اسید استیک و اسید سیتریک، ترکیباتی هستند که به مواد غذایی به عنوان مواد افزودنی اضافه می‌شوند، پس وجود این ترکیبات در آشپزخانه دور از انتظار نیست. این دو ماده دارای تفاوت‌هایی هستند که اصلی‌ترین آن، وجود اسید استیک در سرکه و اسید سیتریک در آب آهک است.

اگر به زبان ساده بخواهیم توضیح دهیم، می‌توان گفت اسید استیک یک اسید مونوبازیک است، اما اسید سیتریک یک نوع اسید ترابازیک محسوب می‌شود. که در ادامه بیشتر با این اسیدها و تفاوت و شباهت آن‌ها آشنا خواهیم شد، تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.

اسید استیک چیست؟

اسید استیک ترکیب آلی با فرمول مولکولی (CH3COOH) است که یکی از با اهمیت‌ترین ترکیبات کربوکسیلیک است. در واقع اسید استیک به اسید اتانوئیک هم شناخته شده می‌شود، اتم‌های O H C در این ماده پر کاربرد، حضور دارند.

اسید استیک دارای نام‌های دیگری می‌باشد که عبارت‌اند از:

• اتانوئیک اسید
• استیک اسید گلاسیال
• اتیل اسید

در نظر داشته باشید عموما از فرمول CH3COOH برای نشان دادن اسید استیک، استفاده می‌شود زیرا این فرمول، جزئیات ساختار اسید استیک را مورد بررسی قرار می‌دهد.

برای خواندن نکات تخصصی مواد اولیه شیمیایی و اسید استیک به لینک زیر مراجعه کنید.

خرید اسید استیک در گرید های مختلف و گلاسیال + توضیحات کامل 

تاریخچه استیک اسید

یکی از قدیمی‌ترین ماده‌هایی که توسط بشر در دوران ایران باستان کشف شد، استیک اسید است. این ماده در هنگام تهیه شراب از فرایند تخمیر مورد بررسی و کشف قرار گرفته شد.

تئوفاراستوس فیلسوف یونانی در قرن ۳ پیش از میلاد، واکنش بین کربنات سرب و زاج‌های سبز در نمک‌های مس و ستات مس را باتوجه به وجود سرکه تشریح کرد.

رومیان باستان نیز، شراب‌های خود را در قدح‌های سربی نگهداری می‌کردند، که شراب شیرینی به نام sapa بدست آورده می‌شد. دلیل طعم شیرین شراب، استات سرب بود که در حال حاضر دانشمندان به این نتیجه رسیده اند، دلیل مرگ زود هنگام رومیان باستان مصرف این نوع شراب و وجود استات سرب بوده است.

اسید استیک چه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی را دارد؟

این ترکیب مایع، بی‌رنگ است و با بویی مانند سرکه شناخته می‌شود، همچنین میزان خوردندگی در این محلول بسیار بالا است و قابلیت حل شدن در آب را دارد.

این ماده در تتر الکلر، متان، اتانول و استون نیز حلالیت دارد، در نظر داشته باشید استیک اسید به دو روش مصنوعی و طبیعی تولید می‌شود.

محلول رقیق اسیک اسید با تخمیر و اکسید شدن کربوهیدرات‌های طبیعی شکل می‌گیرد، و این ترکیب سرکه نام دارد.

در روند طبیعی اسید استیک از میوه‌ها و مواد غذایی فاسد شده تولید می‌شود. اسید استیک، جزو اسید کربوکسیلیک است. این ماده یک گروه اسید کربوکسیلیک را دارا است (ماده تشکیل دهنده این گروه متیل است، که به اتم کربن گروه اسید کربوکسیلیک متصل است و همچین جرم مولی اسید استیک ۶۰ گرم در مول می‌باشد)

در نظر داشته باشید دما و فشار اتاق بسیار با اهمیت است زیرا، اسید استیک مایع بی‌رنگی است و به شدت بوی تندی دارد. این مایع دارای نقطه جوش OC118 می‌باشد، همچنین میزان PKA در اسید استیک ۴.۷۶ است.

اسید استیک در واقع یک نوع اسید ضعیف امحسوب می‌شود، و قابلیت جداشوندگی در آب را دارد. در نتیجه اسید استیک در آب قابل جداسازی است.

در آب اسید استیک چه واکنشی از خود نشان می‌دهد؟

اسید استیک در محلول‌های آبی قابل تجزیه است، و اتم هیدروژن گروه کربوکسیلیک را به عنوان یون H+ در محلول رها می‌کند. با وجود پیوند –O-H در کربوکسیلیک ها، اسید استیک می‌تواند پیوندهای هیدروژنی قوی‌تری در جامدات را داشته باشد.

اسید استیک توانایی دارد، تا با حلال‌های قطبی یا حلال‌های غیر قطبی ترکیب شود. در گروه قطبی، اسید استیک، یک کربوکسیلیک است و که این امر سبب اختلالات اسید استیک با حلال‌های قطبی می‌شود.

متیل، یک گروه غیر قطبی است و سبب ترکیب شدن اسید استیک با حلال‌های غیر قطبی می‌شود.

اسید استیک چه کابردهایی دارد؟

• ترکیبات شیمیایی

به عنوان معرف در تولید ترکیب‌های شیمیایی بکار برده می‌شود، که عموما در تولید وینیل استات مونومر، آنیدرید استیک و استر استفاده می‌گردد.

• خالص‌سازی ترکیبات آلی
• جهت خالص سازی، از اسید استیک به عنوان حلال، به عنوان کریستال شدن استفاده می‌شود.
• استفاده از پزشکی

در غربالگری‌های رحم و سرطان رحم از اسید استیک می‌توان کمک گرفت، و همین علت سبب شده است تا سازمان بهداشت جهانی اسید استیک را در لیست داروهای ضروری قرار دهد. همچنین از اسید استیک، جهت درمان عفونت‌های خارجی گوش مانند: قارچ و باکتری استفاده می‌شود.

• افزودنی مواد غذایی
• مکمل در ترشی و سبزیجات خام
• تولید جوهر و رنگ
• تولیدات جوهر و رنگ
• عطرسازی
• ساخت عطر
• کنترل رشد باکتری‌ها
• در صنایع غذایی و پزشکی این اسید بر رشد باکتری‌ها کنترل دارد.
• استات‌ها
• اسید استیک می‌تواند به عنوان ماده اولیه در تولید استات نقش داشته باشد.

اسید سیتریک چیست؟

یکی از اسیدهای آلی ضعیف، اسید سیتریک است که در دو بخش صنعتی و خوراکی مورد استفاده قرار گرفته می‌شود و در بسیاری از مواد غذایی مانند: میوه‌ها و سبزیجات قابل مشاهده است.

از نمونه‌های معروف این ماده، به اسید سیتریک خشک و آبدار می‌توان اشاره کرد، مزه این اسید ترش و خاص است، و همین امر از رشد باکتری‌ها جلوگیری می‌کند. در صنایع غذایی از این نوع اسید به عنوان نگهدارنده و تنظیم کننده میکروبی غذا استفاده می‌شود. و فرمول شیمیایی اسید سیتریک C۶H۸O۷است.

عموما برای نشان دادن فرمول شیمیایی اسید سیتریک از C۳H۵O (COOH) ۳ استفاده می‌شود، که نشان می‌دهد اسید سیتریک از سه گروه اسید کربوکسیلیک (-COOH) و یک گروه هیدروکسیل (-OH) تشکیل شده است.

برای خواندن مطلب تخصصی و کامل درباره اسید سیتریک و خرید مواد اولیه صنعتی به لینک زیر مراجعه کنید.

اسید سیتریک چیست و خرید با گرید های مختلف (مشاوره ی رایگان خرید)

خصوصیات فیزیکی و شیمیایی اسید سیتریک چیست؟

جرم مولی اسید سیتریک حدودا ۱۹۲ گرم در مول است، و یک ترکیب بی‌بو بشمار می‌رود. تبلور در اسید سیتریک به راحتی قابل انجام است که این بلورها به صورت پودری سفید هستند، در نظر داشته باشید نقطه جوش اسید سیتریک OC310 است.

در آب و اتانول اسید سیتریک‌ها قابل تجریه هستند و می‌توانید از یکدیگر آن‌ها را جداسازی نمایید، اما با وجود گروه‌های کربوکسیلیک، پیوندهای هیدروژنی قوی در اسید سیتریک قابل انجام نیست.

یکی از اسیدهای تریابازیک، اسید سیتریک است که این اسید می‌تواند در هر مولکول سه پروتون (H +) آزادسازی داشته باشد. در نتیجه سه مقدار مقدار pKa است. pKa1 ۱۳/۳، pKa2 ۷۶/۴ و pKa3 ۴۰/۶ در این اسید یافت می‌شوند.

در چرخه اسید سیتریک، نقش بیولوژیکی اسید سیتریک سوخت و ساز بدن حیوانات و گیاهان است، در حقیقت اسید سیتریک مسیر اصلی چرخه را مشخص می‌کند.

اسید سیتریک چه کاربردهایی دارد؟

• استفاده در افزودنی‌های غذایی
• نوشیدنی‌ها
• استفاده به عنوان عامل کیلیت
• برخی از مواد آرایشی
• استفاده در بعضی مواد ضد عفونی

اسید استیک و اسید سیتریک چه شباهت‌هایی دارند؟

هردو اسیدهای ضعیفی هستند و در اغلب موارد به مواد غذایی به عنوان افزودنی غذایی استفاده می‌شوند.

اسید استیک و اسید سیتریک چه تفاوتی دارند؟

اسید استیک: از اسید استیک می‌توان به عنوان یک اسید ضغیف اما مفید یاد کرد که عمولا در سرکه یافت می‌شود.

اسید سیتریک: اسید سیتریک نیز یک اسید ضعیف است اما بیشتر در مرکبات مانند لیمو وجود دارد.

میزان اسیدیته در این نوع اسیدها چگونه است؟

همانطور که دانستیم اسید استیک یک اسید پایه محسوب می‌شود و دارای اتم هیدروژن قابل تعویض است. اما اسید سیتریک یک اسید سه‌گانه است و سه اتم هیدروژنی قابل تعویض را دارد.

توده مولی:

در اسید استیک وزن توده مولی حدودا ۶۰ گرم در مول و اسید سیتریک تولی مولی حدودا ۱۲۰ گرم در مول را دارا است.

فرمول شیمیایی:

اسید استیک: فرمول شیمیایی اسید استیک CH3COOH می‌باشد.

اسید سیتریک: اسید سیتریک فرمول شیمیایی C۳H۵O (COOH) ۳ دارا است

تعداد گروه‌های کربوکسیلیک: اسید استیک یک گروه اسید کربوکسیلیک دارد، اما اسید استیک سه گروه اسید کربوکسیلیک را به خود اختصاص می‌دهد.

تفاوت در نقطه جوش:

نقطه جوش در اسید استیک حدود oc118 است و در اسید سیتریک نقطه جوش حدودا ۳۱۰ درجه سانتیگراد می‌باشد.

میزان Pka:

اسید استیک: اسید استیک فقط یک مقدار pKa دارد.

مقدارpka در اسید استیک یک است اما این میزان در اسید سیتریک سه مقدار pka وجود دارد.

نحوه تولید اسید استیک

این ماده در صنعت امکان دارد توسط هوا اکسید و به استالدهید تبدیل شود. در حال حاضر اسید سرکه از واکنش بین متانول و کربن مونوکسید توسط کاتالیست (رودیوم-یون) توسط شرکت مونسانتو در دهه ۱۹۶۰ تولید شد، استفاده می‌شود.

شرایط نگهداری

اسید استیک باید در مکان‌هایی دور از گرما و یا منابع احتراقی نگهداری شود. همچنین از مواد ناسازگاری مانند: اکسید کننده ها، احیا کننده ها، فلزات، اسیدها و مواد قلیایی دور نگه داشته شود.

لازم است اسید استیک را در فضای خنک و تهویه مناسب نگهداری کنید، در نظر باشید از ظروف درب دار و با بسته‌بندی محکم جهت نگهداری استفاده شود.

جمع‌بندی

اسید استیک و اسید سیتریک، ترکیبات اسیدی مفیدی هستند که دارای کاربردهای کوچک و بزرگی هستند و بیشتر در صنایع بکار گرفته می‌شوند. بزرگترین تفاوت در اسید استیک و اسید سیتریک این است که اسید استیک یک نوع اسید مونو باز محسوب می‌شود اما اسید سیتریک یک اسید ترابازیک است. در این مقاله به بررسی کامل تفاوت‌های این دو اسید پرداختیم و دانستیم که هرکدام در چه مواردی کابرد دارند و مورد استفاده قرار گرفته می‌شوند برای مثال: از اسید سیتریک‌ها در استفاده در افزودنی‌های غذایی، نوشیدنی‌ها استفاده می‌شود و اسید استیک‌ها درترکیبات شیمیایی و پزشکی حضور دارند.

همچنین در نظر داشته باشید، نگهداری از اسید ها باید بسیار با دقت انجام شود و از مکان هایی که امکان حریق وجود دارد، دور نگهداری شوند.

برای خرید انواع اسید ها (با گرید های خوراکی یا صنعتی) و انواع مواد اولیه شیمیایی میتوانید به bismoot.com: وارد کننده مواد اولیه غذایی مراجعه کنید.