غائبان تشییع پيكر امیرانتظام

ايرنا: جمعیتی برای بدرقه نخستین زندانی سیاسی بعد از انقلاب اسلامی آمده‌اند؛ مراسم تشییع عباس امیرانتظام مانند چهار دهه پایانی عمرش رنگ و بوی سیاسی می‌گیرد.

یک صبح گرم تابستانی در حیاط مجتمعی در الهیه تهران، جمعیتی منتظر جنازه امیرانتظام ایستاده‌اند. برخلاف رسم معمول در تشییع جنازه، خبری از شیون و زاری نیست و هر چند دقیقه یک بار، جمعیت درودگویان سخنران را تشویق می‌کنند.

یک عده سخنرانی‌های نوبتی ملی- مذهبی‌ها را گوش می‌دهند و عده‌ای دیگر گروه گروه گعده گرفته‌اند و پچ پچ سیاسی می‌کنند.

مراسم اما یک میهمان متقاوت هم دارد: سیدمصطفی تاج‌زاده از نیروهای خط امام(ره) دیروز و اصلاح‌طلب امروز که حضورش توجه‌ها را جلب می‌کند و در گوشه‌ای به همراه همسرش می‌ایستد.

تلاش‌های همفکران او در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی بعد از تسخیر لانه جاسوسی، پای امیرانتظام سخنگوی دولت موقت و سفیر ایران در استکلهم را به دادگاه انقلاب باز کرد. بر اساس اسنادی که آن زمان آنان به دادگاه انقلاب ارائه داده بودند، امیرانتظام به اتهام جاسوسی به حبس ابد محکوم می‌شود.

حالا قریب 40 سال بعد از حکم حبس ابد برای امیرانتظام، در حالی که او دیگر از این دنیا رخت بسته، تاج‌زاده به مراسم تشییع جنازه‌اش آمده است. البته او پیش از آنکه دیر شود از امیرانتظام حلالیت خواسته و در مصاحبه‌ای اعلام کرده بود که به همراه دیگر دوستانش اشتباه کرده‌اند؛ چون مدرکی علیه امیرانتظام نداشتند.

اما در روز تشییع، از دانشجویان پیرو خط امام(ره) آنان که در پرونده امیرانتظام نقش داشتند، چون ابراهیم اصغرزاده که از او حلالیت‌طلبی کرده بودند ترجیح دادند که نباشند.

**غائبان مراسم

البته هستند از دانشجویان دیروزی همچون عباس عبدی که هنوز بر نظر دهه 60 خود اصرار دارند و می‌گویند حتما امیرانتظام کاری کرده بوده و باید عقوبتش را پس می‌داد. امیرانتظام در روزهای آزادی استعلاجی‌اش گفته بود عباس عبدی با شیوه‌ای نامناسب از او بازجویی کرده است. عبدی بازجو بودن خود را تکذیب کرده و محسن میردامادی دیگر دانشجوی سابق، هم بر بی‌گناهی امیرانتظام صحه گذاشته و هم بر بازجو نبودن عبدی. هرچند که هم عبدی و هم میردامادی امروز ترجیح دادند که نیایند.

در غیبت نقش آفرینان پرونده امیرانتظام، یارانش نطق می‌کنند و از بی‌گناهی‌اش سخن می‌گویند. محمد توسلی از فعالان سیاسی در میان جمعیت بالا می‌رود و می‌گوید: «در دادگاهی که تشکیل شد زنده‌یاد بازرگان، ابراهیم یزدی، سحابی و بنده حضور داشتیم و بنده نیز از ایشان دفاع کردم. محمد محمدی گیلانی در پاسخ سؤالات بنده گفت که آقای امیرانتظام در مذاکرات خود سفره دلشان را بیش از اندازه باز می‌کردند. اما ایشان در دولت موقت سال 57 طبیعتا باید طبق مبانی اصول دیپلماسی عمل می‌کرده است. اما در هیچ کدام از دادگاه‌ه‌ها دلیلی بر جاسوسی امیرانتظام مطرح نشد. همچنین دادستان وقت انقلاب نیز پرونده امیرانتظام را خدمت بازرگان آوردند و گفتند اثری از جاسوسی در آن نیست.»

**سین جیم تاج‌زاده

امروز، در نبود دانشجویان پیرو خط امام(ره)، تاج‌زاده تنها جوابگوی حاضران در مراسم تشییع امیرانتظام است. جوانان تک تک یا گروهی دورش حلقه می‌زنند و می‌پرسند چرا دوستانت نیامدند؟ چرا اینقدر با ملی- مذهبی‌ها بد بودید؟ سؤالات گاهی لحن تند دارند. مردی که کنار تاج‌زاده ایستاده در برابر برخی پرسش‌ها، می‌گوید حالا جای این سؤالات نیست. تاج‌زاده هم جایی در پاسخ به سؤال یکی از حاضران که به او می‌گوید «مقصران چرا نیامده‌اند؟»، می گوید: «از خودشان بپرسید که چرا نیامده‌اند».

مراسم که طولانی می‌شود او هم ترجیح می‌دهد که نباشد.

در حال رفتن از او می‌خواهم درباره عدم حضور دیگر خط امامی‌ها توضیح بدهد، اما او از پاسخ دادن امتناع می‌کند. با این حال فخرالسادات محتشمی‌پور همسرش لحظه‌ای توقف می‌کند و می‌گوید: «کسانی که امروز اینجا نیستند دلشان اینجاست. روزی که برای دلجویی به عیادت ایشان (امیرانتظام) آمدیم، شخصیت‌های زیادی آمده بودند. عده‌ای بدون لباس روحانیت بودند که من در ابتدای امر نشناختمشان. نمی‌خواهم نام ببرم، اما الهه خانم همسر ایشان آنها را می‌شناخت. امیرانتظام و همسرشان با خوشرویی با آن‌ها برخورد می‌کردند و همسرشان می‌گفت با وجود اینکه اشتباه کرده‌اند، اما در خانه ما به روی همه باز است».

محتشمی‌پور می‌گوید: «بخشندگی مشی ایشان بود، شاید اگر من بودم نمی‌توانستم ببخشم اما ایشان مرد بزرگی بودند».

** خداحافظی از بهشت زهرا(س)

بیش از یک ساعت جمعیت حاضر در حیاط ، منتظر جنازه می‌مانند اما خبری نمی‌شود. پزشک معالج امیرانتظام به خبرنگار ایرنا می‌گوید: «قاضی حکم داده که مرگ او مشکوک است. درحالی که من به عنوان پزشک معالجش اعلام کردم که حاضرم مهر و امضا کنم مرگ او طبیعی بوده است. او در دو سال اخیر، 20 بار در بیمارستان پارس بستری شد. روشن است که مرگ او طبیعی بوده است. اما بالاخره او را کالبدشکافی کردند. به‌خاطر این مسائل، امکان اینکه پیکر او از منزلش طبق آیین مرسوم صورت بگیرد وجود ندارد. درحالی که مردم از صبح زود اینجا منتظرند».

جمعیت پراکنده می‌شود. امیرانتظام بدون اینکه آخرین بار در خانه با همسرش وداع کند، در گوشه‌ای در بهشت زهرا(س) به آغوش خاک می‌رود.

گزارش خطا