نمايش انسان‌ دوستي ترامپ و دوستان

دكتر مهدي ذاکريان

آمريکا از حملات روز گذشته به سوريه دو هدف را دنبال مي‌کند؛ نخست اين حمله را بايد واکنشي دانست به موفقيت‌هاي اخير دمشق در عقب‌راندن گروه‌هاي تروريستي. در واقع واشنگتن به‌هيچ‌عنوان نمي‌خواهد به دولت اسد اين اجازه را بدهد که در برابر گروه‌هاي تروريستي دست بالا را پيدا کند؛ بنابراين تلاش براي تضعيف دمشق و تغيير رژيم را مي‌توان يکي از اهداف اين حملات هرچند محدود دانست. علاوه بر اين در شرايطي که رسانه‌هاي غربي به دفعات در حمله‌های شيميايي، انگشت اتهام را به سوي اسد مي‌گيرند و افکار عمومي جهان را به اين سمت سوق مي‌دهند که دمشق در پشت اين حمله‌های شيميايي بوده است، حمله آمريکا عليه مواضع اسد مي‌تواند حکم يک نمايش تبليغاتي از انسان‌دوستي را پيدا کند. در واقع ترامپ با اين حمله سعي کرد از حساسيت افکار عمومي در قبال حملات شيميايي و کشتار غيرنظاميان، به نفع خود و براي ترميم چهره بين‌المللي‌اش بهره گيرد.البته هرچند حمله روز گذشته آمريکا و متحدانش به سوريه در تضاد با اظهارات اخير ترامپ مبني بر خروج نيروهاي نظامي اين کشور از سوريه قرار مي‌گيرد، اما ترامپ در پس تمام اين تناقضات حفظ منافع آمريکا را پيگيري مي‌کند. در واقع ترامپ با آن اظهارات از يک سو به مخالفان اسد از جمله عربستان، قطر، کويت و اسرائيل نهيب مي‌زند که در صورت پرداخت‌نکردن هزينه‌هاي حضور نظامي آمريکا در سوريه، ممکن است واشنگتن تصميم به خروج از سوريه بگيرد که موجب برهم‌خوردن توازن قوا در منطقه خواهد شد و هم‌زمان واشنگتن با اين حمله، به دمشق و متحدانش هشدار مي‌دهد که غرب هم چنان بازيگر قدرتمندي در سوريه بوده و آينده حضور اسد در قدرت تضمين‌شده نيست.

از ديگر سو، اين حملات ازآنجاکه بدون مجوز شوراي امنيت و بدون هماهنگي با مسکو انجام شده است، مي‌تواند موجبات تشديد تنش روسيه با غرب را فراهم آورد. واکنش تند روسيه به اين حمله و درخواست براي برگزاري جلسه اضطراري شوراي امنيت سازمان ملل نيز نشان از نارضايتي مسکو و ولادیمير پوتين به‌عنوان يک رهبر کاريزماتيک دارد. البته نبايد فراموش کرد که روس‌ها بر سر هر چيز حاضر به معامله‌‌اند و هيچ‌گاه تا ابد به متحدان خود وفادار نمي‌مانند. در واقع اين واکنش تند روسيه را بايد ازآن‌رو دانست که مسكو در قبال اين حمله تا اين لحظه هيچ امتيازي از طرف غربي نگرفته است. چه‌بسا که در صورت تأمين و تضمين منافع روسيه در خاورميانه، روس‌ها حتي با کناره‌گيري اسد از قدرت نيز کنار بيايند.

در کنار رفتار روسيه، حمايت ترکيه از حمله روز گذشته آمريکا نيز نشان از آن دارد که سه کشور روسيه، ايران و ترکيه ضمن حضور در يک ائتلاف، نگرش و ديدگاه کاملا متفاوتي نسبت به سوريه دارند. روسيه تا جايي از سوريه حمايت مي‌کند که سنگر و پايگاه خود در خاورميانه را از دست ندهد. در جريان حمله نيروهاي ائتلاف به رهبري آمريکا به عراق، روسيه عملا پايگاه اصلي خود در خاورميانه را از دست داد و اين‌بار به‌هيچ‌عنوان نمي‌خواهد اشتباه گذشته خود را تکرار کند؛ بنابراين روسيه مادامي که از غرب در خاورميانه امتياز نگيرد، به حمايت از سوريه ادامه مي‌دهد. دغدغه اصلي ترکيه در سوريه نيز مسئله کردي است. علاوه بر اين ترک‌ها دو مسئله ديگر را نيز در رابطه با سوريه مد نظر دارند. آنکارا از يک سو مي‌کوشد با کارت تضعيف اسد از غرب امتياز بگيرد، از ديگر سو ترک‌ها اين نگراني را دارند که جايگزين رژيم اسد تا چه حد توازن قوا در منطقه را به نفع کشورهاي ديگر تغيير دهد. مسئله اصلي ترک‌ها در خاورميانه در دوران رهبري اردوغان، حفظ هژموني ترکيه به‌عنوان يک الگو براي جهان است، بنابراين آنها از هر اقدامي که توازن قوا در سوريه را به نفع آنها حفظ کند، حمايت مي‌کنند. به‌همين‌دليل ترکيه نيز کوشيد با حمايت از اين حمله به نوعي در ژست انسان‌دوستانه کشورهاي غربي شريک و سهيم شود.

*شرق

گزارش خطا