از تخیلات «آرگو» تا فرار از تهران: ٦ گروگان سفارت آمریکا چگونه از ایران گریختند؟

روزنامه کیهان روز 10 بهمن 1358 با تیتر بزرگ «6 دیپلمات آمریکایی چگونه از ایران گریختند» به پوشش این حادثه پرداخت. کیهان در همان صفحه اول به این مساله اشاره می‌کند که «دیپلمات‌های آمریکایی در نقش اعضای سفارت کانادا با ویزای جعلی از مهرآباد خارج شدند.» این روزنامه در گزارش مفصلی که به نقل از رسانه‌های خارجی از این اتفاق منتشر می‌کند این فرار را یک اتفاق «اسرارآمیز» می‌خواند؛ اتفاقی که شوک وقوع آن در شرایط سال 1358 ایران بیش از پیش بود. ایران پس از اشغال سفارت آمریکا در آبان 1385 و استعفای دولت موقت، در ابتدای بهمن مشغول انتخابات پر‌تب و تاب ریاست‌جمهوری بود و شاید انتخاب آن روزها برای فرار از ایران بهترین زمان ممکن بود. اما این 6 دیپلمات به طور عجیبی از سفارت گریخته بودند. رابرت آندرز، مارک جی. لیجک و جوزف د. استافورد که هر سه افسر کنسولی بودند؛ کورا آ. لیجک و کاتلین ف. استافورد که دستیار کنسولی بودند و هنری ل. شاتز، که نقش وابسته کشاورزی را در سفارت آمریکا در تهران بازی می‌کردند، 6 دیپلماتی بودند که موفق شدند در بهمن 58 از ایران بگریزند. این 6 دیپلمات در لحظه‌های اشغال سفارت آمریکا در تهران موفق شده بودند از سفارت بگریزند. کیهان درباره آنها می‌نویسد: «6 دیپلمات آمریکایی که به وسیله سفارت کانادا و در نقش اعضای سفارت کانادا از ایران خارج شده‌اند، همان گروهی هستند که کشیشان آمریکایی هنگام بازگشت به آمریکا اعلام داشتند که چند نفر از اعضای سفارت را در مراسم عید تولد مسیح ندیده‌اند و هنگامی که تعداد دیپلمات‌ها و اعضای لانه جاسوسی را شمرده‌اند متوجه شده‌اند 6 نفر در جمع آنها غایب هستند.» کیهان به نقل از یک مقام آگاه تایید می‌کند: «این افراد در زمان یورش به لانه جاسوسی توانسته‌اند از در پشتی سفارت که به خیابان مبارزان باز می‌شود، فرار کنند و خود را به سفارت کانادا برسانند.» کیهان در ادامه به نقل از خبرگزاری «رویترز» و به گفته یک مقام آمریکایی می‌نویسد: «از قرار معلوم دیپلمات‌های آمریکایی با پاسپورت سیاسی کانادایی که مهر ویزای دیپلماتیک ایران را به‌طور جعلی بر آن زده بودند، توانستند از فرودگاه مهرآباد خارج شوند. در اتاوا، سخنگوی وزارت خارجه کانادا خاطر نشان کرد که نمی‌تواند در این مورد حرفی بزند اما افزود آخرین گروه دیپلمات‌های کانادایی مرکب از چهار نفر که کن تیلور سفیر کانادا هم جزء آنها بود، تهران را به قصد اروپا ترک کردند. در حالی‌که کنسول کانادا و مقامات قسمت تجاری سفارت قبلا ایران را ترک کرده بودند.»

کیهان از سوی دیگر به این مساله نیز اشاره می‌کند که «ماجرای فرار 6 آمریکایی به کمک سفیر کانادا به‌وسیله خبرنگار روزنامه «لاپرس» در واشنگتن که پسر سفیر کانادا در فرانسه بود» افشا شده است. در روزهای بعدی سفیر کانادا در مصاحبه‌هایش به چگونگی فراری دادن این افراد اشاره می‌کند. کن تیلور می‌گوید: «تصمیم به فراری دادن دیپلمات‌ها با گذرنامه جعلی هنگامی‌ اتخاذ شد که یک غیرایرانی ناشناس به سفارت تلفن کرده و گفته بود از پناه دادن آنها در سفارت کانادا آگاه است. سفیر کانادا نگفت که چگونه در پاسپورت کانادایی این 6 دیپلمات ویزای ایران را صادر کرده بود. از اینها گذشته نگفت به جای اسم واقعی آنها چه اسمی‌ را در گذرنامه جعلی ثبت کرده بود... هیچ ایرانی‌ای هیچ موقع در عملیات مربوط به فرار دیپلمات‌ها دخالتی نداشته است.» سفارت کانادا پس از خروج این 6 نفر تعطیل شد. آنچه در میان حرف‌های تیلور جالب بود متفق‌القول بودن اعضای سفارت کانادا برای کمک به آمریکایی‌ها بود. به این ترتیب و با تماس ناشناس یک ایرانی که از حضور آمریکایی‌ها در سفارت کانادا خبر می‌داد و فرا رسیدن زمان مناسب که همان انتخابات ریاست جمهوری بود، این 6 تن از ایران خارج شدند.