لباس کاروان المپیک، شبکه‌های اجتماعی و‌ جامعه مدنی

ای کاش از این اتفاق اخیر، کسانی که در شبکه‌های اجتماعی بداخلاقی می‌کنند، از این اتفاق بیاموزند که اگر از کسی یا چیزی هم انتقادی دارند، به جای ناسزا گفتن‌ها و توهین‌ها، زبان طنز و خلاقیت را سرلوحه کار خود قرار دهند. که هم نتیجه بهتری عایدِ خودشان شود و هم مانع ادامه‌ی کارِ ابزارهایی که سبب رشد و اعتلای «جامعه مدنی» در ایران میگردد، نشوند.

نوانديش- رضا کدخدازاده: هنوز ساعاتی از نمایش لباس کاروان ورزش ایران در المپیک، نگذشته بود که موج انتقادات فراگیر از البسه منتخب آغاز شد. موج اصلی انتقادات هم بیش از اینکه در شبکه‌های رسمی باشد در شبکه‌های اجتماعی بود. همین موج گسترده انتقادات طولی نکشید که باعث شد دستگاه متولی امر، سریع واکنش نشان دهد. کمیته ملی المپیک با انتشار بیانیه‌ای ضمن احترام به نقطه نظرات کارشناسان و مردم در خصوص لباس مراسم رژه کاروان ورزشی کشورمان در بازی‌های المپیک ریو آورده است: « نظر عموم مردم به عنوان حامیان اصلی ورزش برایمان مهم است و به همین خاطر هم با دستور موکد رئیس کمیته ملی المپیک در اولین فرصت نسبت به اصلاح موارد مطرح شده اقدام خواهد شد. اعلام می‌کنیم انتقادپذیر هستیم و به هیچ عنوان اصراری بر بی خطا بودن تصمیمات و فعالیت‌هایمان نداریم. لذا هر چند فرصت زیادی برای سفارش لباس جدید نداریم اما بنا بر خواست عموم مردم در فرصت باقی‌مانده با هم‌فکری گروه دیگری از طراحان، تغییرات لازم را در این زمینه خواهیم داد تا به لباس فرمی نسبتا مناسب برسیم.»

این امر بیش از هر چیز نشان‌دهنده آن است که نقش شبکه‌های اجتماعی را در سپهر اجتماعی امروز کشور نمی‌توان نادیده گرفت. این نقش به میزانی قابل توجه هست که رسانه‌ای مانند رسانه ملی- که معمولاً در این موارد محافظه‌کارانه‌تر عمل می‌کند- از توجه و استفاده از ظرفیت این شبکه‌ها غافل نمانده است و بسیاری از برنامه‌های صدا و سیما از شبکه‌های مجازی استفاده می‌کنند. البته این کار بدون اسم بردن از شبکه‌های اجتماعی انجام می‌شود تا شاید اینگونه وانمود شود که شبکه‌های اجتماعی وسیله‌اند و رسانه ملی هدف!

در مورد اتفاق صورت گرفته دو نکته مثبت وجود دارد که جا دارد پیش از ادامه نوشتار به آن توجه کرد: اول اینکه؛ جا دارد از حُسن توجه مسئولان کمیته ملی المپیک تقدیر کرد که انتقادات وارده را مورد توجه قرار داد و از اینکه علناً اعلام کند انتقادات به تصمیم اتخاذ شده، وارد بوده است هراسی به خود راه ندادند. دوم اینکه؛ فضای انتقادات مربوطه در شبکه‌های اجتماعی، هم به دور از توهین و ناسزاپراکنی‌های معمول بود، هم خلاقانه و با زبان طنز بود، و هم اینکه اقشار مختلف جامعه اعم از ورزشکاران، هنرمندان، روزنامه‌نگارن و سایر افراد جامعه را در بر می‌گرفت.

اما شاید بیراه نباشد بگوییم نکته مهم در اتفاق رخ داده این مهم بود که این اتفاق، بار دیگر نشان داد که شبکه های اجتماعی اگر به درستی مورد استفاده قرار بگیرند، نقش بسیار مهمی در اعتلای جامعه مدنی در کشور می تواند داشته باشد. کافیست به این نکته توجه کنیم که در گذشته، کمتر مواردی را به یاد داریم که مسئولی در واکنش به انتقادها بگوید: «انتقاد پذیریم». شاید اگر این اتفاق در زمانی می‌افتاد که شبکه‌های اجتماعی در کشور به اندازه امروز فراگیر نشده بود، مسئول مربوطه در پاسخ به انتقادات، چنین اظهار نظری می کرد: «همینی که هست!»

فراگیر شدن شبکه‌های اجتماعی در چند سال اخیر به قدری قابل توجه بوده است که بسیاری از هواداران دولت یازدهم اعتقاد دارند اگر فقط به یک دلیل قرار باشد بارِ دیگر از دولت تدبیر وامید حمایت کرد، آن دلیل بدون شک، اهتمام دولت در حمایت از فعالیت آزادانه شبکه های اجتماعی است. چرا که دولت فعلی در این راه مقاومت بسیاری در برابر نهادهای محافظه‌کاری را داشته است که پیشتر خواهان محدودیت‌هایی در شبکه‌های اجتماعی بود.

در نهایت، اتفاقی که افتاد را می‌توان از دو منظر در سپهر سیاسی ایران مورد توجه قرار داد:

اول اینکه: مسئولان عرصه‌های مختلف در کشور، شبکه‌های اجتماعی را بیشتر جدی بگیرند و در راه اجرای سیاست‌های خود، از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی، نهایت بهره را ببرند.

دوم اینکه: دلسوزان کشور در هر جایگاهی، نقش شبکه‌های اجتماعی در اعتلای «جامعه مدنی» در ایران را مورد توجه قرار دهند و با آسیب شناسیِ فعالیت‌های ناپسندی که در این عرصه رخ می دهد، اجازه ندهند که کلیت شبکه‌های اجتماعی آسیب ببیند. چرا که «وندالیسم مجازی» -که متاسفانه در سال‌های اخیر در ایران شاهدش بوده‌ایم و با حمله به صفحات مجازی اشخاصِ گوناگون، حتی گاهاً آبروی ایران و ایرانی را در سطح بین المللی برده است- بیم آن می رود که سبب شود محدودیت‌هایی برای ادامه کلیتِ فعالیت شبکه‌های مجازی ایجاد شود. که این امر سبب می‌شود کارکرد مثبت شبکه‌های اجتماعی در ایران نیز آسیب ببیند.

و آخر اینکه: ای کاش از این اتفاق اخیر، کسانی که در شبکه‌های اجتماعی بداخلاقی می‌کنند، از این اتفاق بیاموزند که اگر از کسی یا چیزی هم انتقادی دارند، به جای ناسزا گفتن‌ها و توهین‌ها، زبان طنز و خلاقیت را سرلوحه کار خود قرار دهند. که هم نتیجه بهتری عایدِ خودشان شود و هم مانع ادامه‌ی کارِ ابزارهایی که سبب رشد و اعتلای «جامعه مدنی» در ایران میگردد، نشوند.

گزارش خطا