کد خبر: ۱۷۶۲۲۹
تاریخ انتشار: ۰۲ فروردين ۱۴۰۳ - ۱۴:۰۷

عربستان و اسرائیل: معماران امنیتی ؛ آمریکا: پیمانکار امنیتی

دکتر حسین دهشیار

دکتر حسین دهشیار در سایت انجمن مطالعات غرب آسیا نوشت: سیاست خارجی در عقلانی ترین تدوین، همانا تعیین اولویت ها است. مشخص نمودن اینکه کدامین خط مشی در اولویت باید قرار بگیرد نهایتاً کارگزار محور و در اختیار بالاترین سطح تصمیم گیری می بایستی ترسیم گردد. اما پرواضح می باشد که این فرایند در خلاء صورت نمی گیرد بلکه به شدت متاثر از ظرفیت ها و توانمندیهای در اختیار است که این به معنای اجتناب ناپذیری محدودیت ها باید قلمداد شود.

 

دربسیاری از مواقع و شرایط ، اولویت اتخاذ شده کمترین سنخیتی را با ارزش ها ، خواست ها و هویت تصمیم گیرنده به صحنه می آورد اما به ضرورت ارزیابی ظرفیت ها و توانمندیهای در دسترس او برای تداوم زیست پذیری قدرت سیاسی گریزی جز این نمی یابد که در مسیری گام بردارد که سیاست خارجی با کمترین تناسب ارزشی را پی بگیرد.

 

در دوران چهار ساله دونالد ترامپ ، پذیرش این واقعیت بالفعل که کشوری که در سال ۱۹۴۷ برروی نقشه خاورمیانه نبود توانسته است معادلات حاکم و در سطحی وسیع تر و کلیدی تر ترتیبات امنیتی را در راستای استحکام بخشی به بقای خود در منطقه قوام ببخشد، رسمیت وسیع تری را کسب و عملیاتی گرداند  و انکار ناپذیر گشت.

 

اسرائیل به ضرورت دگرگونی در چینه بندیهای سیاسی در درون سرزمین های عربی (در اینجا تاکید بر انشعابات حاکمیتی در میان دو تفکر مسلط فلسطینی است که در بحران غزه نمایان تر عیان شد) و میان کشورهای عربی (احساس خطر موجودیتی ساختارهای سیاسی حاکم از دشمن واحد ایدئولوژیکی که بی تفاوتی وسیع کشورهای مطرح عربی به جنگ غزه آن رابرجسته تر نمود ) خود را در موقعیتی یاقته است که در سال ۱۹۴۸ هیچگاه تصور آن  هم برای رهبرانش امکان پذیر نبود.

 

فلسطینی ها که در منشور آزادی بخش که مبنای اعتبار یافتن یاسر عرفات گشت به دریا ریختن یهودیان  را تنها گزینه برای دستیابی به حقوق حقه خود ترسیم ساختند حال در کسوت دو جناح مخالف و موافق این اصل شمشیر را از رو برای یکدیگر بسته اند  و برسر اینکه مرزهای اسرائیل  باید قبل و  یا بعد از جنگ ۱۹۶۷ باشد  با هم درگیر می باشند.

 

امروزه با توجه به تغییر معادلات سیاسی است که اسرائیل عقب نشینی بخش عرب گرای فلسطینی در خصوص پذیرش منطق دو دولت را گردن نمی نهد و حتی آن بخش از رهبران یهودی که این چارچوب را بهترین گزینه برای بقای کشور و مشروعیت یابی در جهان عرب می دانند حاضر نیستند پایتخت دولت فلسطینی در بیت المقدس شرقی باشد و بیت المقدس یکپارچه را پایتخت تاریخی خود قلمداد می سازند. مناسبات جدید سیاسی در منطقه ظرفیت چانه زنی و مانور دربالاترین سطح  را برای اسرائیل رقم زده است.

 

عربستان به دنبال تغییر قافیه بندی سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه که بدنبال خروج جورج دبلیو بوش از کاخ سفید به تدریج هویت و شکل یافت به این سوی گام برداشته که در عین حفظ روابط استراتژیک با آمریکا از توانمندیهای خود بالاخص در حوزه انرژی برای بسط روابط با قدرتهای برتر جهانی استفاده کند تا منابع حیات بخش بیرونی تداوم و حفظ ساختار قدرت آل سعود در داخل  را متنوع گرداند.

 

چین اینک به یکی از مشتریان اصلی نفت عربستان تبدیل گشته و از سویی دیگر روسیه به عنوان یکی از تولید کننده گان اصلی نفت جهان در اوپک+ نیاز مبرم به عربستان سعودی در تعیین قیمت و مقدار تولید نفت یافته که سبب ساز توجه فراوان روسیه به منافع و اهداف عربستان در رابطه با موضوعات منطقه ای گشته است.

 

اسرائیل با تکیه بر معادلات و مناسبات سیاسی حاکم در جهان عرب که به شدت همتراز و مطابق منافع منطقه ای این کشور می باشد موفق شده این ظرفیت در اختیار را به اهرمی قدرتمند در شکل دادن به ترتیبات امنیتی منطقه ای تضمین کننده بقای خود تبدیل نماید. از سویی دیگر عربستان با اتکاء به توانمندیهای مادی در جایگاه مناسبی برای استقرار ترتیبات امنیتی منطقه ای متناسب با نیازهای استراتژیک خود قرار دارد.

 

با توجه به اینکه دشمن منطقه ای دو کشور سرزمینی واحد می‌باشد سبب گشته که ترتیبات امنیتی که  این دو در صدد ایجاد آن هستند از نقطه نظر ماهوی مشابه و همسو گردد. به ضرورت نیازهای امنیتی همتراز، دو کشور با وجود نداشتن روابط رسمی دیپلماتیک دیدگاه‌های متقارن امنیتی وبه تبع آن خط مشی های مشابه را در این زمینه پی گرفته اند.آنچه این ترتیبات جدید امنیتی را بسیار متفاوت تر از گذشته می نماید همانا نقش ناظر و کمک کننده آمریکا می باشد.

 

بر خلاف گذشته که الزامات جهانی و منطق آمریکا حیات بخش ماهیت ترتیبات امنیتی منطقه ای بود حال در عصر جو بایدن با توجه به مشکلات وسیع داخلی که ساکن کاخ سفید با آن مواجه است و با در نظر گرفتن ناتوانی آمریکا در کنترل پیامدهای بحران اوکراین که شاید مهمترین آنها را بتوان محرز گشتن آسیب پذیری وسیع کشورهای اروپایی در برابر سیاست های انرژی و نظامی روسیه یافت و همچنین عدم حمایت چین، هند، برزیل و آفریقای جنوبی به عنوان مطرح ترین قدرتهای آسیایی ، آفریقایی و آمریکای جنوبی از تحریم های غرب به رهبری آمریکا سبب شده این کشور به شدت ناتوان از ایفای نقش رهبری بلوک غرب به نظر برسد و در نتیجه تنها در نقش لولای ترتیبات جدید امنیتی منطقه ای به رهبری عربستان و اسرائیل ظاهر شده است.

 

آمریکا امروزه در جایگاه راننده ماشین ائتلاف های جدید امنیتی میان اعراب و اسرائیل نمی باشد و از روی ناچاری رضایت به ایفای نقش حامی و به عبارتی دیگر لولای این ترتیبات امنیتی داده است. اسرائیل و اکثر کشورهای عربی در مقام مقایسه  با گذشته نه چندان دور نقش فزاینده تری در شکل دادن به ترتیبات امنیت منطقه ای در قبال دشمن واحد خود یافته اند که به معنای قدرت عمل بیشتر در نادیده انگاشتن ملاحظات استراتژیک منطقه ای و جهانی آمریکا می باشد.

نظر شما
قابل توجه کاربران و همراهان عزیز: لطفا برای سرعت در انتشار نظرات، از به کار بردن کلمات و تعابیر توهین آمیز پرهیز کنید.
* کد کپچا:
captcha

با ارائه پیشنهاد جدید: پرسپولیس یحیی عطیه الله را از چنگ الاهلی درآورد!

حضور شبانه مسعود پزشکیان در میان مردم و شنیدن درددل آنها (ویدئو)

جشن مردادگان چیست و چه روزی است؟

دولت خودش را برای یکشنبه تعطیل کرد!

تکلیف خالدآبادی و استقلال روشن شد

کمبو پیکسل شنبه ۶ مرداد / جایزه کارت امروز

چهره و تیپ جذاب نازنین بیاتی در یک اکران خصوصی (عکس)

انتقاد تند روزنامه اصولگرا از تجمع حجاب در ورزشگاه آزادی: مردم نیامدند و نمی شد صندلی های خالی را پنهان کرد

افتضاح دوباره در طراحی لباس کاروان المپیک؛ کاش از فلسطینی ها یاد می گرفتیم!

کنایه رضا رشیدپور به لباس زنان ورزشکار ایران در المپیک پاریس (عکس)

عصبانیت عجیب کیهان از کابینه احتمالی پزشکیان

تحولات مهم نقل‌ و انتقالات پرسپولیس؛ هایجک احتمالی یک ستاره، خرید یک خارجی جدید و توافق با یک ایرانی!

درخواست علی نصیریان از پزشکیان

چه خبر از پرونده باغ 1000 میلیاردی ازگل و کاظم صدیقی؟!

مهاجم سابق مارسی و تاتنهام گزینه استقلال شد

حضور شبانه مسعود پزشکیان در میان مردم و شنیدن درددل آنها (ویدئو)

گریم فوق العاده عجیب سارا بهرامی (عکس)

مراسم تشییع سعید راد با حضور هنرمندان و پرسپولیسی ها (تصاویر)

واکنش پزشکیان به افتادن لیوان آب و خیس شدن لباسش در زمان سخنرانی (ویدئو)

تنش در مجلس بر سر رفع فیلترینگ (ویدئو)

دیدار اعضای جبهه اصلاحات با پزشکیان (تصاویر)

کاپشن جدید پزشکیان جنجالی شد (تصاویر)

از خرید جدید استقلال رونمایی شد + عکس

تیپ و پوشش مسعود پزشکیان تغییر کرد (عکس)

عکس هنری المیرا دهقانی، بازیگر جوان

تیپ متفاوت و دیدنی لیلا اوتادی (عکس)

علیرضا کوشکی به استقلال پیوست + عکس

اشتباه در نوشتن سنگ مزار شهید رئیسی+ عکس

آمادگی بدنی فوق العاده رامین رضاییان در تمرینات استقلال (عکس)

پزشکیان در دیدار با خانواده سردار قاسم سلیمانی: شهید سلیمانی نه با کسی دعوا داشت و نه کسی را حذف می کرد (عکس)

تغییر چهره شاهدخت سریال جومونگ در ۳۸ سالگی (عکس)

ست آبی رنگ نوید محمدزاده و همسرش فرشته حسینی (عکس)

هدیه فرماندهان سپاه به پزشکیان (تصویر)

لحظه شلیک تک تیراندازان به عامل ترور ترامپ (ویدئو)

عبدالله کویته ، طراح عملیات تروریستی کرمان دستگیر شد (عکس)

استایل خاص نوید محمدزاده و همسرش فرشته حسینی در تئاتر (عکس)

استایل باوقار هدی‌ زین‌‌ العابدین در یک مهمانی باشکوه (تصاویر)

ستاره خارجی استقلال و همسرش (عکس)

جدیدترین عکس سوگل خلیق در لباس زیبای عروس

پزشکیان دیشب به کدام هیات رفت؟ (عکس)

بهرام افشاری به جمع بازیگران پایتخت بازگشت؟ (عکس)

خاطره اسدی ازدواج کرد (عکس)

دیدار رامین رضاییان و علیرضا بیرانوند در کافه؛ مذاکرات برای آینده یا دیداری دوستانه؟ (+عکس)

عکسی از چهره جدید ترلان پروانه در روز تولدش

استایل قشنگ رعنا و مهدی در برنامه عادل وایرال شد (عکس)

تیپ ساحلی بازیگر سریال دونگ‌یی در جزایر هاوایی (تصاویر)

پزشکیان به سیدحسن خمینی: من شب شمارش آرا خوابیدم، گفتم توکل برخدا؛ یا میشه یا نمیشه دیگه! (ویدئو)

رونمایی «نفیسه روشن» از پوشش متفاوت اش در پشت صحنه یک سریال (+ عکس)

عکس صمیمی نفیسه روشن با شیرین سریال نون خ

واکنش محسن منصوری، رئیس ستاد جلیلی به پیروزی پزشکیان (تصویر)

استایل جذاب همسر بهرام رادان در سفارت فرانسه

واکنش ظریف به پیروزی پزشکیان (تصویر)

آرامگاه حسن صباح را پیدا می‌کنم / حشاشین تروریست بودند؟ (+عکس)

تغییر چهره «لاله» سریال لیسانسه ها بعد 6 سال در 38 سالگی (عکس)

استقبال باشکوه مردم ارومیه از مسعود پزشکیان (ویدئو)

بازداشت هوادار فحاش جلیلی در مرند + عکس

تغییر چهره تازه محیا دهقانی بازیگر نقش «نجلا» در 32 سالگی (تصاویر)

استقبال بی نظیر بازار شوش تهران از دکتر پزشکیان (تصاویر)

غزل شاکری و همسرش در اکران خصوصی یک فیلم (عکس)

اعتراض ستاد پزشکیان به بی اخلاقی رسانه وابسته به بیت المال (عکس)

تجمع بازنشستگان در چند شهر + عکس

تصویری جدید از چهره طبیعی و بدون آرایش هانیه توسلی (عکس)

واکنش فعال اصولگرا به «حماسه حضور» خواندن مشارکت ۴۰ درصدی در صداوسیما ! (تصویر)

روایتی از حضور خبرنگار زن امریکایی در بیت‌رهبری +عکس

تصویر عجیب و زیبا از بزرگراه مدفون در زیر شن های روان در ریاض (عکس)

متین ستوده؛ از ازدواج تا طلاق + بیوگرافی و عکس های شخصی

المیرا دهقانی و همسرش (عکس)

کنایه آذری جهرمی به سعید جلیلی و دعوت او به مناظره (تصویر)

آرمین کاظمیان درگذشت +عکس

وحدت جلیلی و قالیباف شکست خورد: درخواست تضرع به درگاه الهی و عدم تخریب یکدیگر (تصویر)

اجتماع حامیان پزشکیان در مشهد (تصاویر)

موج ظریف - پزشکیان به اردبیل رسید (عکس)

دختر مونیکا بلوچی با این لباس آبی، دلبری کرد (عکس)

اجتماع بزرگ مردم کرمان با حضور مسعود پزشکیان (تصاویر)

هدیه جالب مجری تلویزیون به همسرش در سالگرد ازدواج (عکس)

فیلم وایرال شده از حمله پورمحمدی به جلیلی در مناظره: ملت را بیچاره کردید ، دوران بگو در رو گذشته! (ویدئو)

حجاب دختران در تجمع هواداران جلیلی در میدان امام حسین (تصاویر)

تجمع بازنشستگان مخابرات ایران در چند شهر+ عکس

گردهمایی حامیان دکتر "مسعود پزشکیان" در محمدیه (تصاویر)

نیره، دختر حاتمی‌کیا همسر وحید رونقی، مجری صداوسیماست + عکس

سخنان طوفانی ظریف علیه جلیلی: مردم را بیچاره کردید! چه میخواهید از جان مردم؟ (ویدئو)

روایت لیلا بلوکات از روزمرگی و زندگی (عکس)

پزشکیان: برای کاسبان تحریم مهم است که ما در تحریم بمانیم تا آنها بخورند و ببرند (ویدئو)

انتشار تصویری از داخل بالگرد رئیسی دقایقی قبل از سقوط (عکس)

سخنان آتشین ظریف در گرگان: می ترسید؟ معلوم است که باید بترسید (ویدئو)

خشم جمعی هواداران پرسپولیس علیه گلر ناراضی ترند شد: بیرانوند را نمی‌خواهیم! +عکس

اولین تصاویر از احمدی‌نژاد پس از شایعات حصر

مسعود پزشکیان بر سر مزار آیدا فرزانه و آروین مرتب (عکس)

عکس خانوادگی مصطفی پورمحمدی در کنار همسر، دختران، نوه ها، پسر و دامادها

خیزش کردستان در حمایت از پزشکیان (تصاویر)

پرطرفدارترین