دوگل جدید در الیزه

امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، به‌نظر می‌رسید که همزمان در اجلاس سران گروه ۷ همه‌جا حضور دارد. برای فضای به‌وجودآمده در آخر هفته (غربی‌ها)، به‌نظر می‌رسد یک نفر گرداننده اصلی «نمایش» بوده و آن شخص رئیس‌جمهوری آمریکا نیست

به گزارش دنیای اقتصاد، یک روز ناغافل با دونالد ترامپ، جلسه نهار خصوصی برگزار کرد. بعد هم جلسه‌ای اعلام نشده با جواد ظریف، وزیرخارجه ایران برگزار کرد. او در این اجلاس نقش اصلی وکیل مدافع مبارزه با تغییرات آب و هوایی را بازی کرد، رئیس‌جمهوری برزیل را به‌دلیل آتش‌سوزی جنگل‌های آمازون مورد شماتت قرار داد و به برزیلی‌ها گفت که آنها به یک رئیس‌جمهور جدید نیاز دارند. سپس وی یک سورپرایز بزرگ دیپلماتیک را رو کرد و از احتمال دیدار روحانی و ترامپ سخن گفت و همین خبر یک روز تمام سرخط خبرهای خبرگزاری‌های جهان بود.

به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، مکرون تقریبا هیچ شانسی را برای سود بردن از اجلاس گروه ۷ در منطقه تفریحی فرانسه در بیاریتز از دست نداد. این صحنه نمایش به او فرصت خودنمایی داد تا اهداف جاه‌طلبانه خود را پیگیری کند؛ اهدافی پرطمطراق در خدمت مطرح کردن خود و فرانسه. او در این نمایش خود را نامزد نقشی نشان داد که توسط ترامپی که از ارزش‌های سنتی غربی دوری می‌کند، به حال خود رها شده است. با مدیریت ترامپ آمریکا دچار یک انزوای بزرگ شده است. همزمان آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان از قدرت و نفوذش کاسته شده است. در این شرایط فضا برای مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه باز شده است تا خود را قهرمان اروپای متحد و چندجانبه‌گرایی معرفی کند. مکرون مشخصا خواست از گردهمایی گروه ۷ استفاده کند تا به دنیا نشان دهد ادعاها در مورد رهبری وی برای اتحادی واحد دروغ نیست. او همچنین قصد داشت تا خودش را هم به‌دنیا نشان دهد.  کاخ الیزه به رسانه‌ها اجازه داد که در پشت صحنه اجلاس گروه ۷ به رئیس‌جمهوری فرانسه دسترسی داشته باشند. مکرون رویدادها را به‌گونه‌ای سازماندهی کرد که از تکرار رفتارهای غیردیپلماتیک دونالد ترامپ که در گذشته رخ داده بود، جلوگیری به‌عمل آورد. برگزاری نهار کاری با دونالد ترامپ نشان داد که این اجلاس به‌جای اینکه برای ۷ نفر باشد، به یک جلسه دونفره تبدیل شده است و در جهت اثبات این ادعا می‌توان به برگزاری کنفرانس خبری مشترک دو طرف اشاره کرد. این ارتباطات هر چند در جهت رضایت دونالد ترامپ بود؛ اما موقعیت هر دو نفر را در بین سران دیگر کشورهای این اجلاس بالا برد. اما به‌نظر می‌رسد که هدف مکرون این نبود که بیش از حد خودنمایی کند و تاکید وی بر این بود که نشان دهد رویکرد اروپا برای مسائل جهانی اثربخش‌تر است. وی هفته پیش به خبرنگاران گفت که اجلاس گروه۷، راهی برای نشان دادن «پروژه مدنیت اروپایی» برای «ثبات جهانی» است. مکرون پیش از ترک بیاریتز به خبرنگاران گفت: «اگر نتوانیم شرایط حاکمیت خود را بازتعریف کنیم، نمی‌توانیم از پروژه خود دفاع کنیم.» مکرون سپس انسان را قلب این پروژه خواند و افزود: «پروژه مدنیت اروپا ارتباط نزدیکی با شان انسان و اومانیسم دارد.»

در چارچوب دیپلماسی جهانی، این به معنای اجتناب از تهدیدها، زورگویی و تحقیرهای صورت‌گرفته از جانب ترامپ و حاکمان طرفدار ناسیونالیسم است که به ضرر چندجانبه‌گرایی شیطنت می‌کنند. به گفته کارشناسان، موقعیت مکرون که در داخل این کشور به‌دلیل اعتراض‌های دامنه‌دار جلیقه زردها تضعیف شده بود، بعد از برگزاری موفقیت‌آمیز اجلاس گروه ۷ در داخل این کشور کمی بهبود یافته است. برونو ترتراییس، معاون موسسه بنیادی برای تحقیقات راهبردی در پاریس به نیویورک‌تایمز گفت: «مکرون توانست در پیشانی و بعضا در مرکز داغ‌ترین تحولات دیپلماتیک موفق ظاهر شود.»

مکرون همچون یک سیاستمدار موفق از اجلاس گروه۷ بیرون آمد و ترتراییس تصریح کرد: «او خود را به‌عنوان کسی نشان داد که توانسته است درباره مباحث چندجانبه‌گرایی به نتایج خوبی برسد.» ترتراییس ادامه داد: «او اعتبار خود را به‌عنوان رهبر چندجانبه‌گرایی و ارزش‌های لیبرالی تثبیت کرد.» ترتراییس می‌گوید که خود به شخصه تحت تاثیر مکرون قرار گرفته است. با این حال همه از نقشی که فرانسوی‌ها ایفا کردند، رضایت نداشتند. اوایل هفته دستیاران ترامپ شکایت کردند که مکرون بیش از حد در برنامه کاری خود روی تغییرات آب و هوایی و چالش‌های جهانی اقتصاد تاکید داشته است. در یک بحث فزاینده جنجالی، پیش از اینکه مکرون با بولسونارو، رئیس‌جمهوری برزیل درگیر شود، رئیس‌جمهوری فرانسه برای خاموش کردن آتش جنگل آمازون که از آن به‌عنوان اکسیژن زمین یاد می‌شود، پیشنهاد کمک ۲۲ میلیون دلاری از سوی کشورهای گروه ۷ را داده بود.

هفته گذشته اما درگیری‌های بولسونارو و مکرون افزایش پیدا کرد. بولسونارو همسر رئیس‌جمهوری فرانسه را مورد استهزا قرار داد و گفت که فرانسه به‌گونه‌ای با برزیل رفتار می‌کند که گویی جزو مستعمرات این کشور به‌حساب می‌آید. مکرون نیز گفته بود آرزو می‌کند که برزیلی‌ها هر چه زودتر صاحب یک رئیس‌جمهوری شوند که درخورشان است. در این میان مقداری شک و شبهه هم وجود دارد که شاید مکرون تمایل دارد؛ درحالی‌که نرخ محبوبیت سایر رهبران دنیا با افت مواجه شده است، نقش رهبر جهانی را ایفا کند، اما نتوانسته که همه را در این زمینه مجاب کند و تنها بوده است. در این زمینه نیکلاس تنزر که در پاریس علوم سیاسی تدریس می‌کند، می‌گوید: «مکرون بسیار پرجنب و جوش اما تقریبا تنها است.» تنزر تصریح کرد که مکرون نسبت به دونالد ترامپ یا بوریس جانسون مسائل را بهتر درک می‌کند، اما با نزدیک شدن به پایان عمر سیاسی آنگلا مرکل در آلمان، او در اروپا تنها خواهد بود. البته تنزر می‌گوید هر چند برخی آن را یک مزیت می‌دانند؛ اما وی تنها خواهد ماند. با این حال مکرون توانست درباره موضوع ایران، ترامپ را به مسیر جدیدی هدایت کند. او ترامپ را مجاب کرد که وی (مکرون) در بحبوحه بحران کشتی نفتی ایران که از سوی آمریکا دستور به توقیف آن داده شده است، در حاشیه این اجلاس با ظریف، وزیرخارجه ایران دیدار کند. او حتی ترامپ را مجاب کرد که یک دیدار با حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران داشته باشد.

در بعد دیگری مکرون توانست موفق ظاهر شود و آن به جبهه اقتصادی برمی‌گردد. او با تاکید بر لزوم چندجانبه‌گرایی گفت: «آیا ما می‌توانیم تجارت بین‌المللی را درمان کنیم؟» مکرون ادامه داد: یک خطای بزرگ درباره جنگ تجاری و انزواگرایی وجود دارد. او به ترامپ گوشزد کرد که جنگ تجاری‌اش با چین به مرحله خطرناکی رسیده است. مکرون در این اجلاس سعی کرد که به ترامپ نشان دهد که وی دشمن چندجانبه‌گرایی است. رابطه ترامپ و مکرون در چند سال گذشته فرازوفرود داشته است. رهبران دو کشور تاکنون چندین‌بار با هم درگیری لفظی داشته‌اند. مکرون در صدمین سالگرد پایان جنگ جهانی اول در کنار ترامپ به‌شدت به ناسیونالیسم تاخت و ترامپ نیز در توییتر پاسخ وی را داد و محبوبیت اندک وی در فرانسه را به رخ وی کشید.