مشروبات الکلی سنگ کلیه را درمان می‌کند؟

مدیر گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی یزد ضمن بیان این‌که مصرف مشروبات الکلی در روند بهبود سنگ کلیه تاثیری ندارد، گفت: مصرف این‌گونه نوشیدنی‌ها باعث رشد و گسترش سنگ کلیه در افراد مبتلا می‌شوند.

به نوشته ایسنا، دکتر آزاده نجارزاده اظهار کرد: الکل هیچ‌گونه نقشی در بهبود یا پیشگیری از سنگ کلیه ندارد و برعکس می‌تواند اثرات منفی قابل توجهی بر روند تشکیل و رشد این سنگ‌ها داشته باشد.

وی با بیان این‌که مصرف الکل به دلیل خاصیت ادرارآوری باعث افزایش دفع ادرار می‌شود و این افزایش در نهایت به کاهش حجم مایعات بدن و بروز کم‌آبی منجر خواهد شد، اظهار کرد: کاهش حجم آب بدن موجب غلیظ‌تر شدن ادرار می‌شود و این امر باعث افزایش غلظت مواد معدنی موجود در ادرار و تسهیل تشکیل بلورهایی می‌گردد که هسته اولیه سنگ کلیه محسوب می‌شوند و در نتیجه خطر ایجاد سنگ‌های جدید یا بزرگ‌تر شدن سنگ‌های موجود افزایش می‌یابد.

وی با بیان این که از سوی دیگر برخی نوشیدنی‌های الکلی به‌ویژه آب‌جو حاوی پورین هستند، گفت: پورین‌ها در بدن به اسید اوریک تبدیل می‌شوند و سطح بالای اسید اوریک در ادرار می‌تواند منجر به تشکیل سنگ‌های اسید اوریکی شود و علاوه بر این، در برخی موارد مشاهده شده است که مصرف الکل دفع اگزالات را در ادرار افزایش می‌دهد.

این متخصص تغذیه ضمن تاکید بر این‌که اگزالات با کلسیم ترکیب می‌شود و تشکیل‌دهنده یکی از شایع‌ترین انواع سنگ کلیه یعنی سنگ‌های کلسیم اگزالات است، گفت:الکل همچنین تعادل الکترولیت‌ها و مواد معدنی بدن را مختل می‌کند و به این ترتیب به‌طور غیرمستقیم در روند تشکیل سنگ کلیه نقش دارد.

مدیر گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی یزد اظهار کرد: در گذشته برخی باور داشتند که مصرف آب‌جو به دلیل داشتن محتوای آب بالا و خاصیت ادرارآوری می‌تواند به دفع سنگ کلیه کمک کند، اما باید توجه داشت که اثر کم‌آبی ناشی از الکل در نهایت غالب می‌شود و خطر تشکیل سنگ را افزایش می‌دهد.

وی با بیان این‌که پورین بالای موجود در آب‌جو نیز ریسک تشکیل سنگ‌های اسید اوریکی را بالا می‌برد، اظهار کرد: بنابراین مصرف نوشیدنی‌های الکلی نه‌تنها درمان یا روش پیشگیری از سنگ کلیه محسوب نمی‌شود، بلکه به هیچ وجه توصیه نمی‌گردد.

نجارزاده با اشاره به این‌که الکل می‌تواند موجب افزایش فشار خون شود و فشار خون بالا به مرور به رگ‌های کلیه آسیب می‌زند و زمینه‌ساز بیماری مزمن کلیوی خواهد بود، گفت: از سوی دیگر، کم‌آبی ناشی از مصرف الکل باعث کاهش حجم خون می‌شود و در نتیجه جریان خون کلیوی کاهش می‌یابد.

این متخصص تغذیه ضمن تاکید بر این‌که کاهش جریان خون کلیوی می‌تواند منجر به آسیب حاد کلیه گردد، گفت: متابولیت‌های الکل مانند استالدئید نیز برای سلول‌های کلیوی خاصیت سمی دارند و مصرف طولانی‌مدت آن می‌تواند التهاب بافت کلیه و فیبروز کلیوی ایجاد کند.

نجارزاده ضمن بیان این‌که الکل قادر است بیماری‌های زمینه‌ای همچون دیابت و هپاتیت را تشدید کند و در افراد مبتلا به نارسایی کبدی به‌ویژه سیروز کبدی پیامدهای بسیار وخیمی داشته باشد، تصریح کرد: پرهیز کامل از مصرف الکل یکی از مهم‌ترین راهکارهای حفظ سلامت کلیه‌ها محسوب می‌شود، به‌ویژه در افرادی که سابقه فشار خون یا دیابت دارند.

وی با بیان این‌که برای پیشگیری از تشکیل یا عود سنگ کلیه، مصرف آب به میزان کافی اهمیت اساسی دارد، گفت: نوشیدن روزانه دو و نیم تا سه لیتر آب باعث رقیق شدن ادرار و کاهش غلظت مواد سنگ‌ساز می‌شود.

این متخصص تغذیه با تاکید بر این‌که مصرف آب‌لیمو و سایر مرکبات به دلیل داشتن سیترات و پتاسیم نقش مؤثری در جلوگیری از تشکیل سنگ‌های کلسیمی دارد، خاطرنشان کرد: آب انار نیز با داشتن آنتی‌اکسیدان‌ها اسیدیته ادرار را کاهش می‌دهد و خطر تشکیل سنگ را کم می‌کند.

وی با اشاره به این‌که دمنوش‌هایی مانند ریشه قاصدک و گزنه به دلیل خواص ادرارآور و ضدالتهابی در سلامت کلیه‌ها مؤثرند، گفت: استفاده از رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها و سبزیجاتی که پتاسیم بالایی دارند، مانند پرتقال، کیوی، بروکلی، هویج و موز، می‌تواند با کاهش دفع کلسیم خطر تشکیل سنگ کلیه را کم کند.

این متخصص تغذیه گفت: مصرف لبنیات کم‌چرب نیز برای تأمین کلسیم ضروری است، زیرا وجود کلسیم در رژیم غذایی از جذب بیش‌ازحد اگزالات جلوگیری می‌کند.

نجارزاده تاکید کرد: جایگزینی غلات کامل و حبوبات به جای پروتئین‌های حیوانی نیز توصیه می‌شود، چرا که مصرف زیاد گوشت احتمال تشکیل سنگ را افزایش می‌دهد.

وی با بیان این‌ که سبزیجات سبزرنگ که منبع منیزیم هستند نیز از تشکیل سنگ‌های کلسیم اگزالات پیشگیری می‌کنند، گفت: کنترل وزن از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا چاقی خطر تشکیل سنگ‌های اسید اوریکی را افزایش می‌دهد.

مدیر گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی یزد اظهار کرد: مصرف مکمل‌های ویتامین C بیش از هزار میلی‌گرم در روز می‌تواند احتمال تشکیل سنگ را بیشتر کند، بنابراین باید از مصرف بیش‌ازحد آن اجتناب شود.

وی با تاکید بر این‌که در رژیم غذایی افراد مبتلا به سنگ کلیه لازم است نوع سنگ نیز در نظر گرفته شود، گفت: در سنگ‌های کلسیم اگزالات افزایش دریافت کلسیم غذایی و در عین حال کاهش مصرف خوراکی‌های پر اگزالات مانند ریواس، بادام‌زمینی، چغندر، اسفناج، کاکائو و قهوه اهمیت دارد.

وی اظهار کرد: در مجموع می‌توان گفت که مصرف الکل نه‌تنها هیچ سودی برای کلیه‌ها ندارد بلکه با مکانیسم‌های گوناگون از جمله ایجاد کم‌آبی، افزایش اسید اوریک، افزایش اگزالات و آسیب مستقیم به سلول‌های کلیوی موجب افزایش خطر تشکیل و تشدید سنگ کلیه می‌شود.

نجارزاده در پایان گفت: بهترین راهکار برای محافظت از کلیه‌ها پرهیز کامل از الکل همراه با رعایت رژیم غذایی مناسب، نوشیدن آب کافی، کنترل وزن، مدیریت بیماری‌های زمینه‌ای و مراجعه منظم به پزشک است.