توضیح سید محمود کاشانی درباره انتشار فیلمی از آیت‌الله پس از کودتای ۲۸ مرداد

اخیر فیلمی در شبکه های اجتماعی با عنوان بازدید زاهدی از خانه ویران شده دکتر مصدق پس از کودتا ی ۲۸مرداد منتشر شده است که در صحنه ای از فیلم، ادعا شده است که آیت الله کاشانی در آن بازدید حضور داشته است.

خبرنگار الف، در تماسی با دکتر سیدمحمود کاشانی به بررسی صحت و سقم این بخش از ویدیو پرداخت.

پاسخ دکتر کاشانی در ادامه می آید.

چندی است فیلم یک دقیقه و 52 ثانیه‌ای از خانة مصدق روز 28 مرداد 1332 که آثاری از هجوم مردم در آن به چشم می‌خورد بی‌آن‌که شخص یا مؤسسه‌ای مسئولیت آن را پذیرفته باشد در شبکه‌های اجتماعی پخش می‌شود. در بخش پایانی این فیلم، فیلم دیگری در 3 یا 4 ثانیه از آیت‌الله کاشانی، دکتر مظفّر بقایی، سید شمس‌الدین قنات‌آبادی و نمایندگان دیگر مجلس شورای ملی دورة هفدهم و فیلم دیگری از سپهبد زاهدی به فیلم خانة مصدق الحاق شده است. در زیرنویس فیلم خانة مصدق نوشته شده است:

«فیلمی نادر منتشر شده توسط «سیا» از ورود آیت‌الله کاشانی به همراه زاهدی و نمایندگان امریکا و انگلیس به ویرانه‌های خانه دکتر مصدق یک ساعت بعد از پیروزی کودتا».

این ادعا، دروغ آشکار است. اگر با دقت به این فیلم نگاه شود نام یک آرشیو خصوصی به گونة کم‌رنگ به نام "www. atelier des archives” روی آن دیده می‌شود که نشانی کامل آن در پاریس در سایت آن بازتاب دارد و هیچ ارتباطی به سازمان «سیا» ندارد. از سوی دیگر در حالی که فیلم خانة مصدق با دریچة باز و هر دو طبقة آن نشان داده می‌شود، فیلم چند ثانیه‌ای آیت‌الله کاشانی و دیگر نمایندگان مجلس دوره هفدهم که همراه وی هستند و مربوط به حضور آنان در مجلس شورای ملی است با دریچة بسته و پرده سیاه در بالا و پائین آن نشان داده می‌شود. با این حال در همین فیلم، درهای بزرگ ساختمان مجلس به چشم می‌خورند که مونتاژ متقلبانه این فیلم را آشکار میسازند. تصویر دو نظامی نیز که با تفنگ‌های خود در حال نشانه‌گیری هستند آشکارا در برابر نمای ساختمان مجلس شورای ملی در میدان بهارستان است و نه خانة مصدق. فیلم سپهبد زاهدی نیز که به فیلم خانة مصدق الحاق شده مربوط به حضور وی در باشگاه افسران مقرّ نخست‌وزیری اوست یا مکان دیگر و این فیلم هم که با دریچة بسته نشان داده شده هیچ ارتباطی به خانه مصدق ندارد. هیچ سند و مدرک تاریخی دربارة بازدید آیت‌الله کاشانی و دیگر نمایندگان مجلس که در برابر اقدامات ضدمیهنی مصدق ایستادگی می‌کردند و یا حضور سپهبد زاهدی که در آن روزها درگیر اوضاع بحرانی کشور بوده است در محل خانة مصدق روز 28 مرداد و یا پس از آن در دست نیست. دلایل تاریخی دیگری نیز این الحاق و مونتاژ را ثابت می‌کنند:

1- با برگزاری رفراندوم خلاف قانون اساسی از سوی مصدق و اعلان نتایج آن ساعت 9 شب 22 مرداد، شاه فرمان‌های نخست‌وزیری زاهدی و برکناری مصدق را صبح روز 23 مرداد صادر کرد. با آن‌که فرمان برکناری مصدق ساعت 11 شب 24 مرداد ابلاغ شد و او این فرمان را پذیرفت و دیگر سِمتی نداشت با شگفتی فراوان ساعت 5 بعدازظهر روز 25 مرداد به فرمانداری نظامی دستور بازداشت دکتر بقایی را که در مجلس حضور داشت صادر کرد و مصونیت پارلمانی او را نادیده گرفت. پس از آن‌که مصدق با زمینه‌چینی‌هایی در روزهای 25 تا 28 مرداد، قدرت دولتی را به زاهدی تسلیم کرد، عصر روز 28 مرداد به دستور زاهدی همة زندانیان سیاسی آزاد شدند. دکتر بقایی نیز غروب روز 28 مرداد آزاد شد و به محل دفتر حزب خود در میدان بهارستان رفت و در آن روز آزاد نبود که از خانة مصدق بازدید کند.

2- روز 12 مرداد 1332 برای برگزاری رفراندوم خلاف قانون اساسی از سوی مصدق برای منحل کردن مجلس شورای ملی تعیین شده بود. روز 10 مرداد، اجتماع مسالمت‌آمیزی در خانه آیت‌الله کاشانی برای اعتراض به این رفراندوم برگزار شد ولی اراذل و اوباش و گروهک‌های هوادار مصدق با سنگ‌باران کردن این اجتماع مسالمت‌آمیز یک تن را کشتند و گروهی را مجروح کردند. با این حال آیت‌الله کاشانی در گفتگو با یکی از خبرنگاران خارجی که روز 3 شهریور 1332 در روزنامه‌های کیهان و اطلاعات بازتاب یافت هجوم مزدوران مصدق به خانة خود را نادیده گرفت و با بزرگ‌مَنِشی دربارة هجوم مردم به خانه مصدق گفت:

«من راضی نبودم مردم خانه دکتر مصدق را خراب و به او توهین کنند ولی مصدق بر خلاف قانون اساسی قدم برداشت و دستور داد مجسمه‌های شاه سابق ایران را از جایگاه‌های عمومی بردارند».

3- شایسته یادآوری است که محمدرضا شاه با صدور فرمان‌های نخست‌وزیری زاهدی و برکناری مصدق روز 23 مرداد به زاهدی سفارش کرده بود مراقبت کند به جان مصدق آسیبی وارد نشود. ولی در پی اقدامات ضدمیهنی مصدق در باز گزاردن دست حزب غیرقانونی توده در صحنة سیاسی کشور و بهره‌برداری ابزاری از این حزب سازمان یافته و وابسته به بیگانه علیه هواداران نهضت ملی ایران، احساسات مردم را جریحه‌دار کرده بود. روز 9 اسفند 1331 نیز در اجرای برنامه‌ریزی بیگانگان، محمدرضا شاه را وادار به یک سفر اجباری به خارج از کشور کرده بود که با برخورد قاطع آیت‌الله کاشانی، مجلس شورای ملی و طبقات گوناگون مردم این توطئه ناکام گردید. همچنین در مرداد 1332 با برگزاری یک رفراندوم خلاف قانون اساسی و منحل کردن مجلس شورای ملی، مشروطیت را تعطیل و نهضت ملی ایران را به شکست کشاند. این اقدامات ضدمیهنی، خشم مردم را برانگیخته بود. سرانجام بعدازظهر روز 28 مرداد که حکومت نظامی مصدق فرو ریخت مردم به خانة او هجوم آوردند. مصدق خانه خود را با چند تانک و انواع سلاح‌ها به سان یک دژ نظامی درآورده بود. با آن‌که بسیاری از سربازان محافظ خانه مصدق به مردم پیوستنند با این حال چند تن از نظامیان وابسته به او مردم را از سنگرهای خانه مصدق به گلوله بستند. به نوشتة روزنامه اطلاعات، 3 شهریور 1332 رئیس اداره پزشکی قانونی اعلام کرد در پی این تیراندازی‌ها، 41 تن از مردم در این روز کشته شدند و 75 تن از مردم مجروح گردیدند.

با وجود شدت این تیراندازی‌ها مردم پایداری کردند و سرانجام مصدق و اطرافیان و محافظان او از طریق نردبانی به خانه‌های مجاور فرار کردند و پنهان شدند و خانة او به تصرف مردم در آمد. سرانجام روز 29 مرداد، فضل‌الله زاهدی با کشف محل اختفای مصدق او را نجات داد و در باشگاه افسران که مقرّ نخست‌وزیری بود از او پذیرایی کرد.

بر پایه این اسناد روشن می‌توان گفت آن بخش از این فیلم کوتاه که در آن آیت‌الله کاشانی و نمایندگان همراه وی با دریچة کاملاً بسته نشان داده میشود تا مکان و مناسبت آن شناسایی نشود و الحاق آن به فیلمی از خانه مصدق در پی هجوم مردم به آن در بعدازظهر 28 مرداد یک مونتاژ متقلبانه است. انگیزة این صحنه‌سازی هم سرپوش نهادن بر واقعیت‌های تاریخی سال 1332 و ادامة ترور شخصیت آیت‌الله کاشانی و نمایندگان شجاع مجلس شورای ملی است که در برابر اقدامات ضدمیهنی مصدق و مداخله انگلستان در امور داخلی ایران ایستادگی کردند.