قهرمان ويتامين ها

ندا فراهاني

از سال هاي دور، ويتامين دي به دليل نقش اش در شکل گيري استخوان ها و پيشگيري از بروز راشيتيسم شناخته شده است، اما طي ده سال اخير مطالعات پيرامون اين ويتامين چند برابر شده و بيشتر بر نقش آن در پيشگيري از بيماري هاي متعدد ديگر تاکيد مي شود. در واقع مي توان گفت ويتامين دي در بيشتر بافت ها و سلول هاي بدن فعاليتي هورموني دارد. اما اهميت واقعي اين ويتامين و تاثيرات ملموس آن بر ساختار بدن چيست؟

ويتامين دي؛ قهرماني هميشگي

امروزه همه از ويتامين دي حرف مي زنند، بسياري از پژوهش ها و مطالعات علمي نيز روي اين موضوع متمرکز شده اند. از سوي ديگر تبليغات عمده اي نيز درباره آن و تاثير عميق اش بر سلامتي صورت مي گيرد؛ اين ويتامين براي خود به يک قهرمان تبديل شده است.

ويتاميني از سوي خورشيد

ويتامين دي تنها ويتاميني است که توسط خود بدن ساخته مي شود، همان طور که بارها گفته شده ساير ويتامين ها از طريق مواد خوراکي به بدن مي رسند. ويتامين دي در سطح پوست، توسط يکي از مشتقات کلسترول و تحت تاثير نور آفتاب توليد مي شود. به بيان ديگر، بدون نور خورشيد ويتامين دي نيز وجود نخواهد داشت.

فعاليت هاي هورموني

ويتامين دي که از طريق خون به تمام بخش هاي بدن مي رسد، در ماهيچه ها و چربي ها ذخيره مي شود و توسط کبد و کليه ها تغيير و تحول مي يابد، تحت شکلي فعال تر يعني «کلسيتريول» نيز شناخته مي شود؛ «کلسيتريول» به عنوان يک هورمون در سطح اعضا و سلول ها، خصوصاً در ترکيب بسياري از پروتئين ها و از طريق تحريک ژن ها، اثر مي گذارد.

نقش هاي مهم ويتامين دي نقش مهم اين ويتامين براي استخوان ها

ويتامين دي پس از بررسي ها درباره بيماري راشيتيسم کشف شد، بيماري که به واسطه تغيير شکل استخوان ها و بر اثر کمبود ويتامين دي شناخته مي شود. در واقع ويتامين دي جذب مواد معدني ضروري براي استخوان را از طريق روده امکان پذير مي سازد؛ مواد معدني مانند کلسيم، فسفر و منيزيم. ويتامين دي با تحريک پروتئين ها، استحکام استخوان ها را نيز تنظيم مي کند. علاوه بر کلسيم، ويتامين دي براي ساخت اسکلت بندي بدن و پيشگيري از پوکي استخوان، نيز ضروري است.

قابليت ضد سرطاني

تا به حال محققان زيادي درباره ارتباط ميان سرطان و ويتامين دي سخن گفته اند. تحقيقات انجام شده نشان مي دهند که رابطه مستقيمي ميان کمبود ويتامين دي و شدت سرطان ها وجود دارد، از سوي ديگر ميزان ابتلابه اين بيماري در کشورهايي که از آفتاب بيشتري برخوردار هستند، کمتر ثبت شده است. اين ارتباط بيشتر ميان کمبود ويتامين دي و ابتلابه سرطان هاي روده بزرگ، سينه و پروستات مشاهده مي شود. البته اين رابطه علت و معلولي ميان کمبود ويتامين دي و ابتلابه سرطان مورد بحث است و هنوز نمي توان با قطعيت گفت که مصرف مکمل هاي ويتامين دي موجب کاهش ابتلابه سرطان، عدم بازگشت آن يا مانع از مرگ مي شود.

توان ضد عفوني

ويتامين دي براي فعال کردن سيستم ايمني بدن ضروري است، سيستمي که سلول هاي ايمني را براي از ميان بردن باکتري ها و ويروس ها آماده مي کند. به همين دليل است که بيماري هايي نظير سرماخوردگي، آنفلوانزا و ساير عفونت ها (نظير عفونت هاي پوستي، عفونت هاي دهاني دنداني و غيره) در ميان کساني که کمبود ويتامين دي دارند، بيشتر مشاهده مي شود.

خاصيت ضد افسردگي

ويتامين دي در بروز افسردگي فصلي که به دليل کمبود نور زمستاني رخ مي دهد، نقش ايفا مي کند. احتمالاً اين ويتامين از طريق دريافت کننده هاي درون مغز، تاثير دو سويه انتقال دهنده هاي نوروني و توليد آنها عمل مي کند، البته بايد افزود که استفاده از مکمل هاي ويتامين دي، خلق و خو را نيز بهبود مي بخشد.

پيشگيري از بيماري هاي قلبي عروقي

سلول ها و عروق قلبي گيرنده هاي ويتامين دي دارند. اين ويتامين براي توليد «رنين» به کار گرفته مي شود، «رنين» هورموني است که روي فشار خون عمل مي کند. اين هورمون باعث انقباض سلول هاي قلب و کاهش احتمال تصلب شريان مي شود.

حفاظت از کليه ها و کبد

ويتامين دي روي کليه ها نيز نقش حفاظتي دارد و به آنها در ايفاي نقش شان که همان دفع سموم است، کمک مي کند. اين ويتامين روي عملکرد کبد نيز تاثير مثبت مي گذارد.

توان باروري

از ديگر آثار ويتامين دي مي توان به تاثير آن بر توليد مثل اشاره کرد؛ در واقع دريافت کننده هاي حاضر در سطح اسپرماتوزوئيدهاي مردان و جفت زنان تحت تاثير اين ويتامين قرار مي گيرند. ميزان کافي ويتامين دي در کاهش مشکلات قاعدگي، موفقيت در لقاح مصنوعي و بارداري هاي کم خطر سهيم است. همچنين ويتامين دي در ايجاد تمايز ميان سلول هاي مغزي جنين مداخله مي کند. افراد مبتلابه آلزايمر، پارکينسون، ديابت نوع 2 يا چاقي مفرط در بيشتر موارد کمبود ويتامين دي دارند. اين ويتامين در پيشگيري از بروز اوتيسم و همچنين، عارضه ضعف عضلاني تاثيرگذار خواهد بود.

دريافت ويتامين دي

دريافت کننده هاي ويتامين در سراسر بدن وجود دارند، در نتيجه اين ويتامين مي تواند روي هر بخشي از بدن و عملکرد آن اثر داشته باشد.

موضوع استفاده از مکمل هاي ويتامين دي همچنان مورد بحث است. در واقع استفاده از اين مکمل ها بنابر شرايط افراد، وضعيت سلامت و خطرهايي که آنها را تهديد مي کند، تفاوت دارد.

منبع: اي سانته

گزارش خطا