلی هستند، انجام می‌شود و هدف آن کشف اشتباهات، تقلب‌ها، و اطمینان از این است که صورت‌های مالی به‌صورت اصولی، عادلانه، و مطابق با قوانین و مقررات ثبت شده‌اند.

حسابرسان با بررسی و کنترل اسناد مالی، اظهار نظر حرفه‌ای خود را در مورد درستی این اسناد ارائه می‌دهند. افرادی که به این حرفه وارد می‌شوند باید تسلط کافی به سیستم‌های مالی و حسابداری داشته باشند و توانایی لازم برای تصمیم‌گیری دقیق بر اساس اطلاعات معتبر را داشته باشند.

انواع حسابرسی

حسابرسی به چند دسته تقسیم می‌شود که هر کدام هدف خاصی را دنبال می‌کنند.

• حسابرسی صورت‌های مالی:

در این نوع حسابرسی، حسابرس مستقل با بررسی دقیق صورت‌های مالی شرکت، صحت و انطباق آن‌ها با اصول حسابداری را تأیید می‌کند و به این اسناد اعتبار می‌بخشد.

• حسابرسی رعای:

این نوع حسابرسی به منظور ارزیابی میزان رعایت قوانین، مقررات دولتی و سیاست‌های داخلی سازمان انجام می‌شود. حسابرسان بررسی می‌کنند که آیا شرکت به درستی دستورالعمل‌ها و الزامات قانونی را رعایت کرده است یا خیر.

• حسابرسی عملی:

هدف این نوع حسابرسی، ارزیابی کارایی و اثربخشی عملیات سازمان است. حسابرسان بررسی می‌کنند که آیا فعالیت‌های سازمان در راستای اهداف تعیین‌شده قرار دارد و پیشنهاداتی برای بهبود عملکرد ارائه می‌دهند.

• حسابرسی قانونی:

زمانی که سازمان با اختلافات مالی یا مشکلات قانونی روبرو می‌شود، از حسابرسی قانونی استفاده می‌شود. این نوع حسابرسی به بررسی مسائل مالی پیچیده، مانند تقلب‌ها، اختلافات بین سهامداران، و خسارت‌های اقتصادی می‌پردازد و راهکارهای قانونی پیشنهاد می‌دهد.

• حسابرسی داخلی:

این نوع حسابرسی درون سازمانی است و هدف آن ارزیابی و کنترل فعالیت‌های مالی داخلی است. حسابرس داخلی بررسی می‌کند که وظایف محوله به واحدهای مختلف سازمان به‌درستی و با اثرگذاری انجام شده باشد و هر گونه خطا یا نقص را شناسایی و اصلاح می‌کند.

حسابرس کیست؟

حسابرس فردی است که مسئولیت بررسی و ارزیابی صحت و دقت اطلاعات مالی و حسابداری یک مؤسسه یا سازمان را بر عهده دارد. این فرد باید توانایی تحلیل دقیق داده‌ها و اطلاعات موجود را داشته باشد و تسلط کافی به انواع نرم‌افزارهای حسابداری نیز یکی از ضروریات این شغل محسوب می‌شود. حسابرس به تمامی اسناد مالی دسترسی دارد و وظیفه او بررسی کامل این اسناد برای اطمینان از صحت و کامل بودن اطلاعات مالی است.

از جمله وظایف اصلی یک حسابرس می‌توان به بررسی دقیق صورت‌های مالی، نظارت بر رعایت قوانین و مقررات، ارائه پیشنهادات بهبود فرآیندهای مالی و حسابداری، و ارزیابی و مدیریت ریسک‌های مالی اشاره کرد. حسابرس باید با سیستم‌های مالی و حسابداری صنعتی به‌خوبی آشنا باشد و بتواند با اعتماد به نفس و همکاری مؤثر با دیگر کارشناسان، در بهینه‌سازی فرآیندهای کاری و تصمیم‌گیری‌های دقیق نقش‌آفرینی کند.

حسابرس‌ها در سه دسته کلی حسابرسان مستقل، داخلی، و دولتی قرار می‌گیرند. هر یک از این دسته‌ها وظایف خاص خود را دارند.

انواع حسابرس

یکی از استانداردهای شرکت‌های حسابرسی و خدمات مالی، اسناد خود را به حسابرس مربوطه بسپارید. در این بخش وظایف هر حسابرس را بررسی می‌کنیم.

حسابرس مستقل:

حسابرس مستقل به فردی گفته می‌شود که به‌صورت حرفه‌ای و بدون وابستگی به یک سازمان خاص، فعالیت‌های حسابداری و حسابرسی را مدیریت می‌کند. این فرد خدمات حسابرسی را به شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف ارائه می‌دهد و مسئولیت بررسی و تأیید صحت اطلاعات مالی آن‌ها را به عهده دارد.

حسابرس داخلی:

حسابرس داخلی فردی است که در یک سازمان یا شرکت به استخدام درآمده تا به‌طور مداوم و پیوسته به بررسی صورت‌های مالی، شناسایی مشکلات مالی و اقتصادی، و ارائه گزارش‌های لازم به مدیران بپردازد. هدف اصلی او تضمین صحت و کارایی فرآیندهای مالی داخلی سازمان است.

حسابرس دولتی:

حسابرس دولتی وظیفه بررسی و کنترل معاملات و فعالیت‌های مالی مؤسسات دولتی را دارد. این حسابرس‌ها وظیفه دارند تا مطمئن شوند که فعالیت‌های مالی و اقتصادی این نهادها مطابق با قوانین و مقررات انجام می‌شود و در صورت بروز هرگونه تخلف یا نقص، آن را گزارش دهند و اظهار نظر کنند.

شرکت حسابرسی چیست؟

شرکت حسابرسی به نهادی گفته می‌شود که متخصصان حسابرسی را برای بررسی دقیق اسناد و مدارک مالی شرکت‌ها و سازمان‌ها ارائه می‌دهد. این متخصصان، که به آن‌ها حسابرس گفته می‌شود، وظیفه دارند تا اشتباهات احتمالی در صورت‌های مالی را شناسایی کنند.

شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ معمولاً برای اطمینان از صحت و دقت امور حسابداری خود به خدمات یک حسابرس ماهر نیاز دارند. مدیران و صاحبان این مجموعه‌ها برای نظارت بر بخش مالی سازمان خود، به کمک حسابرسان وابسته هستند.

این حسابرسان به‌عنوان کارمندان دائمی شرکت‌ها عمل نمی‌کنند، بلکه به‌صورت دوره‌ای و در بازه‌های زمانی مشخص برای بررسی امور مالی شرکت‌ها دعوت می‌شوند. بنابراین، سازمان‌ها می‌توانند برای ارزیابی و نظارت بر امور مالی خود، به‌طور منظم با یک شرکت حسابرسی همکاری کنند تا از صحت و سلامت مالی خود اطمینان حاصل نمایند.

شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ برای بررسی امور حسابداری خود به صورت دوره‌ای نیازمند حسابرسان ماهر هستند. بنابراین به دنبال شرکت حسابرسی معتبری می‌گردند تا به آن مراجعه کنند. شرکت ازتا میتواند در حوزه اجرای صفر تا صد خدمات حسابرسی و خدمات مالیاتی به انواع کسب و کار ها خدمات ارائه کن ‍

شرکت‌های حسابرسی و استانداردهای مربوط به آن‌ها

در سال 1974، انجمن حسابداران آمریکا به‌منظور بهبود عملکرد مؤسسات حسابرسی و حسابرسان، بر اساس گزارش‌هایی که از عملکرد آن‌ها دریافت کرده بود، اقدام به تدوین استانداردهای شرکت‌های حسابرسی و خدمات مالی کرد. این استانداردها به ۳ دسته تقسیم می‌شوند.

استاندارد گزارشگری

استانداردهای گزارشگری به دو دسته عمومی و خصوصی تقسیم می‌شوند و هدف آن‌ها اطمینان از صحت و دقت گزارش‌های مالی است. این گزارش‌ها باید به‌طور واضح نشان دهند که بر اساس اصول اصلی حسابداری تهیه شده‌اند و هر گونه تفاوت قابل‌توجه در اصول حسابداری بین دوره‌های مختلف باید مشخص گردد.

پس از جمع‌آوری شواهد و مستندات لازم، حسابرس قادر است گزارشی از نتایج نهایی کار خود تهیه و ارائه دهد. در این مرحله، رعایت نکات و استانداردهای مشخص‌شده در قوانین گزارشگری حسابرسی بسیار حائز اهمیت است. این استانداردها شامل شرایط زیر هستند:

• تطابق با استانداردهای حسابداری:

گزارش حسابرسی باید نشان دهد که صورت‌های مالی با استانداردهای حسابداری هماهنگ است. این بدین معنی است که باید مشخص کند آیا صورت‌های مالی مطابق با اصول حسابداری تهیه شده یا خیر.

• ثبات در اصول و روش‌های حسابداری:

گزارش باید تضمین کند که اصول و روش‌های حسابداری به‌طور یکنواخت در دوره‌های مالی مختلف به‌کار رفته‌اند. هر گونه تغییر در این اصول و روش‌ها باید به‌طور شفاف در گزارش حسابرسی افشا شود، زیرا استفاده‌کنندگان از صورت‌های مالی ممکن است نیاز به مقایسه آن‌ها در دوره‌های مختلف داشته باشند.

• افشای کافی اطلاعات:

اطلاعات ارائه‌شده در صورت‌های مالی باید به اندازه‌ای دقیق و جامع باشد که به تصمیم‌گیری استفاده‌کنندگان کمک کند. اطلاعات باید به‌طور کافی افشا شوند، مگر اینکه در گزارش حسابرسی خلاف این موضوع ذکر شود.

• ارائه اظهار نظر:

گزارش حسابرسی باید حاوی یک اظهار نظر مشخص درباره صحت صورت‌های مالی باشد. اگر حسابرس نتواند اظهار نظری ارائه کند، این موضوع باید به‌طور واضح در گزارش ذکر شود.

• احتیاط‌های لازم:

در بخش عمومی، حسابرس باید به‌صورت مستقل عمل کرده و در طول فرآیند گزارش‌دهی تمامی احتیاطات لازم را رعایت کند. این شامل اطمینان از عدم تضاد منافع و رعایت اصول حرفه‌ای در تهیه گزارش است.

این استانداردها به‌طور کلی برای تضمین دقت، شفافیت و قابلیت اعتماد گزارش‌های مالی طراحی شده‌اند و برای حفظ اعتماد عمومی و کمک به تصمیم‌گیری‌های اقتصادی به کار می‌روند.

استاندارد عملیاتی

یکی از استانداردهای شرکت‌های حسابرسی و خدمات مالی، استاندارد عملیاتی است. هنگامی که یک حسابرس وارد یک شرکت حسابرسی می‌شود، نخستین اقدام او باید برنامه‌ریزی دقیق و جامع از فرآیند حسابرسی باشد. او باید با عملکرد تمامی کارکنان و ساختار داخلی سازمان آشنا شده و نظارت مستمری بر انجام وظایف داشته باشد. علاوه بر این، حسابرس باید کلیه شواهد و مشاهدات خود را با تأیید صاحبان اصلی کسب‌وکار مستند کرده و از این تأییدیه‌ها به‌عنوان مبنای ارزیابی و قضاوت‌های خود استفاده کند.

از سوی دیگر، پیش از شروع حسابرسی رسمی، یک شرکت حسابرسی می‌تواند خدمات مشاوره‌ای ارائه دهد که به شرکت کمک می‌کند تا اسناد مالی خود را از هرگونه اشتباه احتمالی پاکسازی نماید. این مشاوره می‌تواند شامل بررسی اولیه اسناد مالی و پیشنهادات اصلاحی باشد. همچنین، مؤسسات حسابرسی قادرند به شرکت‌ها راهکارهای متنوعی برای بهبود سودآوری و رشد کسب‌وکارها ارائه دهند. این راهکارها ممکن است شامل تحلیل عملکرد مالی، بهینه‌سازی فرآیندهای داخلی، و پیشنهادات استراتژیک برای توسعه کسب‌وکار باشد. در نهایت، استانداردهای عملیاتی در حسابرسی شامل اصول و معیارهایی هستند که حسابرس باید در طول فرآیند حسابرسی رعایت کند. این استانداردها به شرح زیر هستند.

• برنامه‌ریزی و نظارت بر کار کارکنان:

حسابرس باید به‌طور دقیق فرآیند حسابرسی را برنامه‌ریزی کرده و نظارت کافی بر فعالیت‌های کارکنان داشته باشد. این شامل تعیین مراحل مختلف حسابرسی و اطمینان از انجام به موقع وظایف است.

• آشنایی با کنترل‌های داخلی مؤسسه:

شناخت دقیق از سیستم کنترل داخلی مؤسسه به حسابرس کمک می‌کند تا فرآیند حسابرسی را به‌درستی برنامه‌ریزی کرده و نوع و میزان آزمون‌های لازم را مشخص کند.

• جمع‌آوری شواهد کافی و معتبر:

حسابرس باید شواهد کافی و قابل اعتماد در مورد صورت‌های مالی جمع‌آوری کند. این شواهد می‌تواند از طریق مشاهده مستقیم، پرس‌وجو از افراد مرتبط، و بازرسی اسناد به‌دست آید. هدف از جمع‌آوری این شواهد، ارائه اظهار نظر دقیق و معتبر در مورد صحت و کامل بودن صورت‌های مالی است.

رعایت این استانداردها به حسابرس کمک می‌کند تا فرآیند حسابرسی را به‌طور مؤثر و دقیق انجام دهد و نتایج قابل‌اعتمادی ارائه دهد.

استاندارد عمومی

در حسابرسی، رعایت استانداردهای عمومی ضروری است تا حسابرس بتواند وظایف خود را به‌درستی انجام دهد. این استانداردها شامل ویژگی‌ها و شرایطی است که باید توسط حسابرس رعایت شود. استانداردهای عمومی حسابرسی به شرح زیر هستند.

1. صلاحیت و آموزش فنی کافی:

حسابرس باید دارای صلاحیت لازم و آموزش‌های فنی مناسب باشد. این به معنای داشتن دانش و تجربه کافی در زمینه حسابرسی است که می‌تواند شامل گذراندن دوره‌های آموزشی تخصصی و کسب گواهینامه‌های مربوطه باشد.

1. استقلال در قضاوت:

حسابرس باید از هرگونه منافع یا ارتباطی که ممکن است بر استقلال قضاوت او تأثیر بگذارد، آزاد باشد. استقلال حسابرس به این معناست که او باید قادر باشد نظرات خود را بدون تأثیرپذیری از ذینفعان یا فشارهای خارجی ارائه دهد.

1. مراقبت حرفه‌ای در اجرای حسابرسی و تهیه گزارش:

حسابرس باید با دقت و احتیاط حرفه‌ای به انجام فرآیند حسابرسی و تهیه گزارش بپردازد. این به معنای رعایت اصول و شیوه‌های صحیح حسابرسی و اطمینان از دقت و اعتبار گزارش نهایی است.

رعایت این استانداردها به حسابرس کمک می‌کند تا به‌طور مؤثر و معتبر عمل کند و نتایج قابل اعتمادی از حسابرسی خود ارائه دهد.

نیز ممکن است اصلاً نظری ارائه نشود. این نوع از اظهار نظرها به‌ویژه در زمینه اعتبارسنجی‌های بانکی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

نکات کلیدی در استانداردهای شرکت‌های حسابرسی و خدمات مالی

هدف از پیروی از استانداردهای استانداردهای شرکت‌های حسابرسی و خدمات مالی، اطمینان از انجام وظایف حسابرسی و تهیه گزارش‌های معتبر مطابق با قوانین و مقررات مربوطه است. در ادامه، به بررسی چند نکته مهم در رابطه با استانداردهای حسابرسی پرداخته می‌شود.

• اعتبارسنجی صورت‌های مالی: یکی از وظایف اصلی حسابرسی، اعتبارسنجی صورت‌های مالی است. این فرآیند شامل بررسی صحت و دقت اطلاعات مالی ارائه‌شده است تا اطمینان حاصل شود که این اطلاعات قابل‌اعتماد هستند.
• تعیین کیفیت صورت‌های مالی: هدف اصلی از حسابرسی، ارزیابی کیفیت و مطلوبیت صورت‌های مالی است. حسابرس باید بررسی کند که آیا صورت‌های مالی به درستی تهیه شده‌اند و نمایانگر وضعیت مالی واقعی شرکت هستند یا خیر.
• اصل رازداری: رازداری یکی از اصول اساسی رفتار حرفه‌ای در حسابرسی است. حسابرسان باید اطلاعات مالی و اسناد مرتبط با حسابرسی را محرمانه نگه‌دارند و از افشای غیرمجاز آن‌ها خودداری کنند.
• حسابرسی دولتی: در ایران، حسابرسی شرکت‌های دولتی تحت نظارت دیوان محاسبات کشور انجام می‌شود. این نهاد مسئولیت بررسی و تأیید عملکرد مالی دستگاه‌های دولتی را بر عهده دارد.
• اجرای استانداردها: رعایت استانداردهای حسابرسی باید در تمام مراحل فرآیند حسابرسی مدنظر قرار گیرد. این شامل برنامه‌ریزی، اجرا، و گزارش‌دهی است تا از دقت و کیفیت نتایج حسابرسی اطمینان حاصل شود.
• ارزیابی سیستم کنترل داخلی: حسابرس باید سیستم کنترل داخلی شرکت را مطابق با استانداردهای حسابرسی ارزیابی کند. این ارزیابی به شناسایی نقاط ضعف و تقویت فرآیندهای کنترلی کمک می‌کند.
• آموزش و تجربه: طبق استانداردهای عمومی، حسابرسی باید توسط فردی انجام شود که دارای آموزش فنی و تجربه کافی باشد. برای حسابداران، آموزش نرم‌افزارهای حسابداری می‌تواند به بهبود مهارت‌های آن‌ها کمک کند.
• استاندارد گزارشگری: گزارش حسابرسی باید مطابق با استانداردهای گزارشگری تهیه شود و نشان دهد که صورت‌های مالی بر اساس اصول حسابداری تنظیم شده‌اند و هرگونه تفاوت‌های عمده باید افشا شود.
• کشف اشتباهات و تقلب: حسابرس باید از روش‌ها و استانداردهای مناسب برای شناسایی اشتباهات و تقلب‌های مالی استفاده کند تا صحت و دقت صورت‌های مالی به درستی بررسی شود.

این نکات مهم به تضمین کیفیت و اعتبار حسابرسی کمک می‌کنند و پایه‌ای برای ارائه گزارش‌های مالی معتبر فراهم می‌آورند.

تفاوت حسابداری و حسابرسی چیست؟

حسابداری و حسابرسی هر دو به‌طور اساسی در حوزه مدیریت مالی نقش دارند، اما وظایف و مسئولیت‌های آن‌ها به طور قابل‌توجهی متمایز است. در جدول زیر به تفاوت‌های کلیدی بین حسابداری و حسابرسی پرداخته می‌شود.

اشتباهات در حسابرسی و مسئولیت حسابرس

اشتباهات در فرآیند حسابرسی زمانی رخ می‌دهد که حسابرس به درستی از استانداردهای شرکت‌های حسابرسی و خدمات مالی پیروی نکند و به دلیل این اشتباهات، مسئولیت آن به عهده حسابرس است. حسابرس مسئول است تا طبق استانداردهای ، صورت‌های مالی را به دقت بررسی کند و هر نوع تقلب و خطای موجود را شناسایی کند.

با این حال، یافتن و پیگیری خطاهای موجود در صورت‌های مالی مسئولیت اصلی مدیریت واحد تحت بررسی است. اشتباه به معنای هر گونه تغییر نادرست و ناخواسته در صورت‌های مالی است، که ممکن است ناشی از اشتباه در جمع‌آوری یا پردازش اطلاعات یا استفاده نادرست از استانداردهای حسابداری باشد. وظیفه حسابرس این است که هرگونه اشتباه را شناسایی کرده و به موقع به مدیران اجرایی اطلاع دهد.

کنترل کیفیت کار در حسابرسی

برای اطمینان از رعایت استانداردهای شرکت‌های حسابرسی و خدمات مالی، از سیستم کنترل کیفیت استفاده می‌شود. این سیستم تضمین می‌کند که تمامی مراحل حسابرسی مطابق با اصول و الزامات حرفه‌ای انجام می‌شود و سطح بالای دقت و اعتبار حفظ می‌گردد.

سیستم کنترل کیفیت به مهارت و دانش کارکنان بستگی دارد؛ هرچه تخصص و تجربه کارکنان بیشتر باشد، نیاز به نظارت کمتر خواهد بود. با این حال، روش‌های کنترل کیفیت به عواملی مانند اندازه موسسه، پیچیدگی حساب‌ها و تجربه تیم بستگی دارد و باید به طور مداوم مورد ارزیابی قرار گیرد. روش‌های کلیدی در سیستم کنترل کیفیت شامل موارد زیر است.

• استقلال و درستکاری حسابرس: حفظ استقلال حسابرس و اطمینان از رعایت اصول اخلاقی در تمامی فعالیت‌ها.
• مدیریت نیروی انسانی: بهبود و ارتقای مهارت‌های کارکنان از طریق آموزش و توسعه حرفه‌ای.
• پذیرش کار و روابط با صاحبکاران: تعیین سیاست‌ها و روش‌های مناسب برای پذیرش و ادامه همکاری با مشتریان.
• عملکرد حسابرسی: نظارت و ارزیابی مداوم کیفیت کار حسابرسی.
• نظارت و ارزیابی مداوم: اطمینان از اینکه تمامی روش‌ها و سیاست‌های کنترل کیفیت به درستی و به طور مؤثر اجرا می‌شوند.

این عناصر کنترل کیفیت به طور متقابل با یکدیگر در ارتباط هستند. برای مثال، حفظ استقلال حسابرس نیازمند ارزیابی مداوم روابط با صاحبکاران است، در حالی که مدیریت نیروی انسانی بهبود عملکرد حسابرسی را تسهیل می‌کند. همچنین، نظارت مستمر بر فرآیندها و روش‌ها به موسسه کمک می‌کند تا از اجرای مؤثر استانداردهای کیفیت اطمینان حاصل کند.

جمع‌بندی

در این مقاله به بررسی استانداردهای شرکت‌های حسابرسی و خدمات مالی پرداختیم. استانداردهای حسابرسی شامل گزارشگری، عملیاتی و عمومی هستند که هرکدام به نوبه خود نقش مهمی در حفظ کیفیت و اعتبار حسابرسی دارند. با رعایت این استانداردها، حسابرسان می‌توانند صحت و دقت اطلاعات مالی را تأیید کرده و به تصمیم‌گیری‌های صحیح مالی کمک کنند، در حالی که اشتباهات و تقلبات را شناسایی و گزارش می‌دهند.