دستگاههای بخور سرد و گرم؛ کارا یا ناکارا

سردی هوا عامل خشکی را نیز به همراه دارد که این عامل سبب استفاده از انواع دستگاههای بخور سرد و گرم در منازل و مراکز مختلف شده است اما این که این دستگاهها تاچه اندازه کارایی دارند موضوع مورد بحث کارشناسان است.

به نوشته ایرنا، رطوبت به میزان بخار آب موجود در هوا گفته می شود. به گفته پزشکان، رطوبت نسبی داخل منزل باید حدود 45 درصد باشد. در صورتی که این میزان کمتر از 30 درصد باشد، هوا خیلی خشک محسوب می شود. همچنین رطوبت نسبی هوا هرگز نباید از 50 درصد تجاوز کند.

گفته می شود برای اندازه گیری رطوبت داخل منزل می توان سه قالب یخ کوچک را داخل یک لیوان قرار داد و به آن آب اضافه کرد. پس از سه دقیقه اگر رطوبت روی سطح خارجی لیوان شکل نگرفت، هوای داخل خانه خیلی خشک است و باید مرطوب شود.

عضو انجمن ریه ایران دراین زمینه گفت: دستگاه های بخور را می توان برای مرطوب نگه داشتن دمای هوا در محیط های دربسته مانند خانه به کار برد اما این دستگاه ها هیچگونه جنبه درمانی ندارد.

دکتر حمیدرضا جباردارجانی فوق تخصص ریه و عضو انجمن ریه ایران روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا اظهار کرد: اگر در فصول سرد سال برای گرمایش خانه وسایلی مانند بخاری یا شومینه که برای احتراق از اکسیژن استفاده می کنند، بکار برده شود، رطوبت هوا به شدت کاهش می یابد و خشکی هوا سبب بروز مشکلاتی در تنفس افراد می شود.

وی افزود: بنابراین برای ایجاد رطوبت در هوا می توان از دستگاه های بخور استفاده کرد. البته یک کتری آب نیز می تواند همین بازدهی را داشته باشد.

جباردارجانی یادآور شد: دستگاه های بخور جنبه درمانی ندارند و افراد سالم نیز می توانند از آنها استفاده کنند.

** دستگاه بخور گرم

از دستگاه های بخور گرم معمولا در هوای سرد و برای مرطوب کردن هوا استفاده می شود. احتمال رشد باکتری، قارچ و کپک در مخزن این نوع دستگاه بخور کمتر از نوع سرد آن است.

با این حال مصرف برق این دستگاه ها زیاد است و احتمال ایجاد سوختگی با بخار آب یا پرش ذرات آب داغ وجود دارد.

** دستگاه بخور سرد

از دستگاه های بخور سرد بیشتر در فصل تابستان استفاده می شود. این دستگاه ها کم صداتر از نوع گرم هستند و مصرف انرژی برق در آنها کمتر است.

همچنین از آنجایی که بخار آنها سرد است، خطر سوختگی به ویژه برای کودکان ایجاد نمی کند.

آب سرد محل مناسبی برای تکثیر قارچ ها و باکتری ها است و از آن جایی که در بخور سرد قطرات آب به هوا پراکنده می شود، این مواد زیان آور به همراه آب در فضای اتاق منتشر می شوند.

همچنین در بخور سرد، مواد معدنی آب در هوا پراکنده و به صورت گرد و غبار در محیط خانه پخش می شوند.

** روش استفاده صحیح از دستگاه های بخور

به گفته پزشکان، افزایش رطوبت می تواند تنفس کودکان و بزرگسالانی را که مبتلا به آسم هستند، دچار مشکل کند. همچنین روشن بودن مداوم دستگاه بخور موجب رشد قارچ در آن و بروز آلرژی در افراد سالم می شود.

بنابراین برای یک فضای بسته 100 متری روشن بودن دستگاه بخور برای مدت یک تا 2 ساعت در شب ها برای حفظ رطوبت خانه کافی است و لزومی ندارد از این دستگاه ها در زمانی بیداری استفاده شود.

استفاده بیش از حد از دستگاه های بخور سبب مرطوب شدن بیش از حد هوای اتاق و در نتیجه رشد و نمو مایت ها ریال قارچ ها و بروز آلرژی های حساسیتی می شود.

** نکاتی در مورد دستگاه بخور

در صورتی که کودک یا فرد مبتلا به آسم یا آلرژی یا فرد سالمند مبتلا به بیماری های قلبی عروقی یا تنفسی در خانه است، باید پیش از خرید دستگاه بخور با پزشک مربوطه مشورت شود تا متناسب با وضعیت جسمی افراد دستگاه بخور سرد یا گرم تهیه شود.

دستگاه بخور را باید از داروخانه های معتبر خریداری و از استاندارد و مرغوب بودن آنها اطمینان حاصل کرد.

ظرفیت مخازن دستگاه های بخور از سه تا پنج لیتر متغیر است که با توجه به وسعت مکان مورد استفاده باید تهیه شود.

** روش نگهداری از دستگاه بخور

نگهداری دستگاه های بخور از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ مخازن و فیلتر این دستگاه ها در صورت عدم نظافت می تواند مکانی مناسب برای رشد قارچ ها و باکتری ها باشد. دستگاه های آلوده به ویژه برای افرادی که آسم و آلرژی دارند، مشکل ساز خواهد بود.

برای حفظ دستگاه از هرگونه باکتری، قارچ و کپک، بهتر است به دستورالعمل نگهداری آن دقت شود.

آب داخل مخزن را باید مرتب عوض کرد. بهتر است هر روز آب داخل مخزن را خالی کرد، دستگاه را با آب و مواد پاک کننده شستشو داد و پس از خشک کردن، دوباره مقداری آب داخل آن ریخت.

در صورتی که دستگاه فیلتر دارد، بهتر است هر چند وقت یکبار فیلتر آن تعویض شود.

** دستگاه نبولایزر

نبولایزر دستگاهی است که به وسیله آن می توان داروها را به صورت استنشاقی ریوی مصرف کرد. همچنین می توان از این دستگاه برای مرطوب کردن هوای محیط های دربسته استفاده کرد.

دکتر جباردارجانی در مورد دستگاه نبولایزر گفت: این دستگاه برخلاف دستگاه های بخور جنبه دارویی دارد و می توان از آن برای مصرف داروهای استنشاقی بیماران ریوی استفاده کرد.

وی اظهار کرد: این دستگاه 2 نوع مکانیکی و فشاری دارد و برای رساندن داروها به مجاری فوقانی یا تحتانی دستگاه تنفسی مورد استفاده قرار می گیرد.

جباردارجانی افزود: داروهای سالبوتامول، پروپروماید، داروهای ضدالتهابی و آنتی بیوتیک ها را می توان در این دستگاه ریخت و به این طریق آن را با قابلیت تاثیرگذاری بیشتر به ریه های بیمار رساند.

وی با بیان اینکه این دستگاه با دستگاه های بخور تفاوت دارد، ادامه داد: در این دستگاه مولکول های داروها دچار شکست نمی شود و در ساختار داروها تداخل ایجاد نمی کند اما در دستگاه های بخور به دلیل لرزش های دستگاه، امکان تداخل دارویی وجود دارد.

جباردارجانی گفت: از این دستگاه می توان برای درمان کودکان و افرادی که مبتلا به بیماری های ریوی هستند، استفاده کرد.

وی خاطرنشان کرد: این دستگاه برای رفع التهابات راه های هوایی بسیار کمک کننده است. اما دستگاه بخور جنبه درمانی ندارد و تنها گاهی اوقات به افرادی که مبتلا به التهاب یا خشکی مجاری هوایی هستند، استفاده از این دستگاه ها توصیه می شود.

جباردارجانی گفت: برخی داروهای ضدالتهابی ریه به گونه ای ساخته شده اند که باید برای مصرف آنها از دستگاه نبولایزر استفاده شود تا بیمار آن را به صورت استنشاقی دریافت کند.

وی تاکید کرد: این داروها را نمی توان از طریق دستگاه های بخور استفاده کرد و باید حتما دستگاه نبولایزر را برای مصرف آنها بکار برد.

فوق تخصص ریه در مورد موادی مانند اکالیپتوس و سایر موادی که در دستگاه های بخور ریخته می شود، گفت: تاثیر این مواد به عنوان ضدمیکروب و ضدویروس و تمیزکننده هوا ثابت نشده است.

جباردارجانی افزود: دستگاه های تصفیه هوا که هوا را تصفیه می کنند، بسیار موثر هستند به ویژه دستگاه هایی که سه فیلتر دارند و بو، آلودگی ها، باکتری ها و ویروس ها را می گیرند، در محیط هایی که آلودگی هوای زیادی وجود دارد، قابل استفاده است.

گزارش خطا