اهمیت ژئوپلیتیک «رود لیتانی»؛ نگاه اسرائیل به روخانه بعد از توافق آتش بس + عکس

«لیتانی» طولانی‌ترین رودخانه لبنان و منبع اصلی آب برای این کشور است. این رودخانه بیشتر از شمال به جنوب می‌گذرد، اما بخشی از رودخانه از شرق به غرب به سمت دریای مدیترانه، به موازات مرز بین رژیم صهیونیستی و جنوب لبنان می‌گذرد.

به گزارش تابناک، رودخانه لیتانی که جنوب لبنان را از بقیه کشور جدا می‌کند، در جنگ بین اسرائیل و حزب‌الله و همچنین توافق اتش بس به کرات مورد اشاره قرار گرفته است.

متعاقب توافق آتش بس نیز حزب الله لبنان باید به پشت این رود برود.

در طول جنگ اخیر، اگرچه ارتش اسرائیل به پایگاه‌های حزب‌الله در بیروت، در شمال لیتانی، حمله کرده است، اما این رودخانه هم به عنوان یک ویژگی طبیعی نشان‌دهنده جنوب لبنان و هم به‌عنوان یک خط دیپلماتیک مهم مطرح بوده است.

«لیتانی» طولانی‌ترین رودخانه لبنان و منبع اصلی آب برای این کشور است. این رودخانه در دره حاصلخیز بقاع در غرب بعلبک سرچشمه می‌گیرد و در شمال صور به دریای مدیترانه می‌ریزد. رودخانه لیتانی با طولی بیشتر از ۱۴۰ کیلومتر طولانی‌ترین رودخانه لبنان است و جریان متوسط سالانه آن را ۹۲۰ میلیون متر مکعب تخمین می‌زنند. سرچشمه نهر لیتانی و تمام مسیر آن در درون مرز‌های لبنان قرار دارد.

این رودخانه بیشتر از شمال به جنوب می‌گذرد، اما بخشی از رودخانه از شرق به غرب به سمت دریای مدیترانه، به موازات مرز بین رژیم صهیونیستی و جنوب لبنان می‌گذرد. بخش موازی با مرز اسرائیل و لبنان که به خط آبی نیز معروف است، حدود ۱۷ مایلی شمال اسرائیل است.

از میان جمعیت جنوب لیتانی، ۷۵ درصد مسلمانان شیعه هستند که از طرفداران مقاومت هستند، در حالی که ۲۵ درصد دیگر را مسلمانان سنی، دروزی و مسیحی تشکیل می‌دهند.

لیتانی در قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد به عنوان مدافع جنوب لبنان عمل کرد و به جنگ دوم لبنان در سال ۲۰۰۶ پایان داد و در تئوری یک منطقه حائل ایجاد کرد. در واقع رودخانه لیتانی به عنوان یک منطقه حائل بین حزب الله و اسرائیل عمل می‌کند.

قطعنامه ۱۷۰۱خواستار ایجاد منطقه‌ای بین خط آبی و رودخانه لیتانی می‌شود که عاری از هر گونه نیروی مسلح، دارایی و سلاح غیر از دولت لبنان و یونیفل [نیروی موقت سازمان ملل در لبنان] باشد.

این قطعنامه «یونیفل را مجاز می‌داند تا تمام اقدامات لازم را انجام دهد تا اطمینان حاصل شود که منطقه عملیاتی برای هر نوع فعالیت خصمانه استفاده نمی‌شود.»

پس از جنگ ۳۳ روزه و متعاقب عدم پایبندی رژیم صهیونیستی به مفاد قطعنامه ۱۷۰۱، حزب‌الله سلاح‌ها و موشک‌ها را در سرتاسر منطقه بین لیتانی و اسرائیل ذخیره کرد و تونل‌هایی حفر کرد.

تل بئری، رئیس بخش تحقیقات در مرکز آلما، یک اندیشکده متخصص در چالش‌های امنیتی در مرز شمالی اراضی اشغالی مدعی است که حزب الله از رودخانه لیتانی به عنوان خط مرزی برای «خط اول دفاعی» خود در برابر اسرائیل استفاده می‌کند. سه یگان ناصر و عزیز دارد که منطقه را بین خود تقسیم می‌کنند و هر کدام انبار پرتابه‌های خود را برای پرتاب به سمت اسرائیل دارند و نیرو‌های ویژه رضوان نیز از آن استفاده کردند.

بئری مدعی است: «حزب‌الله در گسترش منابع نظامی در کل منطقه سرمایه‌گذاری کرد تا آماده شلیک موشک‌ها به سوی اسرائیل و آماده شدن برای مانور زمینی اسرائیل باشد». لبه جنوبی این قلمرو، در چند کیلومتری مرز با اسرائیل، نقطه پرش نیروی رضوان برای حمله به اسرائیل است.

بلافاصله پس از پیوستن حزب‌الله به حماس در جنگ غزه، اسرائیل از شورای امنیت سازمان ملل خواست اطمینان حاصل کند که حزب‌الله از قطعنامه ۱۷۰۱ پیروی می‌کند و در شمال لیتانی باقی می‌ماند.

«دنی دانون»، سفیر رژیم صهیونیستی در سازمان ملل متحد روز جمعه به شورای امنیت سازمان ملل گفت: «اسرائیل تمایلی به حضور در جنوب لبنان ندارد. هدف ما این است که از مردم خود محافظت کنیم.» وی افزود: برای اطمینان از این امر، «شورای باید اطمینان حاصل کند که سازوکار‌های درست برای ارتش لبنان و یونیفل برای انجام تعهدات خود بر اساس قطعنامه ۱۷۰۱ وجود دارد.»

«بئری» مدعی است: «می‌دانیم که ترتیبات دیپلماتیک واقعاً مانع از استقرار مجدد حزب‌الله در منطقه نمی‌شود. ما تجربه زیادی از قطعنامه ۱۷۰۱ داریم که حتی یک ساعت بعد هم ارزش کاغذی که روی آن نوشته شده بود را نداشت. ظاهراً نمی‌تواند یک سیستم نظارتی مؤثر وجود داشته باشد که بتواند در برابر حزب‌الله بازسازی‌شده بایستد.»

بر این اساس برخی کارشناسان صهیونیست از جمله «یوسی کوپرواسر»، یکی از کارشناسان مرکز امنیت و امور خارجی اورشلیم و رئیس سابق تحقیقات اطلاعات ارتش اسرائیل معتقدند اگر قرار است ارتش اسرائیل در این منطقه حاضر نباشد پس باید از راه دور نظارت اسرائیل وجود داشته باشد.

وی مدعی است: «جنگ زمانی پایان می‌یابد که حزب الله در شمال لیتانی باقی بماند. لیتانی، و از آنجایی که ثابت شده است یونیفل قادر به اجرای چنین قطعنامه‌هایی نیست، اسرائیل باید سیستم نظارت بر گذرگاه‌های رودخانه‌ای داشته باشد. در آنجا فقط از چند نقطه می‌توان از لیتانی عبور کرد، بنابراین می‌توان بر آن نظارت کرد.»