دستاوردی بزرگ و غیرمنتظره در علم پزشکی؛ درمان نخستین فرد مبتلا به یکی از مرموز ترین بیماری های جهان!

نواندیش: پزشکان در سراسر دنیا سال ها است که درصدد یافتن راهی برای درمان بیماری ایدز ناکام مانده اند، بیماری که پر بیراه نیست اگر آن را یکی از مرموزترین بیماری های قرن حاضر بدانیم که با وجود همه پیشرفت های پزشکی هنوز غیر قابل درمان مانده است.

به گزارش زهرا حسین زاده از سرویس سلامت نواندیش، زنی در آرژانتین نخستین فردی است که سیستم ایمنی بدنش ویروس نقص ایمنی انسانی (اچ‌آی‌وی HIV) را شکست داده است.

بیماری اچ‌آی‌وی‌‌ـ۱ این زن ۳۰ ساله، که شایع‌ترین نوع اچ‌آی‌وی است، نخست در سال ۲۰۱۳ تشخیص داده شد. اما بر اساس پژوهشی که روز دوشنبه در نشریه «اَنالز آو اینترنال مدیسین Annals of Internal Medicine) منتشرشده است، پس از هشت سال معاینات متعدد، نشانه‌ای از آلودگی ویروسی فعال در بدن او مشاهده نمی‌شود.

هویت واقعی این زن به‌‌دلیل انگی که ابتلا به این بیماری دارد، افشا نشده است. پژوهشگران او را «بیمار اسپرانزا» نامیده‌اند.

دلیل این نام آن است که این کشف می‌تواند برای ۳۸ میلیون مبتلا به اچ‌آی‌وی در جهان امیدبخش باشد که با روش احتمالی «درمان استریلیزه‌کننده»، نوعی درمان بسیار نادر از طریق سیستم ایمنی بدن است، بهبود پیدا کنند. واژه اسپانیایی «اسپرانزا» به معنای امید است.

این زن نمونه کنترل‌کننده ممتاز است که در میان پژوهشگران به گروه معدودی از افراد اچ‌آوی‌ مثبت اطلاق می‌شود که بدون مصرف داروهای ضدویروس (ART) که درمان معمول برای اچ‌آی‌وی است، زنده می‌مانند. این زن هشت سال بدون مصرف داروهای ضدویروس زندگی کرده است.

بر اساس این تحقیق، پژوهشگران آرژانتینی و آمریکایی از سال ۲۰۱۷ برای پیگیری علایم ویروس غیرفعال، از این زن نمونه‌های خون گرفته‌اند و پس از آزمایش روی ۱.۱۹ میلیارد سلول خون و ۵۰۰ میلیون سلول بافتی، ردی از ژنوم‌های دست‌نخورده اچ‌آی‌وی مشاهده نکرده‌اند.

در این گزارش آمده است: به‌رغم تعداد بسیار زیاد سلول‌ها و بافت‌های سلولی، ژنوم دست-نخورده مجموعه کاملی از ژن در سلول و ژنوم‌های قابل تکثیر اچ‌آی‌وی‌‌ـ‌۱ در خون این کنترل‌کننده ممتاز مشاهده نشده است و حاکی از آن است که این بیمار احتمالا از راه طبیعی به درمان استریلیزه‌کننده آلودگی ویروس اچ‌آی‌وی۱ دست‌ یافته است.

درمان معمول این بیماری داروهای ضدویروسی است که از تکثیر ویروس اچ‌آی‌وی ممانعت می‌کند. اما گاهی ویروس الگوی ژنتیکی‌اش را وارد کروموزوم سلول می‌کند و مخزنی نهفته ایجاد می‌شود که از سیستم ایمنی بدن پنهان می‌ماند.

دکتر ژو یو، متخصص ایمنی‌شناسی در انستیتو راگِن بوستون که همراه ناتالیا لوفِر، پژوهشگر‌ـ‌پزشک در انستیتو اینبرس (INBIRS) در بوئنوس‌آیرس، ناظر بر این پژوهش بوده است، می‌گوید: «این واقعا معجزه‌ سیستم ایمنی بدن است که این کار را انجام داده است.

او در ادامه افزود: ما اکنون امکان ایجاد این نوع مصونیت در بیمارانی که داروی ضدویروس مصرف می‌کنند را از طریق واکسیناسیون تحت بررسی داریم و هدف آموزش سیستم ایمنی آن‌ها برای کنترل ویروس بدون درمان ضدویروسی است.

دکتر لوفر در ماه مارس به نشریه تایمز گفت: این جهشی مهم در دنیای پژوهش در مورد درمان اچ‌آی‌وی است. پس از تشخیص، آزمایش‌های او همه ما را شگفت‌زده کرد.

نوع غیرفعال اچ‌آی‌وی با نام پروویروس شناخته می‌شود که داده‌های ژنتیکی ویروس می‌تواند به ژنوم سلول میزبان وارد و تکثیر شود. این ویروس در بیماران تحت درمان می‌تواند در سلول‌های «سی‌دی‌۴ تی»، نوعی سلول تی دارای پروتئین سی‌دی۴ که در برخی سلول‌های ایمنی یافته می‌شود، نهفته باقی بماند.