تمام آنچه که دلواپسان باید درباره "FATF" بدانند: اگر این لایحه تصویب نمی شد، چه اتفاقی رخ می داد؟

نواندیش- رضا امیری: جنجال رسانه ای ماجرای ﴿FATF﴾ از جایی آغاز شد که وزارت اقتصاد در اطلاعیه‌ای اعلام نمود با سازمان بین المللی مبارزه با پولشویی و کارگروه ویژه اقدام مالی آن به توافق رسیده است.

بعد از این خبر شاهد رجزخوانی ها و لفاظی افرادی بودیم، که نه تنها از ماهیت آن اطلاعی نداشتند که حتی قادر به تلفظ صحیح آن نیز نبودند. ماه ها است این جنجال از اخبار بحث برانگیز رسانه ها گرفته تا خطبه های نماز جمعه را به خود اختصاص داده و همه خود را محق می دانستند که حتی بدون آگاهی نسبت به آن اظهار نظر نمایند.

در این مدت انواع و اقسام ادعاهای عجیب را از سوی افرادی شاهد بودیم که اساسا به نظر می رسد با شفافیت چندان رابطه خوبی ندارند.

اما واقعا FATF چیست؟

گروه اقدام مالی مشترک (Financial Action Task Force) یک سازمان بین المللی است که رویکرد و ماموریت آن مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم است. این سازمان سالهاست که ایجاد شده، اما طی چند سال اخیر وجاهت بین المللی کسب نموده است. بعد از اینکه کشورهای جی 20 اهمیت بیشتری برای آن قائل شدند، به عنوان یک رفرنس برای همکاری مالی و بانکی با کشورهای دیگر ارزیابی این گروه را به عنوان معیار قرار دادند.

ارزیابی به این معنی است که این گروه کشورهای مختلف را در خصوص فعالیت و یا اقداماتی که برای مبارزه با پولشویی و مبارزه با تامین مالی تروریسم انجام می دهند دسته بندی می نماید. عموما گروه هایی به این ترتیب وجود دارند: گروه اول کشورهایی هستند که همه رهنمودهای FATF را اجرا می کنند، بعد از آن گروهای دیگری هستند که به تناسب و به صورت جزئی بعضی از این رهنمودها را اجرا می کنند و در نهایت یک لیست سیاه یا کشورهای غیرهمکار وجود دارد که FATF از سایر کشورها می خواهد هیچ همکاری با این کشورها انجام ندهند. تا چند ماه قبل سه کشور کره شمالی، کوبا و ایران در این لیست قرار داشتند، البته مدتی قبل که روابط سیاسی ایالات متحده و کوبا بهبود پیدا کرد کشور کوبا از این لیست خارج شد و تنها کره شمالی و ایران در این لیست باقی ماندند. بعد از توافق هسته ای ایران یا همان برجام هم کشور ما تلاش بسیار زیادی انجام داد و با وزارت خزانه داری آمریکا و هم با گروه FATF جلسات کارشناسی متعددی گذاشته شد که ایران هم از لیست کشورهای غیر همکار خارج گردد و این اتفاق افتاد، که یک دستاورد بسیار مهم بشمار می آید.

بعد از برجام فضای بسیار مناسبی برای اینکه همکاریهای بانکی ایران با کشورهای خارجی از سرگرفته شود، فراهم گردید. اما این تلقی که FATF از پولشویی و تامین مالی تروریسم در ایران داشت، مانع جدی بود به همین خاطر گروهی که زیر نظر آقای دکتر طیب نیا وزیر اقتصاد تشکیل شد و مذاکرات متعددی داشتند و دفاعیاتی در خصوص وضعیت موجود ارائه دادند.

در نتیجه این مذاکرات FATF ایران را برای مدت دوازده ماه تعلیق نمود و اعلام کرد که سایر کشورها می توانند در این مدت با ایران همکاری بانکی داشته باشند، بعد از دوازده ماه اگر ایران رهنمودهای مالی را اجرا نمود به صورت دائم از لیست کشورهای غیر همکار خارج خواهد شد و این دستاورد مهمی در حوزه دیپلماسی اقتصادی به حساب می آید.

اما یکی از ادعاهایی که همواره مخالفان این لایحه بر آن مانور دادند بحث محدود کردن ایران در کمک به حزب الله بوده که این ادعا اتفاقا از عدم آگاهی کافی این عزیزان از کارکرد آن نشات می گیرد.

هوشیار رستمی تحلیلگر مسائل اقتصادی چندی پیش در این باره به اسپوتنیک گفت: موضوعات متعددی با این محتوا مطرح کرده اند که احتمالا پیوستن به FATF یک تله برای ایران است و به عنوان مثال اگر ایران با گروهی مثل حزب الله لبنان همکاری مالی دارد، این یک تله است تا در آینده مانع این همکاری شوند و محوری که در ایران به عنوان محور مقاومت معروف شده، جدا نمایند که همچنین چیزی اصلا معنا ندارد. FATF تنها یکسری رهنمود است و اتفاقا رهنمودهای غیر الزام آور می باشد. به این معنی که FATF یک کنوانسیون یا پیمان بین المللی نیست و صرفا گروهی است که ارزیابی می نماید و هیچ تعهدی هم وجود ندارد که عضوی تمام رهنمودهایی که برای تمامی کشورها هم ثابت است از صفر تا صد اجرا نماید. هر عضو می تواند بر اساس منافع سیاسی و استراتژی های کشوری بخشی از این رهنمودها را اجرا نماید و بخشی را هم اجرا ننماید.

— در خصوص گروههای تروریستی که مخالفتهایی صورت گرفته است و اینکه در واقع تلقی ایران از گروههای تروریستی با آنچه در جهان وجود دارد متمایز است، باید بگویم که اصلا موضوعیت ندارد، چون FATFتنها گروههایی را از همکاری با آنها ممانعت می کند که در منشور سازمان ملل اصطلاحا «فصل هفتمی» نام دارند و تنها سه گروه القاعده، داعش و طالبان می باشند و در واقع هیچ گروه دیگری وجود ندارد که FATF بخواهد مانع همکاری مالی کشورهای جهان با آنها بگردد.

اکنون سوال این جاست که اگر ما این لایحه را تصویب نمی کردیم چه می شد؟

شاید بهترین پاسخ به این سوال را جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان ارائه داد، ایشان در این باره گفت: نه بنده و رئیس جمهور نمیتوانیم تضمین بدهیم که با پیویستن به لایحه مبارزه مالی با تروریسم مشکلات ما حل خواهد شد، اما آنچه مسلم است لوایحی که در برار مجلس قرار دارد بهانه های بعدی را از آمریکا میگیرد.

او در ادامه نیز افزود: چین و روسیه به ایران گفته اند که بدون FATF نمی توانند با ایران کار کنند و برای دور زدن تحریم ها به این لایحه نیاز است.

این گفته ظریف بسیار پر اهمیت است به بیان دیگر اگر این لایحه تصویب نمی شد ما برای ادامه تجارت با دنیا و پیگیری مکانیزم جدید اتحادیه اروپا برای ادامه برجام به مشکل خواهیم خورد.

مخاطبان گرامی : به شما عزیزان پيشنهاد مى كنيم "مطالب پیشنهادی" زير را هم مطالعه كنيد:

گزارش خطا