بررسی و نقد فیلم قاتلان ماه کامل (گل) Killers of the Flower Moon : نفت، خون و جلوه‌های ویژه!

نواندیش - آرش ملکی:

هشدار اسپویل: در این مطلب فیلم 2023 Killers of the Flower Moon شرح داده شده است.

قاتلان ماه کامل (یا ماه گل) (Killers of the Flower Moon) فیلمی است پُر سر و صدا، طولانی اما ناچیز و حقیر. یک وسترنِ پرُ هزینه که از فقدانِ درام رنج می‌برد و تلاش می‌کند با نام یک فیلمسازِ سالخورده و مؤلف نما، بازیگرانِ تمام شده و مقدار زیادی هیاهوی رسانه‌ای طرفی ببندد. قاتلان ...، داستان سفید پوستانی است که با زنانِ سرخپوست قبیلة اوسیج ˍ مالکان میدان‌های نفتی ایالت اوکلاهوما ˍ رابطة خویشاوندی برقرار می‌کنند و سپس همسران خود را مخفیانه به به قتل می‌رسانند تا تصاحب اموال ایشان صورتی قانونی داشته باشد. در این بین ارنست کهنه سرباز جنگ جهانی اول، با دسیسة عموی خود با مالی ازدواج می‌کند و با بلاهتی منحصر به فرد که در تاریخ سینمای وسترن مسبوق به سابقه نیست، تا سی دقیقه پایانی فیلم ˍ حتی زمانی که کینگ در فرزندآوری او و مالی دخالت می‌کند نیز ˍ نمی‌تواند حدس بزند که در نهایت روزی نوبت به قتل مالی خواهد رسید!

آرش ملکی

اشکال اساسی قاتلان ... به فیلمنامة آن باز می‌گردد که بجای تأکید بر دوگانة «پول ˍ طمع» و آسیب شناسی آن در مثلث کینگ، ارنست و مالی، صرفاً قرائت تصویریِ وفادارانه به رُمان را با ذکر جزئیات آدم کشی‌های کینگ مطمح نظر قرار می‌دهد. فیلم سرشار از خرده پیرنگ‌های غیر دراماتیک و زائد است که صرفاً در مسیر شکل‌گیری و پردازش رابطة ارنست با عمو و همسر خود مانع ایجاد می‌کنند. به واسطة این موانع است که در فیلم ثانیه‌ای حس خلق نمی‌شود. راهزنی ارنست و رفقا، بدمستی آنا، گفتگوهای بی اهمیت ارنست با خلافکاران دیگر پیرامون استخدام بمب گذار، قتل چارلی در میدان نفتی، خاله زنک بازی خواهرانِ مالی و مرگ مادر و پرواز جغد ˍ که به شدت کاریکاتوریزه است و اندکی حس فقدان را بازتاب نمی‌دهد ˍ در زمره جزئیاتی هستند که حضوری بی اثر در فیلم دارند. حال آن که ایدة روایت بر مبنای عشق و فریب از ظرفیت دراماتیکِ قابل توجهی برخوردار است. بر خلاف روایت، قاتلان ... از بُعد فنی قابل تأمل است. در فیلم، با یک فیلمبرداری بی نظیر، طراحی صحنة درخشان و موسیقی متن به یاد ماندنی طرفیم که جملگی به دلایلی که تشریح شد هدر شده‌اند.

معرفی بازیگران، داستان، تصاویر و نقدهای دیگر این فیلم را در این لینک بخوانید: بررسی و نقد فیلم قاتلان ماه کامل (گل) Killers of the Flower Moon 2023 : شاهکار اسکورسیزی، دی کاپریو و دنیرو با یک داستان واقعی!

اما برسیم به نمایش رادیویی انتهای فیلم، این نمایش رادیویی ˍ که به هنرنمایی شخصِ اسکورسیزی مزین شده ˍ اعتراف فیلمساز به طولانی بودن بی اساسِ روایت در پرتو جمع بندی فوری آن است. فرجام هر کدام از سه شخصیت اصلی چه کنش دراماتیکی در پایان بندی فیلم ایفا می‌کند؟ پاسخ «هیچ» است. در حقیقت، فیلمساز، با قریب نیم قرن حضور در سطح نخست سینمای جهان نتوانسته قصة فیلم ˍ که ظاهراً از واقعیت آمده ˍ را به شکل مؤثر دراماتیزه کند تا اندکی آنتی پاتی در قبال قاتلان ایجاد شود. سکانس دادگاه نیز بسیار سردستی است و هیچ حسی از تحقق عدالت را منتقل نمی‌کند. به واقع اگر تمام فیلم در بستر یک درام دادگاهی با استفاده از فلش بک روایت می‌شد یا در چارچوب حضور یک مأمور فدرال در فیر فَکس و کنش‌های منتهی به کشف جرم و تحقق عدالت می‌بود شاید با فیلمی مواجه بودیم که دیدن آن می‌توانست سرگرم کننده باشد. به ویژه که در پایان فیلم با وجود محاکمه و مجازات عاملان قتل‌ها هیچ حسی از تحقق عدالت ایجاد نمی‌شود.

از منظر بازیگری نیز اتفاق مهمی در فیلم رخ نمی‎دهد. کینگ یک بد منِ کلیشه‌ای و نخ نما است. لهجة تصنعی ارنست ˍ که در اینجا با دیوانه بازی گرگ وال استریت همراه شده ˍ نیز بدجوری توی ذوق می‌زند. مالی غیر از آن که شخصیتی دو گانه دارد و هوشمندی ابتدای آشنایی با ارنست و بلاهتِ یک سوم پایانی فیلم او را غیر قابل باور ساخته، کاملاً یکدست و در یک خلسة دائمی بازی می‌شود. در عین حال مشخص نیست چگونه با آن حال نزار، مسافت هزار و سیصد مایلی اوکلاهوما تا واشینگتن دی سی را طی طریق می‌کند. قاتلان ... به واسطة پیرنگ دراماتیک خود اگر توسط فورد، هاکس، آلدریچ، والش یا استرجس ساخته می‌شد می‌توانست وسترنی بی نظیر باشد. این واقعیت که فیلمسازی با بیست و شش فیلم ˍ که غیر از رفتگان جملگی به یک اندازه بد هستند ˍ چنین ایده‌ای را با بدترین پردازشِ ممکن به سینما آورده بسیار ناامید کننده است. امید آن است که در آینده بازسازی دراماتیک ایدة قاتلان ماه کامل را از سوی فیلمسازی با قریحه شاهد باشیم.