مرگ مغزي به زبان ساده

وقتي به هر قسمتي از بدن ضربه اي وارد شود، نخستين نشانه اي که آشکار مي شود تورم است. وقتي به جمجمه ضربه وارد شود مغز در داخل جمجمه متورم مي شود و چون جايي براي گسترش اين تورم ايجاد شده وجود ندارد، مغز روي خودش برمي گردد.

    عروقي که از قلب به مغز خونرساني مي کند، بسته شده و جلوي خونرساني به مغز گرفته مي شود. زماني که خون به مغز نرسد، سلول ها در مدت زمان چند ساعت منهدم شده و از بين مي رود. خلقت بدن، شاهکار خداوند بزرگ است. در قلب ما يک گره الکتريکي کوچک وجود دارد که اين گره مسئول توليد الکتريسيته است. الکتريسيته به قلب منتقل مي شود و براي قلب ضربان ايجاد مي کند. به اين ترتيب خون از قلب خارج مي شود و به ديگر ارگان هاي بدن مي رسد.

    اين گره علاوه بر توليد الکتريسيته مي تواند براي مدت زمان 8 تا 10 دقيقه الکتريسيته را در خود نگه دارد، تنها خوراک اين گره اکسيژن است که از ريه دريافت مي شود. به محض اين که به مغز ضربه وارد شد و از بين رفت، مرکز تنفس در ساقه مغز هم از بين مي رود.

    به عبارت ديگر به اين گره کوچک در قلب اکسيژن نمي رسد تا بتواند الکتريسيته توليد کند. اما اين گره مي تواند براي مدت زمان 8 تا 10 دقيقه الکتريسيته را در خود نگه دارد. اگر در اين مدت اورژانس خود را به بالين بيماري که تصادف کرده و بيهوش شده برساند و از دستگاه تنفس مصنوعي براي اکسيژن رساني به بدن بيمار استفاده کند، اين گره فريب مي خورد و تصور مي کند ريه همچنان اکسيژن موردنيازش را تامين مي کند، بنابراين به ضربان ادامه مي دهد. به همين علت بسيار مهم است که اورژانس خود را سريع به بيمار برساند. اگر فردي تصادف کند و در نتيجه در کما برود، اگر اورژانس در مدت زمان 8 تا 10 دقيقه خود را به بيمار برساند و اکسيژن مصنوعي به بيمار رسانده شود، ضربان قلب برقرار مي ماند، در حالي که ممکن است فرد دچار مرگ مغزي شده باشد. ضربان قلب به طور مصنوعي ادامه پيدا مي کند و در نهايت تا 14 روز مي توان ارگان هاي فرد مرگ مغزي را حفظ کرد. بعد از اين مدت قلب مي ايستد. اين امکان وجود ندارد که بتوان فرد مرگ مغزي را مدت زمان طولاني تري با اين روش زنده نگه داشت. تخريب ارگان ها در بدن با توليد سم همراه است، مغز تخريب شده و در نتيجه سم ترشح مي کند که به روي گره قلب منتقل شده و آن را از کار مي اندازد. اين اتفاق در نهايت ممکن است 14 روز طول بکشد. برداشت ارگان هاي فرد مرگ مغزي بايد در مدت زمان يک تا 14 روز انجام شود. چون مراقبت از ارگان ها در بيمارستان هاي کشور اصولي انجام نمي شود و بايد همه افراد در اين زمينه تحت آموزش قرار گيرند، اکنون اين محدوديت وجود دارد که بايد در مدت زمان 4 تا 5 روز بعد از مرگ مغزي ارگان ها برداشته شود. در اين مدت نيز ساعت به ساعت کيفيت ارگان ها کاهش پيدا مي کند. يکي از نخستين ارگان هايي که از بين مي رود ريه است. ريه با محيط اطراف در ارتباط و در معرض هواي آلوده است. تا وقتي انسان زنده است، سيستم ايمني بدن از ريه ها در مقابل هواي آلوده محافظت مي کند. وقتي فرد مي ميرد، سيستم ايمني وجود ندارد. علاوه بر اين در تصادفات دنده ها در اثر ضربه به ريه آسيب مي رسانند.

    

    علل مرگ مغزي

    

    علل مرگ مغزي و سن مرگ مغزي در افراد در سطح دنيا متفاوت است. شايع ترين علت مرگ مغزي در ايران ضربه به سر است و شايع ترين علت ضربه به سر نيز تصادفات رانندگي جاده اي است. به علت تصادفات جاده اي، آمار مرگ مغزي در ايران بالاست. درصد کمي از افراد نيز به علت سکته مغزي و علت هاي ديگر ازجمله سقوط از ارتفاع دچار مرگ مغزي مي شوند. در ايران سالانه پنج تا هشت هزار نفر دچار مرگ مغزي مي شوند. از اين تعداد 50 درصد افراد يعني 2500 تا 4000 نفر قابليت اهداي عضو دارند. سيستم راهنمايي رانندگي و ايمني جاده ها و ايمني کار در کشور ما بايد طوري باشد که اصلامرگ مغزي نداشته باشيم. در ايران مرگ مغزي بيشتر در محدوده سني 20 تا 40 سال است. چون اغلب جوانان به علت رعايت نکردن قوانين و مناسب نبودن ايمني جاده ها با تصادف مواجه مي شوند. در اروپا سن غالب مرگ مغزي 50 تا 70 سال است و علت شايع مرگ مغزي در کشورهاي اروپايي سکته مغزي عنوان شده است. در اين کشورها مردم قوانين و مقررات رانندگي را رعايت مي کنند و در زمينه فرهنگ سازي کارهاي زيادي انجام شده است.

    

    از سوي ديگر جاده ها نيز ايمن و استاندارد است و به همين علت مرگ مغزي در نتيجه تصادفات جاده اي کمتر است. ما اميدواريم روزي در کشور به جايي برسيم که اصلامرگ مغزي نداشته باشيم، اما اگر مرگ مغزي داشته باشيم بايد در کنار آن سيستم اهداي عضو هم وجود داشته باشد. سيستم اهداي عضو در مشکلاتي که پيش از اين اشاره شد هيچ دخالتي نداشته است. سيستم اهداي عضو از جايي وارد مي شود که فردي در اثر مرگ مغزي فوت مي کند و تلاش مي کنيم با اهداي ارگان هاي فرد دچار مرگ مغزي، زندگي هشت نفر را از مرگ نجات دهيم.

 روزنامه جام جم