سراب نوشابه های انرژی زا

سایر افراد هم نباید بیش از حد تفنن از این نوشابه ها استفاده کنند. فقط زمانی که مایل باشند در فاصله کوتاهی از افزایش انرژی برخوردار باشند می توانند این نوشابه ها را مصرف کنند در غیر این صورت مصرف آنها با فواصل کوتاه توصیه نمی شود.

نوشابه های انرژی زا هرچند در نوع خود نوشیدنی های نسبتا جدیدتری هستند ولی بسرعت توانسته اند در کنار سایر نوشابه ها قد علم کنند و طرفداران خاص خود را بیابند.

به گزارش ایرنا، این در حالی است که مصرف این نوع نوشیدنی به ویژه به صورت افراطی، سلامت مردم را با مخاطراتی جدی روبرو کرده است و کم نیستند افرادی که با خوردن این نوشابه ها با مشکلات جسمانی ، روانی و حتی مرگ روبرو شده اند؛ به همین دلیل است که فروش این نوع نوشابه در برخی از کشورها ممنوع اعلام شده است و برخی نیز این نوشابه ها را با نصب برچسب هشدار به مشتریان عرضه می کنند.

اما در کشور ما قصه این نوشابه ها چیست ؟ در زمان حاضر مصرف این نوشابه ها از گروه های خاصی همچون ورزشکاران پا را فراتر گذاشته و به سمت دانش آموزان هم سوق یافته است.

دکتر « محمد هاشمی » دبیر انجمن پیشگیری از چاقی در جدید ترین مطالب درج شده در سایت شخصی اش تلاش کرده است که به پرسش های مطرح در خصوص خواص و ضرر های نوشابه های انرژی زا پاسخ گوید.

** تفاوت نوشابه های انرژی زا با سایر نوشابه ها چیست؟

اطلاق لفظ انرژی زا برای این نوشابه ها، لفظی عامیانه است و مبنای علمی ندارد. این موضوع که آیا واقعا نوشابه های انرژی زا ، انرژی افراد را افزایش می دهد و آیا این انرژی پایدار است و نیز اینکه آیا بر کارایی و بازدهی فعالیت های ذهنی تاثیر دارد، سوال هایی است که پاسخ مثبت قاطعی درباره آن وجود ندارد و به همین دلیل، اطلاق لفظ انرژی زا بودن این نوشیدنی با تردید مواجه شده است.

نوشابه های انرژی زا که به طور معمول در بازار فروخته می شود، غالبا در واحد حجم، نسبت به نوشابه های دیگر دارای کالری بیشتری است و طبیعتا وقتی کسی این نوشابه ها را مصرف می کند به ازای هر میلی لیتر یا هر واحد حجمی که از این نوشابه می خورد، در مقایسه با سایر نوشابه ها کالری بیشتری دریافت می کند که تفاوت عمده این نوشیدنی ها با سایر نوشابه ها نیز همین نکته است.

** مواد تشکیل دهنده نوشابه های انرژی زا چیست؟

اجزای مواد این نوشابه ها بستگی به فرمولاسیونی دارد که هر کمپانی برای ساخت از آن استفاده می کند. معمولا کمپانی ها مواد تشکیل دهنده این نوشابه ها را بر روی قوطی آن ها درج می کنند، اما فرمولاسیون و نحوه ترکیب مواد آن را به عنوان یک راز برای خود نگه می دارند و از افشای آن خودداری می کنند.

قندها و مواد انرژی زا در ساخت این نوشابه ها پایه اصلی تولید را تشکیل می دهد که در برخی از آن ها کافئین هم وجود دارد.

** تاثیر این نوشابه ها بر فرآیند تولید انرژی در بدن چگونه است؟

افرادی که به دنبال کسب انرژی بیشتری هستند و یا می خواهند فعالیت سنگین تری را انجام دهند، مانند انجام حرکات ورزشی سنگین از نوع وزنه برداری و کشتی و یا ورزش های استقامتی مانند دویدن یا فوتبال بازی کردن، ممکن است سراغ این نوع نوشیدنی هم بروند. این افراد باید بدانند آیا اساسا انتظار آن ها با این نوشابه ها برآورده می شود یا خیر.

در تحلیلی ساده ، وقتی انرژی در حجم بسیار زیادی وارد بدن می شود، قند خون را در مدت کوتاهی افزایش می دهد و در نتیجه سیستم و هوشمند کنترل قند خون فعال و انسولین بیشتری ترشح می شود.

ترشح یکباره انسولین باعث جذب قند توسط سلول ها می شود که در پی آن افت قند، رخ می دهد. در نتیجه، مصرف نوشیدنی های انرژی زا در طول فعالیت روزمره یا فعالیت ورزشی باعث افت انرژی و افت قند می شود. بنابر این می توانیم نتیجه بگیریم که انتظار ما از افزایش انرژی از طریق این نوشیدنی ها یک انتظار غیر معقول و بیهوده ای است.

** نوشابه های انرژی زا، چه بیماری هایی را به وجود می آورد؟

این نوشابه ها بر اساس ترکیب محتویات می تواند آسیب های مختلفی را وارد کند. از آن جایی که پایه تمام این نوشابه ها قند است، استفاده مکرر آن می تواند باعث فرسودگی سیستم کنترل قند خون و در دراز مدت زمینه ساز بروز دیابت شود. برخی از این نوشابه ها حاوی موادی مانند کافئین یا محرک هایی از این دست است که د بر سلسله اعصاب مرکزی تاثیر می گذارد و یا آنکه عوارضی مانند تپش قلب، تعریق و افزایش برخی هورمون ها را در پی دارد

همچنین مصرف زیاد این نوشابه ها بسته به نوع ترکیبات موجود در آنها منجر به مشکلات کبدی نیز می شود. در مجموع مصرف این نوشابه ها عوارض کوتاه مدت و بلند مدت برگشت ناپذیری را برجای می گذارد.

** مصرف این نوشیدنی ها چه تاثیری بر فرآیند رشد کودکان دارد ؟

نه تنها خوردن این نوشابه ها که اساسا رویکرد تغذیه ای دانش آموزان باید اصلاح شود. این که فکر کنیم برای درس خواندن نیاز به انرژی بیشتری وجود دارد و دانش آموزان به پرخوری روی آورند یا در ایام امتحانات برای فراگیری بیشتر تغذیه خاصی مد نظر قرار گیرد تا کالری بیشتری به دست آید، تصور کاملا غلط و باور نادرستی است. کودکان باید در طول زندگی از الگوی صحیح غذایی برخوردار باشند و این طور نباشد که فقط در فصل امتحانات به تغذیه آن ها توجه شود.

در این زمینه خوردن صبحانه و مصرف مغزها در میان وعده ها در فراگیری دانش آموزان و نیز تامین مواد مورد نیاز بدن نقش اساسی دارد و باید اذعان داشت که خوردن نوشیدنی های انرژی زا در افزایش فراگیری دانش آموزان هیچ تاثیری ندارد.

این مطلب را نیز نباید فراموش کرد که در زمان حاضر مشکلی در سطح جامعه وجود دارد و آن اینکه تغذیه دانش آموزان روند غلطی را طی می کند به گونه ای که آنان را در بزرگسالی با اضافه وزن روبرو می کند.

**آیا مصرف این نوشیدنی ها برای ورزشکاران ضرر دارد؟

استفاده ورزشکاران از نوشابه های انرژی زا و یا مکمل های غذایی غیر مجاز هر چند که در زمان کوتاهی آن ها را در رسیدن به انتظارات خود که کسب انرژی یا داشتن ماهیچه های عضلانی است، کمک می کند ولی استفاده طولانی آن، عوارض جبران ناپذیری را بر جای می گذارد. همچنین ورزشکاران باید در نظر داشته باشند که نوشابه های انرژی زا نمی تواند آن ها را در کسب امتیازات و یا رکوردهای بالا کمک کند و اگر در صدد تامین انرژی یک باره هستند، مصرف یک لیوان شربت آب لیمو قبل یا حین فعالیت ورزشی نیز می تواند همان اثرات نوشابه های انرژی زا را داشته باشد.

** چه افرادی باید از خوردن این نوشیدنی خودداری کنند؟

افرادی که دچار اختلالات متابولیکی و سوخت و ساز بدن هستند، مانند مبتلایان به دیابت، چربی خون و نیز کسانی که مشکلات کبدی دارند، به طور جدی باید از مصرف این نوشابه ها پرهیز کنند.

** نوشابه های انرژی زا بهتر است در چه مواقعی مصرف شود؟

برای مصرف تفننی نمی توان تواتر در نظر گرفت. ولی توصیه می شود مانند سایر نوشابه های گاز دار این نوشابه ها نیز حداکثر هفته ای یک بار بیشتر مصرف نشود. مصرف این نوشابه ها بهتر است با وعده های غذایی فاصله داشته باشد و همراه با وعده غذایی خورده نشود؛ زیرا کالری غذا را بالاتر می برد.

همچنین باید در نظر داشت که مصرف این نوشابه ها جایگزین میان وعده های غذایی ضروری مانند شیر، لبنیات و میوه جات نشود. از طرف دیگر توصیه می شود که با شکم خالی نیز خورده نشود و باید گفت که بهترین زمان مصرف این نوشابه ها در ساعت 10 صبح یا ساعات عصر است.

**آیا مصرف بیش از حد نوشابه های انرژی زا به مشکلات عصبی نیز منجر می شود ؟

برخی از نوشابه هایی که حاوی کافئین یا گروه آمفتامینها هستند و هوشیاری را افزایش می دهند، چنانچه به افراط نوشیده شوند ، می توانند عوارض سویی در سلسله اعصاب مرکزی ایجاد کنند و سیستم سمپاتیک و خودکار بدن را تحت تاثیر قرار دهند و اینکه مصرف آنها در دراز مدت بر خلق وخو و رفتار آدم ها تاثیر می گذارد.

گزارش خطا