آمبولی چیست و علائم و علل آن چه هستند؟

روزیاتو: آمبولی یکی از اختلالات و بیماری‌های خطرناکی است که ممکن است به دلایل گوناگونی رخ دهد. به ‌طور کلی آمبولی باید در اسرع وقت درمان شود زیرا در صورت بی‌توجهی، ممکن است مشکلات زیادی به وجود آورد. در این مقاله تصمیم داریم درباره آمبولی صحبت کنیم و توضیح دهیم که علائم این اختلال کدام‌ هستند و چگونه می‌توانید با تشخیص این اختلال، اقدامات لازم را برای درمان آن انجام دهید.

آمبولی چیست؟

به ‌طور کلی آمبولی معمولاً لخته خونی است که در یک ورید عمقی حرکت می‌کند. این لخته خون ممکن است به واسطه فاکتورهای گوناگونی مثل عمل جراحی، سرطان، بی‌حرکت بودن طولانی ‌مدت، شکستگی ‌ها و … به وجود بیاید. معمولاً هر نوع از این اختلال و بیماری به دلایل متفاوتی ایجاد می‌شود و به واسطه همین دلایل، علائم گوناگونی را نیز دارد. یکی از شایع‌ترین انواع این بیماری، آمبولی ریه می‌باشد که به واسطه فاکتورهای گوناگونی به وجود می‌آید. اگر شما نیز کنجکاو هستید تا بیشتر در رابطه با این اختلال بدانید، با ما همراه باشید.

علت آمبولی

پیشتر نیز به این نکته اشاره کردیم که اختلال آمبولی ممکن است به واسطه فاکتورها و دلایل گوناگونی به وجود بیاید. شناخت هر کدام از این دلایل و فاکتورها به شما کمک خواهد کرد تا هنگام بروز این مشکل اقدامات لازم را انجام دهید و با داشتن اطلاعات کافی، جلوی بروز هر گونه اتفاق ناگوار را بگیرید. اجازه دهید در ادامه به‌ صورت لیست شده برای شما بگوییم که علت این اختلال کدام موارد می‌باشند.

به‌ طور کلی آسیب دیدن رگ‌های اصلی شریان بدن به واسطه شکستگی‌ها یا عمل جراحی علی‌الخصوص در ناحیه پایین کمر مثل ران، ساق پا، زانو، یا ناحیه لگن

ورود حباب‌های هوا به داخل بدن

ورود چربی مغز استخوان‌های شکسته شده به داخل جریان خون

داشتن برخی از تومورها

داشتن بیماری‌های خاص مانند بیماری‌های قلبی عروقی مثل سکته

افزایش یا کاهش فاکتورهای انعقادی خون به واسطه برخی سرطان‌ها، مصرف قرص‌های ضدبارداری
به‌ طور کلی در اکثر موارد آمبولی از وریدهای عمقی موجود در پا شروع می‌شود. در ادامه اگر جلوی آن گرفته نشود، به اندام‌های حیاتی بدن می‌رسد و با انسداد وریدهای اصلی، مشکلات زیادی را به وجود می‌آورد.

علائم آمبولی

بعد از صحبت در رابطه با دلایل ایجاد این بیماری، بیایید با هم راجع ‌به علائم آمبولی صحبت کنیم. شناخت علائم آمبولی به شما کمک خواهد کرد تا در صورت مشاهده این موارد، احتمال رخ دادن آمبولی را بدهید و با این احتمال، جلوی بروز اتفاقات ناگوار مانند مرگ ناگهانی بیمار یا عزیزانتان را بگیرید. مواردی که در ادامه آورده شده‌اند، به‌ عنوان علائم این اختلال شناخته می‌شوند.

سنکوپ که با غش کردن یا بی‌حالی ناگهانی نمود پیدا می‌کند

تغییر صدای قلب

کبود شدن نوک انگشتان، صورت یا لب‌ها به واسطه کم شدن مقدار اکسیژن

درد شدید در قفسه سینه به دلیل آمبولی ریه

احساس گیجی

تعریق شدید

بالا رفتن ضربان قلب

احساس تنگی نفس شدید

سرفه‌های شدید که در برخی موارد با خلط خونی همراه است (در مواردی که ابتلا به آمبولی ریه صورت گرفته باشد)

تب

در صورتی ‌که احتمال رخ دادن آمبولی را می‌دهید و یکی از موارد نام‌ برده شده را مشاهده می‌کنید، حتماً به پزشک مراجعه فرمایید که تا جلوی اتفاقات ناگوار احتمالی را بگیرید.

روش تشخیص آمبولی

علاوه ‌بر تکیه کردن بر علائم آمبولی، روش‌های تخصصی دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند به پزشکان و متخصصان کمک کنند تا به تشخیص آمبولی بپردازند. برخی از این روش‌ها شامل انجام آزمایش‌های خون، اسکن‌های ریوی در صورت آمبولی ریه، استفاده از اشعه ایکس، سونوگرافی، تصویربرداری تشدید مغناطیسی و… می‌شوند. علاوه ‌بر موارد نام ‌برده شده‌، روش‌های تخصصی دیگر نیز وجود دارند که می‌توانند برای تشخیص این بیماری مورد استفاده قرار بگیرند. معمولاً با توجه به شرایط بیمار و تشخیص پزشک، تعیین می‌شود که بهتر است که از کدام روش برای تشخیص این اختلال بهره گرفته شود. معمولاً این آزمایش‌ها علاوه ‌بر تشخیص آمبولی، می‌توانند شانس رخ دادن این اتفاق را نیز تخمین بزنند تا بتوان با اقدامات پیشگیرانه، جلوی این اتفاق بد را گرفت.

عواملی که می‌تواند احتمال بروز آمبولی را افزایش دهد

درست است که آمبولی اختلالی است که به واسطه برخی فاکتورهایی که پیش‌تر برایتان نام بردیم به وجود می‌آید، اما برخی عوامل دیگر نیز وجود دارند که می‌توانند احتمال و شانس رخ دادن این اختلال را تا حد بسیار زیادی بالا ببرند.

فاکتورهایی مثل بالا بودن سن، وجود سابقه این اختلال در خویشاوندان نزدیک، داشتن جراحی علی‌الخصوص در ناحیه پایین‌تنه، حاملگی، بیماری‌های کبدی و کلیوی، مسافرت‌های هوایی طولانی ‌مدت، نارسایی‌های قلبی، گچ گرفتن طولانی‌ مدت دست‌ و پا، مصرف داروهای هورمونی و … جزو آن دسته از فاکتورها و مواردی هستند که می‌توانند تاثیر زیادی روی بالا رفتن احتمال مبتلا شدن به این اختلال داشته باشند. البته به این نکته توجه داشته باشید که فاکتورهایی مثل چاقی زیاد، عدم انجام فعالیت‌های بدنی به ‌اندازه کافی و مصرف سیگار و دخانیات از دیگر فاکتور‌های تاثیرگذار هستند که به ‌راحتی قابل کنترل می‌باشند. مواردی که پیشتر برایتان گفتیم، تقریباً غیر قابل کنترل هستند و تنها کاری که شما می‌توانید در این زمینه انجام دهید، این است که بیشتر مراقب خود باشید. اما امکان این را دارید که با ترک سیگار و کاهش وزن، شانس مبتلا شدن به آمبولی را تا حد بسیار زیادی کاهش دهید.

‌آمبولی بعد از عمل جراحی

شاید بسیاری از شما این نکته را بدانید که یکی از مهم‌ترین عواملی که شانس مبتلا شدن به آمبولی را بالا می‌برد، داشتن عمل‌های جراحی می‌باشد. علاوه‌ بر ایجاد تغییراتی در بدنتان، شما برای دوران نقاهت بعد از عمل نیاز دارید تا چند روز استراحت کنید. باقی ماندن شما در رختخواب، باعث می‌شود تا جریان خون شما در رگ‌های عمقی آهسته‌تر شود و همین موضوع می‌تواند شانس ایجاد لخته خون را بالا ببرد؛ به همین دلیل پزشک ممکن است به شما توصیه کند که در این دوران بخشی از روز خودرا به پیاده روی اختصاص دهید. در بازه زمانی حدوداً دو الی ده روز بعد از داشتن هر گونه عمل جراحی، احتمال لخته شدن خون بیشتر است. بهتر است که در این بازه زمانی حتماً اطلاعات خود را در رابطه با آمبولی افزایش دهید. این کار به شما کمک میکند در صورت مشاهده علائم در سریع‌ترین زمان ممکن اقدامات لازم را به انجام برسانید. برای کسب اطلاعات بیشتر، می‌توانید با پزشک خود صحبت کنید تا با انجام اقداماتی که پزشک توصیه می‌کند، ریسک مبتلا شدن به این اختلال را کاهش دهید.

توصیه پزشکان

به این نکته توجه داشته باشید که آمبولی بیماری به‌ شدت خطرناکی است و بی‌توجهی به آن، ممکن است که حتی جان شما را تحت تاثیر قرار دهد. پس سعی کنید که با ایجاد تغییر در سبک زندگی خود و برنامه‌های روزمره‌تان، ریسک مبتلا شدن به این بیماری را کاهش دهید. شما می‌توانید با صحبت با پزشک خود، داشتن تغذیه مناسب، ورزش کردن و تحرک به‌ اندازه کافی، بدون نیاز به پرداخت هیچ‌ گونه هزینه خاصی و انجام هر گونه فعالیت غیرممکن و سخت، از این بیماری دور بمانید.