سهم پنج صدم درصدی ايران از بازار گردشگري: صنعت توریسم کشور به کدام سو می رود؟

متاسفانه ايران علی رغم اینکه به لحاظ جاذبه هاي توريستي در ميان 10 كشور برتر دنيا قرار دارد، اما به لحاظ بهره برداري در رده هاي آخر جدول قرار گرفته است. اين در حاليست كه قرار است در چشم انداز 20 ساله كشور دو درصد از گردشگران بين المللي جذب ايران شوند. رقمي كه از ديدگاه دبيركل سازمان جهاني جهانگردي هرچند جاه طلبانه، اما شدني است.

نواندیش: ايران كشوري است كه جاذبه هاي گردشگري آن بنا بر اظهارنظرهايي كه جهانگردان و بازديدكنندگان از آن داشته اند، هر گردشگري را به وجد آورده است. جدا از جاذبه هاي تاريخي كه در نوع خود در سطح جهاني بي نظير هستند، وجود برخي موهبت هاي طبيعي چون روستاهاي تاريخي و شگرف، ميراث غني و تمدني، جلوه هايي بي نظير از اكوتوريسم و... هر كدام در نوبه خود مي تواند توريسم اين كشور را با تحولي بزرگ روبه رو سازد.

به گزارش نواندیش، متاسفانه ايران علی رغم اینکه به لحاظ جاذبه هاي توريستي در ميان 10 كشور برتر دنيا قرار دارد، اما به لحاظ بهره برداري در رده هاي آخر جدول قرار گرفته است. اين در حاليست كه قرار است در چشم انداز 20 ساله كشور دو درصد از گردشگران بين المللي جذب ايران شوند. رقمي كه از ديدگاه دبيركل سازمان جهاني جهانگردي هرچند جاه طلبانه، اما شدني است.

ريمون مارتيتز فريل، دبير كل گردشگري اسپانيا، در بازديدي كه از ايران داشت، چهار محور توسعه مسايل فرهنگي، استفاده از تكنولوژي ها و روش هاي جديد صنعت گردشگري، كاربري اماكن تاريخي، در مورد تامين اقامتگاه هاي گردشگري و همچنين آمار و توريسم و چگونگي برنامه ريزي جهت اجراي طرح هاي گردشگري را از جمله محورهاي مهم مورد مذاكره با ايران معرفي كرد و افزود: «گردشگري صنعتي است كه همگان با آن آشنايي دارند و در مورد آن اظهار نظر مي كنند در صورتي كه اين صنعت يك علم و دانش جهاني است و مهم ترين عنصر در آن توليد محصولات توريستي است كه متاسفانه كشور شما فاقد اين محصولات است.

طبق پيش بيني ها تا سال 2020 ميلادي تعداد جهانگردان به رقمي بالغ بر 6/1 ميليارد نفر خواهد رسيد. براساس آمار ارايه شده از همين سازمان، بيش از 50 درصد معضل اشتغال در كشورهاي در حال توسعه از طريق توسعه اين صنعت قابل حل است; طوري كه طبق مطالعات شوراي جهاني مسافرت و توريسم ( wltl ) تعداد مشاغل مستقيم و غيرمستقيم حاصله از توريسم در سال 1996 برابر با 290 ميليون شغل و درآمد حاصله از آن نيز برابر با _4/3 تريليون دلار بوده است .

اين در حاليست كه هنوز طبق اعلام مقامات گردشگري كشور، سهم ايران از بازار گردشگري پنج صدم درصد است.

به اين ترتيب در نگاه نخست بايد پرسيد: «با توجه به برنامه ريزي هاي كلان دولت براي جذب دو درصد از گردشگران بين المللي كه رقمي بالغ بر 20 ميليون تن را در بر مي گيرد، جهت گيري سياست هاي عمده دولت در مواجهه با گسترش توريسم به كدام سو خواهد رفت؟ و آيا اين برنامه ريزي ها قادر خواهند بود تا همپا با نظام «عرضه و تقاضا» منجر به گسترش صنعت توريسم شوند؟

توریسم پس از برجام

البته باید اذعان کرد که طی دو سال گذشته، صنعت گردشگری ایران جان تازه ای گرفته و دنیا شاهد افزایش چشم گیر گردشگران خارجی در ایران است.

بر اساس این گزارش که در وب سایت رادیو فرانسه منتشر کرد طی سال 2015 میلادی تعداد گردشگران خارجی در ایران 10 درصد رشد داشته و ایران در این سال، پذیرای در حدود 5‚5میلیون گردشگر خارجی بوده است.

به موازت افزایش شمار گردشگران خارجی، در آمدهای صنعت گردشگری ایران نیز رشد قابل توجهی کرده است. رادیو فرانسه در گزارش خود تاکید کرده است سطح درآمدهای گردشگری ایران هم اکنون معادل یک سوم درآمدهای نفتی این کشوراست و با توجه به روند رشد سالانه گردشگری در ایران، در آمدهای ایران از این بخش مهم اقتصادی می تواند به سرعت افزایش یابد.

به گزارش رادیو فرانسه، هرچند سال های سیاه در صنعت گردشگری ایران با انتخاب حسن روحانی و کنار رفتن دولت محمود احمدی نژاد سپری شده، اما صنعت گردشگری ایران هنوز راه بسیار درازی در پیش دارد تا بتواند به جایگاه واقعی خود در صنعت گردشگری دست یابد.

بر اساس این گزارش با وجود رشد صنعت توریسم و گردشگری طی 2 سال اخیر در ایران، شمار گردشگران خارجی در این کشور، هنوز کمتر از 0،4 در صد شمار گردشگران در جهان است. همچنین در آمد ایران از توریسم و گردشگری از 0،5 درصد کل درآمد جهانی توریسم و گردشگری تجاوز نمی‌کند.

سیامک رحمانی پور مدیر آژانس توریستی «ورد اکسپرس» در پاریس می‌گوید بیش از سه دهه در ایران به موضوع توریسم و گردشگری بی توجهی کامل شده است. این بی توجهی ناشی از نگرش‌های موجود به این موضوع و در همان حال، تحریم‌های غرب و روی گردانی گردشگران غربی از ایران بوده است. او به رویکرد مثبت دو سال اخیر دولت حسن روحانی به موضوع صنعت توریسم و گردشگری اشاره می کند و می‌گوید متاسفانه به لحاظ بی توجهی های گذشته، ایران در حال حاضر به دلیل کمبود زیر ساخت های توریستی، نمی تواند پاسخ مناسبی به تقاضای فزاینده توریسم و گردشگری بدهد.

برای جبران این عقب افتادگی و با توجه به جاذبه های بالقوه توریستی این کشور، دولت ایران برنامه وسیعی در جهت گسترش گردشگری و جایگزین کردن بخشی از درآمدهای نفتی این کشور با درآمدهای حاصل از گردشگری دارد.

هدف ایران رسیدن به محدوده 20 میلیون گردشگر خارجی در افق سال 2025 میلادی است. با افزایش تعداد گردشگران، ایران در نظر دارد تا منابع ارزی خود از راه گردشگری را به 5 برابر درآمد کنونی و به بیش از 35 میلیارد دلار درسال افزایش دهد.

ایران در نظر دارد تا با تنوع دادن و توسعه کمی و کیفی اقتصادش، از جمله گسترش صنعت گردشگری، وابستگی شدید کنونی به درآمدهای نفتی را در آینده کاهش دهد.

سیامک رحمانی پور می‌گوید در صورتیکه موانع پیش رو، از جمله مشکل های بانکی، کارت های اعتباری حل شود، سرمایه گذاری در این بخش رونق می گیرد و ایران می تواند پذیرای بیش از 20 میلیون گردشگر خارجی در سال باشد.

خلاصه کلام اینکه، این بخش یکی از مهم ترین بخش های کلیدی اقتصاد است. توسعه آن شدیداً اشتغال زا بوده و موجب تحرک در بسیاری دیگر از بخش های اقتصادی میشود. توسعه بخش توریسم و گردشگری در ایران می تواند محرک بسیار نیرومندی برای توسعه و خروج اقتصاد این کشور از رکود کنونی باشد.

اما نباید فراموش کرد که موانع عمده ای هنوز بر سر راه توسعه بهینه صنعت توریسم و گردشگری در ایران وجود دارد. به رغم برخی پیشرفت های انجام گرفته، از جمله صدور ویزای توریستی سه ماهه برای گردشگران خارجی به محض ورود به ایران و بازگشت تدریجی ایرلاین های خارجی به ایران، هنوز موانع عمده ای بر سر راه توسعه توریسم و گردشگری در ایران وجود دارد.

بسیاری از این موانع داخلی هستند، مانند کمبود هتل‌های توریستی متناسب با استاندارهای جهانی و ایجاد ساختار مدیریتی کارآمد که بتواند توسعه این بخش را هماهنگ کند. موانع دیگری نیز موجود دارند که خارجی هستند. از جمله این موانع می‌توان به مشکلات تعامل بانک های خارجی با ایران و مشکل استفاده کارت‌های اعتباری بین المللی توسط تروریست های خارجی در ایران اشاره کرد.

این در حالی است که طبق برآورد ها و گزارش رقابت‌پذیری سفر و گردشگری نشان می‌دهد ایران در شاخص قیمت رقابتی درسال 2017 همانند سال 2015 همچنان رتبه اول را کسب کرده است و یکی از اقتصادی‌ترین مقاصد دنیا برای گردشگران بین‌المللی محسوب می‌شود. در سایر شاخص‌ها، به جز شاخص بهداشت و سلامت که در هر دو گزارش اخیر، رتبه 93 را کسب کرده، در سه شاخص منابع فرهنگی، پایداری محیطی و منابع طبیعی، جایگاه ایران تنزل یافته و در سایر شاخص‌ها از جمله زیرساخت‌های زمینی و هوایی، زیرساخت‌های حمل‌و‌نقل هوایی، منابع انسانی و بازار کار، دسترسی بین‌المللی، زیرساخت خدمات گردشگری، محیط کسب‌وکار، اولویت‌بخشی سفر و گردشگری، فناوری اطلاعات و ارتباطات و ایمنی و امنیت، رتبه ایران بهبود یافته است.

خبرهای مرتبط